گاز کلر از جمله گازهای بسیار پرکاربرد در صنعت می باشد و یک واسطه شیمیایی بسیار مهم برای بسیاری از فرایندها در صنایع شیمیایی است. که به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی بالا و قدرت سفید کنندگی زیاد در صنایع مختلف از جمله سفید کردن خمیر کاغذ سازی و همچنین در نساجی و داروسازی مورد استفاده قرار میگیرد.
این گاز عامل اکسنده قوی است و بوی بسیار تند و زننده إی دارد که می تواند تأثیر مخربی بر روی ریه ها داشته باشد و استفاده از آن تنها با تجهیزات استاندارد باید صورت گیرد. گاز کلر پانزدهمین عنصر فراوان در پوسته زمین، فقط در حالت ترکیبی، عمدتا در نمک معمولی وجود دارد.
کلر یکی از مهم ترین ترکیبات برای زندگی بشر محسوب می شود. حدود 25 درصد از خون انسان از کلر و سدیم تشکیل شده است.
مرور اجمالی بر ویژگی های گاز کلر:
کلر، با نماد شیمیایی Cl از سری هالوژن ها است. کلر دومین هالوژن است که در گروه 17 جدول تناوبی غیر فلزی است. از این رو خواص آن شبیه فلوئور، برم و ید است و عمدتا بین خواص دو مورد متوسط است. کلر دارای پیکربندی الکترون [Ne] 3s 2 3p 5 است، با هفت الکترون در سومین و بیرونی ترین پوسته به عنوان الکترونهای ظرفیت آن عمل می کند.کلر به عنوان هالوژن در حالت اولیه (اتمی) یافت نمی شود. بلکه به صورت مولکول های 2 اتمی کلر وجود دارند.
یک عامل اکسنده قوی به شمار می آید. کلر به عنوان یون منفی بسیار فعال با حالت اکسیداسیون - 1، با اکثر فلزات موجود در گروه I و II پیوند ایجاد می کند. این گازبوی تند و تحریک کننده، بسیار زننده ای داشته و به همین دلیل قدرت مسموم کنندگی بالایی دارد. کلر غیر قابل احتراق است اما از احتراق پشتیبانی می کند.همچنین کلر، بیشترین میزان الکترون خواهی را دارد.
خواص فیزیکی و شیمیایی گاز کلر:
گاز کلر در دمای اتاق به رنگ زرد مایل به سبز می باشد. کلر غیر قابل احتراق است اما از احتراق پشتیبانی می کند. این عنصر، بسیار واکنش پذیر است.
نقطه جوش آن در حدود ℃34 - است اما در دمای اتاق تحت فشار بالای اتمسفر می تواند مایع شود. و حلالیت آن در آب 0.64 گرم در 100 آب است. وزن مخصوص آن 3.21 گرم بر لیتراست. (این فاکتور در مورد هوا 1.29 می باشد) این گاز 2.5 برابر از هوا سنگین تر بوده است و خاصیت اکسیدکنندگی بسیار بالایی دارد. کلر تقریباً با همه عناصر تشکیل ترکیب می دهد و ترکیبات کلریدها را می سازد. گاز کلر با بیشتر ترکیبات آلی واکنش می دهد.
تاریخچه پیدایش کلر:
از دوران باستان رایج ترین ترکیب کلر، کلرید سدیم شناخته شده بود. باستان شناسان بر اساس شواهدی کشف کردند که در 3000 سال قبل از میلاد از نمک سنگ و در اوایل 6000 سال قبل از میلاد از آب نمک استفاده می کردند.
گاز کلر خالص اولین بار در سال 1774 توسط یک شیمیدان سوئدی به نام کارل شِیلِه کشف شد. کلر که از واژه یونانی χλωρος گرفته شده است و به معنی قهوه ای می باشد. کارل شِیلِه در ابتدا تصورش بر این بود که کلر حاوی اکسیژن است، اما تصور او اشتباه بود. در سال 1810 هامفری دیوی، نام کلر را برای این ماده انتخاب کرد.
ایزوتوپ های کلر:
دو ایزوتوپ پایدار اصلی برای کلر با جرم 35 و 37 وجود دارد این تنها دو ایزوتوپ طبیعی آن است که که به نسبت های به ترتیب 3:1 یافت شده است.با 35 کلر 76٪ کلر طبیعی و 37 کلر 24٪ باقیمانده را تشکیل می دهد. هر دو در فرآیند های سوزاندن اکسیژن و سیلیکون در ستاره ها سنتز می شوند.
کلر دارای 9 ایزوتوپ با عدد جرمی بین 32 و 40 می باشد. از میان این ایزوتوپ ها تنها سه عدد از این ایزوتوپ ها به صورت طبیعی یافت می شوند. کلر پایدار 35، کلر 37، کلر رادیواکتیو 36 است.
ترکیبات:
کلرید ها، کلریت ها، کلرات ها، پرکلرات ها و کلرامین ها، از جمله ترکیبات کلر هستند.
کاربرد گاز کلر:
از جمله کاربردهای متداول کلر، حذف و کنترل طعم و بو در آب آشامیدنی است.تصفیه آب بیش از 90% آب آشامیدنی در اروپا با کلر صورت می گیرد.کلر به طور گسترده ای در تولید محصولات کاغذی، مواد رنگی، منسوجات، فرآورده های نفتی، داروها، ضد عفونی کننده ها، حشره کش ها، مواد غذایی، حلال ها، رنگ ها، پلاستیک ها و بسیاری دیگر از محصولات مصرفی استفاده می شود.
صنعت داروسازی برای بسیاری از تولیدات خود به کلر نیاز دارد.مانند تولید دارو برای کنترل دردهای آرتروز و از بین برنده های آلرژی و پایین آوردن کلسترول. کلر در در سنتز و تولید محصولات دارویی و بهداشتی -آرایشی نیز کاربرد دارد. در 85 درصد از داروها یا از کلر استفاده شده یا سنتز آنها با جایگزینی کلر امکان پذیر بوده است.
این کاربرد های کلر می توان به حذف رنگ در آب و ضدعفونی کردن آب استخرها، کنترل جلبک ها، حذف آهن و منگنز، حذف سولفید هیدروژن، اشاره نمود.
خرید و فروش گاز کلر:
با توجه به انواع تجاری و خلوص و قیمت های متفاوت کلر حتما قبل از خرید و فروش کلر chlorine در مورد میزان هزینه و کیفیت و خلوص کلری که می خواهید بخرید اطمینان حاصل کنید.کلر در حالت گازی معمولا در سیلندرهای با حجم مشخص عرضه می شود.برای مثال خلوص و کیفیت کلری که جهت شست و شوی سطوح استفاده می شود کمتر از کاربرد کلری که در آنالیز کمی و کیفی مصرف می شود است.
جهت اطمینان از اصالت آن ضروری است.حتما در هنگام خرید کلر به برچسب های روی بسته بندی تاریخ انقضا سوابق و دانش فنی فروشنده و.. توجه نمایید.
تولید سیلندر گاز کلر:
سیلندرهای گاز کلر به طور کل به دودسته تقسیم می شود.
که این سیلندرها به دو صورت خوابیده یا ایستاده حمل ونقل می شود. سیلندرهایی که به صورت ایستاده استفاده می شوند کمتر از 75 کیلوگرم هستند. سیلندرهایی که به صورت خوابیده استفاده می شوند 400 تا 800 کیلوگرم می باشند؛ و دارای 2 شیر هستند.