مونو کلسیم فسفات Ca(H2PO4) 2 ترکیبی معدنی است که بیشتر به شکل منوهیدراته یافت می شود. مونوکلسیم فسفات که با نام اختصاریMCP نیز شناخته می شود، جامدی سفید رنگ است که در کودهای سوپر فسفات و ماده ورآورنده خمیر مورد استفاده قرار می گیرد.
این ماده شیمیایی در صنعت معمولا از ترکیب هیدروکسید کلسیم با اسید فسفریک ساخته می شود ولی برای استفاده در کودها از ترکیب سنگ های فسفات و اسیدهای مختلف تهیه می شود.
مونوکلسیم فسفات هنگامی که با یک ماده قلیایی مانند جوش شیرین ترکیب شود، دی اکسید کربن و نمک تولید می کند. این ترکیب شیمیایی حاوی دو مینرال مهم کلسیم و فسفر است.خوراک غنی از کلسیم در دام ها به تشکیل بافت استخوان و افزایش استحکام اسکلت کمک می کند.
فسفر هم یکی از ریزمغذی های مفید برای بهبود متابولیسم، تولید پروتئین، عملکرد سیستم های عصبی و ایمنی است که توانایی تولید مثل را در حیوانات افزایش می دهد.
کاربردهای مونوکلسیم فسفات چیست ؟
مونوکلسیم فسفات یک ماده بی خطر و مشتق شده از منابع طبیعی است که با تولید یک محصول غذایی بهتر باعث می شود غذاهایی که هر روز از آنها لذت می بریم، کیفیت بهتری داشته باشند. این مسئله به نوبه خود به کاهش ضایعات مواد غذایی که می تواند ناشی از کیفیت پایین غذاها باشد، کمک می کند.
از آنجایی که همه ما به دنبال مصرف غذاهای متعادل و غنی از ریزمغذی مفید هستیم مونوکلسیم فسفات می تواند یک افزودنی مؤثر و مفید باشد که باعث بهتر شدن غذاهای ما می شود.
این ماده که معمولاً در کالاهای پخته شده یافت می شود دارای قدرت خنثی کنندگی است و بسیار سریع عمل می کند. مونو کلسیم فسفات همراه با جوش شیرین برای افزایش حجم در کیک ها و کلوچه ها استفاده می شود.
مونو کلسیم فسفات به عنوان ورآورنده خمیر در بسیاری از کالاهای پخته شده و نان و شیرینی مورد استفاده قرار می گیرد تا باعث افزایش حجم و پف محصولات شود.
این ماده طی چند دقیقه اول مخلوط شدن با مواد اولیه 60- 70 % از دی اکسید کربن خود را آزاد می کند و به همین دلیل گاهی اوقات با اسیدهای ورآورنده خمیر که آهسته عمل می کنند مانند سولفات آلومینیوم سدیم، اسید سدیم پیروفسفات و سدیم فسفات سدیم ترکیب می شود.
مونو کلسیم فسفات در محصولاتی که تولید گاز سریع لازم است و باید پخت به سرعت صورت بگیرد، کاربرد دارد. در واقع مونو کلسیم فسفات یک ماده دو عملکردی است زیرا پس از اینکه دو سوم دی اکسید کربن را در طول مرحله مخلوط سازی آزاد کرد، تبدیل به دی کلسیم فسفات می شود که در دمای اتاق عملکردی ندارد اما در دمای بالا هنگام پختن محصولات در فر دی اکسیدکربن تولید می کند.
مونو کلسیم فسفات به عنوان یک ماده ساینده، حجم دهنده و بافر کننده در محصولات مراقبت از دهان و دندان، در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی استفاده می شود.
این ماده به عنوان مکمل غذایی دام و طیور برای رفع کمبود مواد معدنی (فسفر و کلسیم) در رژیم غذایی دام ها استفاده می شود.
مونو کلسیم فسفات در صنایع دیگر از جمله در ساخت پلاستیک و تولید شیشه به طور گسترده ای به عنوان تثبیت کننده و امولیسفایر مورد استفاده قرار می گیرد.
ایمنی و خطرات مصرف مونو کلسیم فسفات:
از نظر FDA مونو کلسیم فسفات به عنوان یک افزودنی غذایی ایمن در نظر گرفته می شود. وقتی مونوکلسیم فسفات در آرد فسفاته استفاده می شود مقدار مجاز آن بین 0.25-0.75٪ وزن آرد فسفاته نهایی است.
وقتی که این ماده به تنهایی به عنوان ماده افزایش دهنده حجم خمیر در آرد مورد استفاده قرار می گیرد مقدار کل بی کربنات سدیم و مونو کلسیم فسفات نباید بیشتر از 4/4 درصد براساس وزن آرد باشد.
مونوکلسیم فسفات یکی از ترکیبات متداول موجود در بیکینگ پودر است و نقش اساسی در تولید کالاهای پخته شده دارد.
در کالاهای پخته شده، مونو کلسیم فسفات با جوش شیرین واکنش نشان می دهد و دی اکسید کربن تولید می کند که به افزایش حجم خمیر کمک می کند.
آزادسازی دی اکسید کربن باعث می شود حباب هوا را در بسیاری از کالاهای پخته شده مشاهده کنید و این همان چیزی است که باعث می شود نانوایی ها طرفدار سرسخت این ماده غذایی باشند.
نهادهای نظارتی در سراسر جهان، از جمله در ایالات متحده، اروپا، آسیا و آمریکای جنوبی، گرید غذایی مونو کلسیم فسفات را بررسی کرده و مشخص کرده اند که مونو کلسیم فسفات برای استفاده در مواد غذایی بی خطر است.
با گذشت چند دهه، منوکلسیم فسفات همچنان در ایالات متحده آمریکا و در سراسر جهان برای استفاده در غذاها و در بسیاری از محصولاتی که همه از آنها لذت می بریم ایمن شناخته شده و کاربرد گسترده ای دارد.