ایزوبوتانول چیست ؟

ایزوبوتانول ((Isobutanol یا ایزوبوتیل الکل یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی (CH3)2CHCH2OH است. ایزوبوتانول یک مایع بی رنگ و اشتعال پذیر با بوی مشخص است که عمدتا به عنوان حلال مورد استفاده قرار می گیرد.

ایزوبوتانول مایعی با نقطه جوش متوسط و تبخیر آهسته است که برای سنتز آلی مفید است. این ماده در همه حلال های متداول مانند الکل، کتون، آلدهید، اترها، گلیکول ها و هیدروکربن های آروماتیک و آلیفاتیک حل شده ولی حلالیت آن در آب محدود است.

این ماده در صنعت توسط کربنیلاسیون پروپیلن تولید می شود این واکنش توسط کمپلکس های کبالت یا رودیوم کاتالیز می شود. آلدهید حاصل متعاقباً به الکل هیدروژنه شده و سپس جداسازی می شود. در آزمایشگاه پروپانول و متانول را می توان با ایزوبوتانول ترکیب کرد.

بیوسنتز این ماده توسط E. coli و چندین ارگانیسم دیگر که برای تولید الکل های C4 از گلوکز ژنتیکی اصلاح شده اند، صورت می گیرد.

استفاده از ایزوبوتانول و n- بوتانول مشابه است و آنها اغلب به صورت جایگزین استفاده می شوند. کاربردهای اصلی این ماده برای تولید پولیش و لاک و پیش ساز استرها است که حلال های مفیدی هستند.

استرهای ایزوبوتیل فتالیک، آدیپیک و اسیدهای دی کربوکسیلیک مرتبط با آن جزء پلاستیک سازهای پرکاربرد هستند. این ماده همچنین به عنوان جزئی از سوخت های زیستی مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربردهای ایزوبوتانول چیست ؟
بخش عمده ای از تولید خالص ایزوبوتانول در صنعت به مشتقات آن (در درجه اول استرها) تبدیل می شود که به عنوان حلال در صنعت تولید پوشش استفاده می شوند. استفاده از این ترکیب در پوشش های خاص از تغییر رنگ آنها هنگام خشک شدن تحت شرایط رطوبت محیط جلوگیری می کند.

این ترکیب و مشتقات آن به طور وسیعی به عنوان ماده رقیق کننده پولیش های نیترات سلولز استفاده شده و باعث کاهش ویسکوزیته و افزایش براقیت آنها شده و از تغییر رنگ آنها جلوگیری می کند.

این ماده به دلیل داشتن ویژگیهای از جمله انرژی نسبتاً زیاد، اشتعال پذیری و جذب رطوبت پایین، عدد اکتان بالا و سازگاری با بنزین در صنایع مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است.

سایر کاربردهای ایزوبوتانول به شرح زیر است:

• حلال برای جوهر چاپ.
• استخراج کننده در تولید داروها و مواد طبیعی مانند آنتی بیوتیک ها، هورمون ها، ویتامین ها، آلکالوئیدها و کافور.
• به عنوان افزودنی در پولیش ها و پاک کننده ها.
• حل کننده در صنعت نساجی.
• حلال برای رنگ های پلاستیک.
• به عنوان افزودنی در مایعات یخ زدایی.
• افزودنی در بنزین برای موتورهای جرقه زا (مانع از یخ زدن کاربراتور می شود).
• به عنوان فاز متحرک در کروماتوگرافی کاغذی و لایه نازک.
• رقیق کننده نیترات سلولز.
• به عنوان ماده دهیدراته کننده در تقطیر ازون.
• به عنوان ماده اولیه در تولید اترهای گلیکول (در واکنش با اتیلن یا اکسیدهای پروپیلن).
• به عنوان مواد اولیه در تولید کمک شناورها.
• به عنوان مواد اولیه در تولید مهارکننده های سایش و ضد خوردگی در موتورهای سوختی.

ایمنی و خطرات:
ایزوبوتانول یکی از ترکیباتی است که کمترین سمیت را در بین بوتانول ها با LD50، 2460 میلی گرم بر کیلوگرم (موش، خوراکی) دارد. با اینحال در مارس 2009، دولت کانادا ممنوعیت استفاده از این ماده در مواد آرایشی را اعلام کرد.

توجه داشته باشید که تماس پوستی، بلع و استنشاق این ماده برای انسان خطرناک است و باعث تحریک پوست و آسیب چشم ها و تحریک سیستم تنفسی می شود.

این ماده باعث واکنش های آلرژیک پوستی شده و قرار گرفتن در معرض آن می تواند باعث کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی، گیجی و خواب آلودگی شود.

مصرف آب حاوی مقادیر بسیار زیاد این الکل به طور روزانه در طی ماهها ممکن است باعث مشکلات تولید مثلی در مردان شود ولی تاکنون هیچ شواهدی در رابطه با آسیب ژنتیکی و سرطانزایی این ماده به دست نیامده است.