پارا زایلین چیست و چه کاربردهایی دارد؟

پارا زایلین مایعی شفاف با بوی شیرین و بخارات تحریک کننده است که چگالی آن کمتر از آب بوده و در آب نامحلول است. پارا زایلین یک ماده شیمیایی ضروری برای ساخت بطری های پلاستیکی و فیبرهای پلی استری است.

پارازایلین که به اختصار PX نامیده می شود یک هیدروکربن آروماتیک است که به طور عمده از بنزن مشتق می شود. این ماده سمی و در دمای اتاق قابل اشتعال است و به طور طبیعی در بنزین و زغال سنگ وجود دارد.

این ترکیب بیشترین حجم ایزومرهای زایلین را به خودش اختصاص می دهد و 98% آن در تولید پلی استر خصوصا برای تولید فیبرها، فیلم و پلی اتیلن ترفتالات (PET) مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر بازار عرضه پارا زایلین با افزایش مصرف ترفتالات اسید خالص (PTA) شاهد رشد قابل توجهی است.

کاربردها و فواید پارا زایلین:
پارازایلین دارای یک حلقه بنزنی است که دو گروه متیل در انتهاهای مخالف آن قرار گرفته اند و معمولا با رفورمینگ کاتالیزوری یا کراکینگ بنزین سنگین تولید می شود. پارا زایلین یک بلوک ساختاری پتروشیمیایی بسیار مهم است که به عنوان ماده خام کاربرد گسترده ای در صنایع پلیمرسازی دارد.

پارا زایلن به طور گسترده ای به عنوان ماده اولیه برای تولید سایر مواد شیمیایی صنعتی، به ویژه اسید ترفتالیک (TPA)، اسید ترفتالیک خالص (PTA) و دی متیل ترفتالات (DMT) استفاده می شود. TPA، PTA و DMT در ساخت پلی استرهای پلی اتیلن ترفتالات (PET) که نوعی پلاستیک استفاده می شود.

بطری های ساخته شده از پلاستیک PET به طور گسترده به عنوان ظروف آب آشامیدنی، نوشابه و سایر نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گیرند زیرا PET سبک و قوی است و در برابر خرد شدن مقاوم است. به علاوه، PET به دلیل داشتن خاصیت آنتی CO2 به حفظ گاز در نوشابه های گازدار کمک می کند.

ایمنی برای مصارف انسانی:
این ترکیب عمدتا یک ماده شیمیایی صنعتی است و انسانها بیشتر در تأسیسات صنعتی با این ماده در تماس هستند. این ماده قابل اشتعال است و باید از رها شدن آن در محیط زیست جلوگیری کرد.

به طورکلی زایلین ها خیلی سمی نیستند و تأثیر آنها برحسب نوع ایزومر متفاوت است. بیشتر نگرانی ها در رابطه با پارا زایلین تأثیرات مخدری آن است زیرا مصرف بیش از حد آن در انسان می تواند باعث سردرد، خستگی، سرگیجه، بی پروایی، گیجی، تحریک پذیری، اختلالات دستگاه گوارش از جمله تهوع و از بین رفتن اشتها، گرگرفتگی صورت و احساس افزایش دمای بدن شود.

قرارگرفتن در معرض بیش از PPm 100 پارا زایلن می تواند باعث سوزش چشم، بینی، گلو و سفت شدن قفسه سینه و راه رفتن غیرطبیعی شود.

پارازایلن از نظر سمیت در سطوح موجود در محل کار، ایمن در نظر گرفته می شود ولی قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای بخارات پارا زایلین می تواند منتهی به سرگیجه و خواب آلودگی شود.

پارازایلین توسط اکثر منابع احتراقی مانند اگزوز خودروها و دود حاصل از تنباکو نیز در محیط منتشر می شود. همچنین تماس این ماده با پوست و چشم منجر به خشکی، قرمزی و سوزش خواهد شد. بلعیدن پارا زایلین و سپس سرفه و تنفس آن نیز می تواند باعث آسیب ریه ها یا ذات الریه شیمیایی شود.