پرکلرواتیلن چیست و چه کاربردی در صنایع دارد؟

پرکلرواتیلن یک کلروکربن با فرمول مولکولی C2Cl4 و مایعی بی رنگ با بوی شیرین است که بیشتر به عنوان یک ماده پاک کننده برای پارچه ها استفاده می شود. پرکلرواتیلن یک حلال عالی برای ترکیبات ارگانیک است و کاربرد وسیعی در صنایع مختلف دارد. پرکلرواتیلن که همچنین به عنوان تتراکلروکربن شناخته می شود به طور گسترده در خشک شویی مورد استفاده قرار می گیرد.

این ترکیب برای پاک کردن روغن، گریس و موم از روی منسوجات بدون آسیب رساندن به الیاف پارچه استفاده می شود. در صنایع تولید فلز، حلال های حاوی این ماده برای پاک کردن فلزات از ناخالصی ها کاربرد دارند.

پرکلرواتیلن که با نام اختصاری Perc نیز شناخته می شود به دلیل دوام و قابلیت چسبندگی به پلاستیک، فلز، لاستیک و چرم در طیف وسیعی از محصولات ضد آب، پاک کننده های رنگ، جوهرهای چاپی، چسب، درزگیرها، پولیش ها و روان کننده ها مورد استفاده قرار می گیرد.

تاریخچه تولید پرکلرواتیلن:
پرکلرواتیلن اولین با در سال 1821 توسط مایکل فارادی کشف شد. او دریافت که کلرینولیز هیدروکربن ها در دمای بالا می تواند پرکلرواتیلن تولید کند زیرا دمای بالا می تواند باعث تجزیه هیدروکربن ها و تولید محصولات جانبی شود.

ایمنی پرکلرواتیلن برای انسان:
به دلیل انتشار گازهای صنعتی، پرکلرواتیلن در مقادیر بسیار ناچیز در محیط زیست وجود دارد. خشک شویی ها هم مقداری از این ماده شیمیایی را وارد هوا می کنند. با اینحال این مقادیر اندک که در آب و هوا و مواد غذایی وجود دارد، عوارضی برای انسان در پی نخواهد داشت.

شایان ذکر است افرادی که به طور مداوم لباس های خودشان را به خشک شویی ها می دهند کمی بیش از سایرین در معرض این ماده قرار می گیرند که بازهم برای افراد میانسال عوارضی به دنبال نخواهد داشت.

افراد معمولا در محل کار در معرض بالاترین مقدار پرکلرواتیلن قرار می گیرند که این مسئله در بین کارگران خشک شویی و کارگاه های رفع گریس از فلزات رایج است. قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای این ترکیب شیمیایی می تواند منجر به سوزش چشم و بینی، تحریک پوست و دستگاه تنفس شود.

توجه داشته باشید که مواجهه کوتاه مدت با مقادیر زیاد پرکلرواتیلن می تواند روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر گذاشته و ممکن است منجر به بی هوشی یا مرگ شود.

علاوه بر این تحقیقات نشان داده است که سمیت این ماده، سیستم عصبی مرکزی، کلیه ها، کبد و دستگاه تولید مثل را هدف قرار می دهد. همچنین افرادی که به بیماری های قلبی، کبدی، کلیوی یا ریوی مبتلا هستند، بیشتر از سایرین مستعد عوارض پرکلرواتیلن هستند.

کاربردهای پرکلرواتیلن در صنایع مختلف:
پرکلرواتیلن یک ماده شیمیایی واسطه خصوصا برای تولید هیدروفلوروکربن (HFC) است که جایگزینی برای مبردهای کلروفلوروکربن (CFC) می باشد.

پرکلرواتیلن به دلیل پایداری و غیراشتعال زا بودن یک حلال بسیار کاربردی در صنایع مختلف است. این ماده یک ترکیب مؤثر برای از بین بردن چربی ها، روغن ها و گریس ها در منسوجات، الیاف و رنگ هاست.

این ماده شیمیایی در صنایع مختلفی مانند صنعت هوافضا، لوازم خانگی و تولید خودرو بکار می رود. این ماده به دلیل فشاربخار پایین، چگالی بخار بالا و نقطه جوش بالا مطلوب بسیاری از صنایع است.پرکلرواتیلن در صنعت نساجی برای طرح دار کردن و رنگ کردن پارچه ها و در تولید پوشاک ضد آب استفاده می شود.

کاربردهای دیگر این ماده شیمیایی شامل استخراج چربی ها، حل کردن لاستیک، از بین بردن رنگ، بازیابی گوگرد و به عنوان حلال حاوی سیلیکون است. این ترکیب در فرمولاسیون آئروسل ها برای لوازم جانبی خودرو نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده شیمیایی همچنین می تواند به عنوان یک مایع عایق در بعضی از ترانسفورماتورهای برقی به عنوان جایگزینی برای بی فنیل های پلی کلر (PCB) استفاده شود.

در رابطه با چشم انداز مصرف این ماده در آینده به طور قطعی نمی توان چیزی گفت زیرا فشارهای زیست محیطی، قوانین جدید و بهبود وضعیت صنعت بازیافت مواد شیمیایی باعث کاهش مصرف پرکلرواتیلن شده است و انتظار می رود به دلیل عوارض جانبی فراوان، این ماده با سایر واسطه های شیمیایی کم خطر جایگزین شود.