مشخصات و خواص کود دی آمونیوم فسفات DAP:
کود دی آمونیوم فسفات از جمله کودهای 2 عنصره محسوب میشود که حاوی ازت و فسفر می باشد. این کود در نواحی و مواقعی که خاک دچار فقر ازت و فسفر باشد مورد مصرف قرار میگیرد. تراکم عناصر مغذی در این کود باعث شده که این کود جزء پر طرفدارترین کودها باشد و همواره جاذبه صادراتی بسیار مناسبی را دارا باشد.
معرفی محصول:
آمونیوم فسفاتها (AP) 1 نمکهای غیر آلی هستند که از واکنش بین آمونیاک و اسید فسفریک تولید میشوند. این نمکها در دو حالت جامد و مایع تولید شده که دارای مقادیری فسفات به فرمهای اورتوفسفات 2 (معمولا به صورت جامد) و پلی فسفات 3 (معمولا به صورت مایع) میباشد.
بخش عمده ای از تولید و مصرف آمونیوم فسفات شامل محصول جامد تولیدی میباشد. بیشتر آمونیوم فسفات تولیدی (حدود 98 درصد آن) به عنوان کود مورد استفاده قرار گرفته و بخش کمتری از آن، برای سایر مصارف اعم از غذای حیوانات و کاربردهای صنعتی به کار برده میشود. خانواده آمونیوم فسفاتها عمدتاً به دو صورت کلی دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات تولید و مصرف میشوند.
متداولترین فرم از دی آمونیوم فسفات به صورت 0-46-18 معرفی شده که دارای 18 درصد نیتروژن، 46 درصد P2O5 و صفر درصد K2O میباشد.
تمامی میزان تولید فسفات آمونیوم جامد بر اساس این فرمول میباشد. مقدار اندکی از دی آمونیوم فسفات تولیدی نیز به صورت 0-48-16 بوده که دارای 16 درصد نیتروژن میباشد. تمامی این دو گرید محصول، از اسید فسفریک مرطوب تولید شده و عمدتاً به عنوان کود مورد استفاده قرار میگیرند.
بخش کمی از کود 0-46-18 به عنوان غذای حیوانات و احشام مورد استفاده قرار میگیرد. نوع دیگر تولیدی از این کود با فرمول 0-53-21 که با اسید صنعتی تولید میشود، برای خاموش کننده های آتش و همچنین مواد کنترل کننده آتش به کار برده میشود.
گریدهای صنعتی متداول از مونو آمونیوم فسفات شامل 0-(55)-11, 0-48-11 و 0-52-13 بوده و سایر گریدهای آن از قبیل 0-20-16 به صورت ترکیبی با سولفات آمونیوم به کار گرفته میشوند. تمامی این گریدهای محصول از اسید فسفریک مرطوب تولید شده و عمدتا به عنوان کود شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرند. بخش کمی از کودهای تولیدی در گرید 0-55-11 و 0-57-11 به عنوان غذای احشام شیری و گوشتی مورد استفاده قرار گرفته و ترکیباتی از آن نیز برای تولید خاموش کنندهها و کنترل کنندههای آتش به کار گرفته می شود.
نام و کد آیسیک محصول:
متداولترین طبقهبندی و دستهبندی در فعالیتهای اقتصادی همان تقسیم بندی آیسیک (ISIC) است. تقسیم بندی آیسیک طبق تعریف عبارتست از: طبقهبندی و دستهبندی استاندارد بین المللی فعالیتهای اقتصادی.
این دسته بندی با توجه به نوع صنعت و محصول تولید شده به هر یک از محصولات کدهایی دو، چهار و هشت رقمی اختصاص داده میشود. دی آمونیوم فسفات دارای کد ISIC براساس تقسیم بندی بین المللی کالاهای صنعتی به شماره 24121665 می باشد.
شماره تعرفه گمرکی:
در داد و ستدهای بین المللی جهت کدبندی کالا در امر صادرات، واردات و مبادلات تجاری و همچنین تعیین حقوق گمرکی و غیره از دو نوع طبقهبندی استفاده میشود که عبارت است از طبقه بندی و نامگذاری بر اساس طبقه بندی بروکسل و طبقه بندی مرکز استاندارد و تجارت بین المللی بر همین اساس در مبادلات بازرگانی خارجی ایران، طبقه بندی بروکسل جهت طبقه بندی کالا استفاده میشود.
در گمرک جمهوری اسلامی ایران برای کود های فسفاته شماره تعرفه برابر با 3105300 میباشد.
خواص شیمیایی- فیزیکی:
دی آمونیوم فسفات در حالت جامد به صورت کریستالهای سفید رنگ بوده که در حالت کودی از رنگ سبز متمایل به خاکستری یا قهوهای برخوردار میباشند. این ماده بی بو بوده و در صورت دقت زیاد، بویی شبیه به آمونیاک دارد. آمونیوم فسفاتها کاملاً در آب حل میشوند.
این فسفاتها به دلیل آمونیاکی که دارند، در نهایت اثر اسیدی بر خاکها دارند، حتی اگر واکنش اولیه DAP، قلیایی باشد.
بالا بودن عیار یا درجه کودی، حلالیت عالی در آب، امکان ساخت به اشکال دانهای، مایع و تعلیقی از محاسن عمده کودهای پلی فسفاتها میباشد. سرعت هیدرولیز شدن پلی فسفاتها نسبت به ارتو فسفاتها در اکثر خاکها بیشتر بوده؛ ولی اندازهگیری اختلاف اثر آنها دشوار است. در خاکهای نواحی سرد به دلیل پایین بودن سرعت هیدرولیز، پلیفسفاتها نامرغوبتر از ارتوفسفاتها میباشند.
ترکیبات حاصله از پیروفسفاتها در خاک، مخصوصاً در خاکهایی که محتوی کلسیم فراوان میباشد، نسبت به ترکیبات حاصله از ارتو فسفاتها دارای حلالیت کمتری میباشند؛ اما این اختلافها در عملکرد چندان نقشی ندارد. پلی فسفاتهای آمونیومی حاملین خوبی برای مواد غذایی کم نیاز بوده ولی چنین به نظر میرسد که تفکیک آنها منطقی نباشد.
در آزمایشات برای مقایسه فسفاتهای آمونیومی و اسید فسفریک با سوپر فسفاتها از نقطه نظر تامین فسفر برای گیاهان تفاوت عمدهای مشاهده نشده است.
یکی از مهمترین تفاوتها مابین دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات, قدرت اسیدی آنها یا PH بوده به نحوی که میزان آن برای دی آمونیوم فسفات به میزان 8 و برای مونو آمونیوم فسفات در محدوده 3.5 میباشد.