تعمیرات مادربورد

برای آنکه بتوان ایرادات یک مادربرد را برطرف کنیم نیاز داریم اطلاعات فنی خوبی درباره هر یک از قطعات کامپیوتر داشته باشیم. در واقع یادگیری تعمیرات مادربورد بخشی از آموزش تعمیرات کامپیوتر محسوب می شود. یک تعمیر کار مین برد می بایست بداند که قطعاتی که مرتبط به این برد است با چه ظریفتی می تواند روی مادربرد مونتاژ شود.

بسیاری از ایراداتی که برای مادربردهای دستگاه به وجود می آید در اثر مونتاژ اشتباه کامپیوتر است. قطعاتی مانند رم، پردازنده" CPU"، منبع تغذیه" Power"، هارد دیسک و کارت گرافیک اگر همسان با مادربرد نباشد می تواند ایراداتی را برای آن به وجود بیاورد. با توجه به اینکه این موارد را بدانیم راحت تر می توانیم ایراد را پیدا کنیم و مادربرد را تعمیر کنیم و اجازه به تکرار این اشکال را ندهیم.

پورت های ورودی هر مادربرد مثل درگاه رم "RAM" و درگاه کارت گرافیک "VGA" و سوکت پردازنده "CPU" دارای ظرفیت و اندازه های مشخص می باشد. ناهمگونی این حجم ها باعث کارایی ظریف سیستم می شود. خیلی از کسانی که سیستم اسمبل می کنند باید به این را بدانند که به طور مثال اگر از دو تا رم استفاده می کنند هر دو دارای مشخصه باس یکی باشند و این با سی پی یو یکسان باشد. توانایی سیستم اگر یکی از این موارد پایین تر و دیگری بالاتر باشد روی عملکرد دستگاه تأثیرگذار می باشد و کارایی سیستم را کم و مختل می کند.

نکته مهم تر خنک نگه داشتن مادربرد و درون کیس می باشد که اصولا مورد توجه کمتری قرار می گیرد. خیلی از مادربردها دارای هیت سینگهای خنک کننده است و برخی دارای فن می باشند. روی پردازنده هم فن بزرگی متصل می شود که درون همه دستگاه ها و حتی لپ تاپ ها مشاهده می شود. اگر این فن ها به درستی کار نکنند و سیستم خنک نشود اشکالاتی را برای آن به وجود می آورند. گاهی فن در اثر گرد و غبار فراوان کند می چرخد و گاهی فاصله بین هیت سینگ فن و پردازنده ها باعث عملکرد غلط آن می شود.

در آموزش تعمیر مادربرد برای این که پی به ایراد ببریم ابتدا اشکالات ظاهری را بررسی خواهیم کرد. این ایرادات در اثر عملکرد غلط حافظه رم و پاور نیز به وجود می آید. پاور یا منبع تغذیه دائم به برق متصل است که نوسانات ولتاژ تأثیر بسزایی روی آن می گذارد. این نوسانات اگر توسط پاور دستگاه گرفته نشود به مادربرد آسیب خواهد رساند. بخش تغذیه مادربورد بیشترین آسیب را در این مرحله می بیند که بیشتر به آن می پردازیم.

نیاز است قبل از اینکه بررسی کنیم که مادربرد آسیب دیده است قطعاتی که در ارتباط با آن هست رو بررسی کنیم تا بتوان سریع تر عیب یابی کرد. کارت گرافیک نیز در این مسئله دخالت مستقیم دارد. مادربرد کامپیوتر، مادربرد سرور و مادربرد لپ تاپ تقریبا از لحاظ ساختار شبیه به هم می باشد. لذا هر یک از کسانی که در دوره های آموزشی هر کدام مثلا دوره آموزش تعمیرات لپ تاپ شرکت کرده اند، می توانند با تسلط بیشتری نسبت به تعمیر سایر انواع مادربردهای نام برده اقدام کنند. مادربرد لپ تاب چند لایه است و خیلی از قطعات آن در زیر بورد دیده می شود. بعد از اینکه رم، سی پی یو، پاور و کارت گرافیک را بررسی کردیم و متوجه شدیم که اشکال از مین برد است می توانی به عیب یابی آن پرداخت. توجه داشته باشید که این قطعات را می توان به صورت تکی تست و تایید کرد.

از برخی از صدا هایی که مادربرد هنگام تصویر ندادن میزند می توانیم نتایجی را درمورد اینکه کدام قطعه متصل به آن خراب است پی ببریم. بوق ممتد کشیده، بوق کوتاه و یکسره، بوق مقطع بلند نیز می تواند اعلام خطر برای خرابی کارت گرافیک، پردازنده و حافظه باشد. در آموزش تعمیرات مین بورد باید به نکات اصولی برای عیب یابی توجه کنیم؛ چون خیلی از نکات اصلی راه کار تعمیر آن خواهد شد. تست رم با رم بدون مشکل دیگر و تست پردازنده با پردازنده سالم دیگر که از قبل داشتیم و روی سیستم دیگری کار می کرده از مواردی است که اگر توجه نشود ممکن است تعمیر مادربرد را اذیت کننده کند.

روی مادربرد قطعات الکترونیکی زیادی متصل است که این المانها معمولا روی مادربردهای سرور و نوت بوک به یک شکل هستند. بنابراین شناخت قطعات الکترونیکی روی مادربرد و نحوه تست آنها از اصول اصلی در تعمیر مادربورد دستگاه است. آموزش این که این قطعات را چگونه بشناسیم، چگونه از روی مین برد جدا کنیم و تست کنیم جزء موارد اولیه در پیدا کردن عیب است. ابزارها نیز در تعمیر یک مین برد با تعمیرات لپ تاپ یکی است. هویه، هوای گرم، اشتاینر، دستگاه آی آر، لوپ، قلع کش، پنس، مولتیمتر و غیره برای برداشتن، تست و اندازه گیری در تعمیرات مادربرد استفاده می شوند.

در آموزش تعمیرات مادربورد برسی تفاوت های ظاهری المانهای الکترونیکی مابین پی سی (کامپیوتر) و لپ تاپ از جمله مواردی است که وقتی شما بتوانید مادربرد کامپیوتر را عیب یابی و تعمیر کنید می توانید مادربرد لپ تاپ را به راحتی مسیریابی و تعمیر کنید. البته قلقها و نکاتی در تعمیر هر یک از برندها و مارک های مختلف دستگاه ها نیز وجود دارد. بعد از شناخت، تست و تعویض قطعات الکترونیکی مادربرد بلوک دیاگرام آن برای ارتباط این قطعات روی مدار مهم است. بلوک دیاگرام می تواند اطلاعات مفیدی درباره اینکه این قطعات به چه صورت مرتبطتند کمک کند. مادربورد دارای آی سی های مختلف، چیپ شمالی، چیپ جنوبی، بایوس و قطعات اس ام دی است.

چیپست ها کار اصلی را روی مین بورد انجام می دهند. یعنی مانند سی پی یو عمل می کنند و وظیفه کنترل کلی مادربرد را خواهد داشت. پیچیدگی این قطعه روی برد و عملکرد آن باعث کارایی دستگاه خواهد شد. مدار تغذیه در کنار ورودی سوکت پاور روی مین برد می باشد. هر مادربرد بنا بر اینکه چه اشکالی دارد روش تعمیر متفاوتی را داراست. به طور مثال مین بوردی که روشن می شود ولی تصویر ندارد روش تعمیرش با مین بوردی که اصلا فن دستگاه نمی چرخد و تصویر نیز نمی دهد متفاوت است. این مسئله بر می گردد به مرحله ای که بدانیم چرا این اتفاق برای مادربرد افتاده است. اگر مادربرد داغ کند و تصویر ندهد با اینکه برق پاور نوسان اینجاد کند نیز برای تعمیرات مورد اهمیت است. همیشه اطلاعات اولیه برای تعمیر را از کاربری که با سیستم کار می کرده داشته باشیم تا بهترین نتیجه را در عیب یابی و تعمیر داشته باشیم.

برای اینکه به عیوب بخش چیپ جنوبی برسیم دانستن این نکته ضروری است که این بخش چطور با سایر قطعات الکترونیکی در ارتباط است. کنترل کننده های ورودی و خروجی را بررسی کنیم. پورت های ورودی و خروجی را بررسی کنیم که در این قسمت پورت یو اس بی "USB" اهمیت زیادی دارد و در آخر بتوانیم فرکانس سازها و مدار ارتباطی سوئیچینگ که به چیپ در ارتباط است را با مولتی متر مسیر یابی کنیم.

مهم ترین قسمت در آموزش تعمیر مادربرد پس از شناخت قطعات و کار با ابزارهای تعمیرات مادربورد نقشه خوانی مادربرد و نحوه مسیریابی بورد است. خیلی از مادربردها دارای نقشه نیستند و باید بتوانیم از تجربه خود در مسیریابی کمک بگیریم. ما باید بتوانیم ارتباط این قطعات را روی بورد سالم کامپیوتر به دست آورده و تست کنیم تا روی برد خراب اگر جایی از مدار جریانی نداشت و یا قطع بود به راحتی به آن برسیم. برای شروع می توانید از مادربرد قدیمی تر استفاده کرد که آسیبی به آن نرسانیم. وقتی بتوانیم روی مادر بورد سالم مسیر یابی را بیاموزیم وقتی مادربردی که اشکال دارد و قطعی مدار دارد را بهتر می توان درک کرد.

بیشترین خرابی روی مادربرد شامل بخش تغذیه، آی سی های اطراف رم، آی سی آی ا، چیپ شمالی، چیپ جنوبی و بایوس دستگاه است. بایوس مادربرد برای راه اندازی سیستم می باشد که با قدیمی شدن نرم افزار آن و آپدیت اشتباه به اشکال بر میخورد. اشکالات بایوس بسیار زیاد است. این آی سی روی تمام مادربردها یافت می شود و حتی خیلی از مین بردهای حرفه ای تر دارای دو بایوس برای برنامه ریزی روشن شدن و عملکرد سیستم دارند.

همانطور که گفته شد بایوس ای سی است که اطلاعاتی برای روشن شدن سیستم دارد و می توان آن را به صورت دست نیز با روشن شدن سیستم تنظیم کرد. بایوس مادربرد ارتباط مستقیم با پردازنده ها و چیپ ها روی برد دارد که وقتی سیستم روشن می شود توسط برنامه ریزی بایوس قطعات روی مین برد را به طور کامل چک می کند. با توجه به اینکه این قطعات سالم باشد مادربرد روشن می شود و تصویر می دهد. اشکالات بایوس با برنامه ریزی مجدد آن رفع می شود. دقت داشته باشید که برنامه بایوس باید عینا مانند خود آی سی با شماره ای که روی آن درج شده باشد کپی شود.

کپی بایوس با دستگاهی بنام پروگرامر انجام پذیر خواهد بود. مدلهای "TNM 2000" و "TNM 5000" بهترین پروگرامرهای بازار ایران می باشند که بیشتر تعمیرکاران کامپیوتر و لپ تاپ از آن استفاده می کنند. برای برداشتن بایوس از روی بورد از دستگاه هوای گرم استفاده شود. حرارت زیاد به این آی سی ندهید تا آسیب بیشتری وارد نشود.

از دستگاه هیتر مناسب و با فشار باد به اندازه استفاده کنید. همچنین دقت در جا زدن این قطعه روی مادربورد داشته باشید. مواردی مانند برعکس جا انداختن و حرارت دادن به طورمستقیم به این قطعه اجتناب ناپذیر می باشد. با دریافت فایل اصلی بایوس از سایت اصلی و یا شرکت مادربورد و کپی مجدد روی آن ایرادات بایوس را می توانید حل کنید. اگر بایوس پسورد دارد با رایت مجدد پسورد حذف خواهد شد.