لعاب های شیشه ای
لعاب های شیشه ای عموما با فرایند شیشه سازی یا Vitrification تولید می شوند. در این فرایند، مذاب به جای اینکه در یک ساختار بلوری متبلور شود، یک ساختار شیشه ای (آمورف) پیدا می کند. لعاب شیشه ای غالبا به عنوان محصولی غیر آلی از همجوشی (fusion) تعریف می شود که بدون بلوری شدن خنک می شود.
رابطه بین شیشه، جامد و مایع با نمودار حجم ویژه-دما توضیح داده می شود. اگر یک مایع با ویسکوزیته کم از A تا B خنک شود، تبلور تا نقطه C اتفاق می افتد. در مقابل، اگر مایع با ویسکوزیته بالا، با سرعت زیاد خنک شود، تبلور در دمای Tf رخ نمی دهد. در عوض، مایع فوق سرد (Supercooled) امتداد خط BE تا نقطه E را طی می کند. که همان دمای شیشه یا Tg است.
لعاب های دارای رُس، نمونه بارز نوع شیشه ای هستند. به طور کلی، لعاب ها و بدنه های شیشه ای، دارای خواص فصل مشترک بهتری هستند. توجه شود که برخی از لعاب هایی که به علت تخلخل کم به نظر می رسد شیشه ای باشند، در واقع بیش از حد پخته شده اند و ذاتا شیشه ای نیستند. بدنه های سیاه و دارای نشانه های سوختگی یا آغشته به منگنز، یک نمونه است.
لعاب های کریستالی
لعاب های کریستالی، ساختار بلوری خود را از ترکیب شیشه ای که مدام تحت گرمایش و سرمایش قرار می گیرد به دست می آورند. لعاب های مات (Matte glazes) زیرمجموعه انواع کریستالی قرار می گیرند.لعاب های کریستالی، عمدتا حاوی روی، کلسیم، قلع یا زیرکونیوم هستند. البته محصولاتی که حاوی روتیل، آونتورین (aventurine) و رنگهایی با ترکیب ذرات مایع یا گازی باشند نیز در این مجموعه قرار می گیرند. لعاب SnO از مهم ترین نوع کریستالی است.
انواع لعاب از نظر دمای پخت
لعاب های دما بالا
لعاب های دما بالا، بین 1200 تا 1400 درجه سلسیوس پخته می شوند. از این نوع عمدتا برای تولید الکتروسرامیک ها، گِل اتشخوار، خاک نسوز، استخوان چینی (Bone-China) و استخوان پرسلن یا چینی (Bone-Porcelain) استفاده می شود. بدیهی است که با توجه به قابلیت کاربرد در دمای بالا، نسبت به این نوع علاقه بیشتری وجود دارد.
برای تولید الکتروسرامیک ها، فرایند پخت در محدوده دمایی 1200 تا 1250 درجه سلسیوس اجرا می شود. این دما، با دمای پخت بدنه سرامیکی یکسان است. عدم توجه به ترکیب در تولید الکتروسرامیک ها، باعث جریان (Flow) در هنگام پخت می شود.در نتیجه ممکن است شاهد ناهمواری لعاب در سطح سرامیک باشیم. نکته مهم بعدی که باید مد نظر قرار گیرد، کشش سطحیِ لعابِ فرموله شده است که باید برای استفاده موفقیت آمیز آن در بدنه های سرامیکی مد نظر قرار گیرد.
لعاب های دما متوسط
لعاب های دما متوسط، تقریبا در محدوده دمایی 1100 تا 1200 درجه سلسیوس پخته می شوند. از این نوع برای تولید ظروف سفالی مانند کارد و چنگال، کاشی، مواد بهداشتی و غیره استفاده می شود.یک لعاب دما متوسط، اغلب از همان مواد تشکیل دهنده نوع دما بالا تشکیل می شود. با این تفاوت که به یک منبع بور یا روی نیاز دارد. در بین سفالگران بور محبوبیت بیشتری دارد. در حالی که صنعت از عنصر روی برای پخت سریع استفاده می کند.
برای تولید این نوع، معمولا از فریت ها استفاده می شود.فریت برای تأمین B2O3 یا ZnO اضافه می شود. بور انبساط حرارتی کمی دارد. بنابراین یک افزودنی ایده آل است. از طرفی تمایل به شکاف را کاهش می دهد. از آنجا که عملا هیچ منبع نامحلولی از بور خالص وجود ندارد، یکی از وظایف تولید کنندگان لعاب، یافتن بهترین منبع تجاری برای عنصر بور است.
لعاب های دما پایین
لعاب های دمای پایین را با نام ماژولیکا می شناسند. ماژولیکاها معمولا روی بدنه های سرامیکی متخلخل اعمال می شوند. لعاب های دما پایین در محدوده 900 تا 1063 درجه سلسیوس پخته می شوند. این نوع گلیزها طیف گسترده ای از رنگ ها و جلوه ها را با دمای پخت کمتر ارائه می دهند. بهتیرن انتخاب برای مناسب برای ظروف سفالی با رنگ روشن، مجسمه های سفالی و پروژه های مدرسه ای می تواند این نوع باشد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
