چالش رقابت جهانی ایران در تولید پروفیل آلومینیوم

 اینکه کشور ترکیه دارای اسملتر و به تبع آن، قادر به تولید شمش و بیلت خالص آلومینیومی نیست، اما به مواد اولیه باکیفیت دسترسی دارد و تولیدکنندگان ترک با چالشی همانند کاهش کیفیت بیلت تولیدی مواجه نبوده اند؛ در حالی که بزرگ ترین چالش تولیدکنندگان ایرانی همواره تامین مواد اولیه باکیفیت است. شرکت های بالادستی در زمینه ریخته گری تمرکز و توجه کافی را نداشته و نتیجه آن منجر به تولید محصولاتی شده که هر ماه با کیفیتی متفاوت در بازار عرضه می شود و از آنجایی که قانون منع واردات همواره در بازار ایران سایه انداخته است و امکان رقابت واقعی را از میان برده، بنابراین تولیدکنندگان شمش و بیلت، نیازی به بازنگری و تولید محصول باکیفیت ندارند زیرا به هر صورت برای محصولات آن ها فارغ از کیفیت، مشتری وجود دارد.

با گذر از مسئله تامین مواد اولیه باکیفیت، با بررسی بازارهای داخلی و خارجی متوجه می شویم که پروفیل های ساخت داخل هیچ گاه در سطح بین المللی نبوده و صنعتگران داخلی نتوانسته اند همگام با تولیدکنندگان کشورهای دیگر، در این زمینه فعالیت کنند.شاید نادیده گرفتن استانداردها، نداشتن بخش طراحی و تولید، عدم تخصیص تسهیلات و حمایت های دولتی و نبود فضای رقابت با سایر تولیدکنندگان این حوزه، عمده دلایل تولیدکنندگان ایرانی برای عقب ماندن از استانداردهای جهانی است. وقتی الزام قانونی برای رعایت استاندارد وجود نداشته باشد، تنها قیمت پایین تر ملاک انتخاب محصول می شود. این روند باعث می شود به تدریج تولیدکنندگانی که پروفیل باکیفیت تولید می کنند، کنار گذاشته شوند و بازار فروش آن ها از دست برود.

در سال های گذشته که توجه به کیفیت به عنوان یک اصل، مورد قبول و پذیرفته شده بود، کیفیت پروفیل های آلومینیومی تا حدودی بهبود یافت اما در حال حاضر با کاهش نقدینگی و رکود اقتصادی، مسئله کیفیت تا حد بسیار زیادی نادیده گرفته می شود و مشتریان تنها به قیمت توجه دارند. تولیدکنندگان نیز برای کاهش قیمت پروفیل تولید شده، از ضایعات آلومینیومی نیز به عنوان ماده اولیه استفاده می کنند.اگرچه تعریف استاندارد جامع و کامل مسئولیت اولیه مدیران و تصمیم گیران بوده است اما با اینکه صنعت پروفیل کشور سابقه بالایی دارد، هیچ گونه اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.

باید توجه داشت که ظرفیت مصرف محصولات آلومینیومی در کشور محدود است و در صورت نبود بازارهای صادراتی، باید به میزان تقاضای داخلی تولید وجود داشته باشد؛ اما در سال های اخیر تعداد زیادی مجوز تأسیس واحدهای تولید پروفیل صادر شده است و به همین دلیل، به جای توسعه و پیشرفت این صنعت، رقابت منفی در کشور شکل گرفته که منجر به کاهش کیفیت و قیمت شده است و محصولاتی که باید قابلیت صادراتی داشته باشند، سیر نزولی کیفیت را در پیش گرفته اند.

سوالی که مطرح می شود این است که در شرایط فعلی که امکان صادرات برای پروفیل های آلومینیومی فاقد کیفیت استاندارد وجود ندارد و بازار از این محصول اشباع شده است، چرا مجوزهای تأسیس متعددی در این زمینه صادر می شود؟ مجوزهایی که منجر به سرمایه گذاری های کلانی شده و در نهایت 70 درصد ظرفیت های تولید پروفیل، بدون داشتن تولید رها شده اند؛ اما با این حال، هیچ نهادی پاسخ گوی ضررهای وارد شده به تولیدکنندگان نیست. به همین خاطر، متولیان امر به جای کمک کردن و فراهم ساختن راهکارهایی برای رشد و توسعه صنعت پروفیل کشور، آن را به صنعتی رها شده و بربادرفته مبدل ساخته اند.