عناصر ریز مغزی در درختان

نقش عناصر ریز مغزی در درختان

آشکار شدن ظرفیت های کشور از نظر تولید محصولات باغبانی در طی چند سال اخیر و با هدف رقابت بین المللی با دیگر کشورهای جهان برای صدور این محصولات و فراوردهای آن و همچنین افزایش کمیت و کیفیت این محصولات نیاز به پرداختن تغذیه درختان میوه را امری اجتناب پذیر می نمایید. جمعیت جهان در سال بیست سال گذشته بالغ بر 4.74 میلیون نفر بوده و با توجه به نرخ رشد فعلی تا سال 2015 به حدود 8.2 میلیارد نفر می رسد. با توجه به رشد سریع جمعیت نیاز به غذا بیشتر احساس می­ گردد. بالغ بر 98 درصد از مواد غذای مورد نیاز بشر از تولیدات و فراوردهای کشاورزی تامین می گردند با توجه به نقش فرآوردهای کشاورزی در تامین غذا بشر همواره در جستجوی یافتن راههای برای افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی بوده است.

این امر از دو را کلی امکان پذیر است:

1. افزایش سطح زیر کشت
2. افزایش تولید در واحد سطح در واحد زمان.

دیوف مدیر سازمان خوار بار جهانی در پیامی به مناسبت روز جهانی غذا بیان کرد که میزان خسارت کمبود عناصر ریز مغزی در کشورهای در حال توسعه بیش از 128میلیارد دلار می باشد. و اگر نقش ریز مغزی ها در ارتقای سطح سلامت جامعه نیز مطرح باشد در چنین شرایطی خسارت وارده به سلامت جامعه نیز بسیار نگران کننده خواهد بود. مقدار عناصر ریز مغذی در خاک های کشاورزی ایران بسیار اندک می باشد. علاوه بر این حلالیت عناصر ریز مغذی نیز در خاکهای ایران پایین می باشد.

حلالیت پایین عناصر ریز مغذی به دلایل آهکی بودن خاک، بالا بودن PHخاک، بیکربناته بودن آب آبیاری، تنش خشکی و شوری، مواد آلی کم و تدام مصرف نامتعادل کودها می­باشد. بدیهی است گیاهان و درختانی که در چنین خاک های رشد می کنند از کمبود این عناصر صدمه می بینند. با مصرف عناصر کم مصرف علاوه بر افزایش عملکرد محصولات کشاورزی کیفیت محصولات تولیدی ارتقا یافته و در نهایت ارتقای سلامت جامعه نیز تحقق می یابد. چون اکثر محصولات کشاورزی تولیدی در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک و از خاک های کشاورزی ایران حاصل می شوند که اولا میزان آهک آنها بالا می باشد و در ثانی دارای PHبالای هستند.

بنابراین محصول به دست آمده از عناصر ریز مغذی فقیر است. چه در شرایط آهکی یا گیاه یا درخت نمی ­تواند این عناصر را جذب کند و یا در صورت جذب، امکان استفاده از آنها را به دلیل رسوب در آوند ها ندارد. به این ترتیب حرکت این مواد به برگ، دانه و میوه بسیار کند بوده و به همین دلیل غلظت آنها در اندم های مورد مصرف انسان و دام بسیار پایین است و در نتیجه گیاه، دام و انسان با کمبود این عناصر رو به رو می باشد. همچنین بیشتر مردم ما به دلیل مصرف نان عاری از مواد معدنی دچار عارضه کم خونی ناشی از کمبود ریز مغذی ها هستند.

عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان
تغذیه بهینه گیاه شرط اصلی بهبود کمی و کیفی محصولات است. در تغذیه گیاه و درخت نه تنها باید هر عنصر به اندازه کافی در دسترس آن قرار گیرد، بلکه ایجاد تعادل و رعایت تناسب میان همه عناصر غذایی از اهمیت زیادی برخوردار است. عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان به سه دسته کلی تقسیم می­شوند.

• عناصر غذایی مضر

عناصری هستند که برای رشد و نمو گیاهان زیان آور هستند. حتی در برخی موارد غلظت هایی کم این عناصر می تواند موجب کاهش قابل توجهی در عملکرد و رشد گیاه گردد. از جمله این عناصر می توان به سرب، کادمیوم، جیوه و نیکل اشاره کرد.

• عناصر غذایی مفید

عناصری هستند که درصورت وجود در محیط سبب بهبود رشد گیاه و یا گیاهان خاصی می شوند. برای مثال سدیم برای چغندر قند، سیلیس برای برنج وجو و یا کبالت و مولیبدن برای تثبیت بیولوژیکی نیتروژن مفید می باشند.

• عناصر غذایی لازم یا ضروری

سه معیار برای ضروری بودن وجود دارد که عبارتند از:

1. گیاه بدون آن عنصر قادر به تکمیل چرخه حیات خود نباشد.
2. وظیفه آن عنصر توسط عنصر دیگری قابل انجام و جایگزینی نباشد.
3. عصر مستقیماً در متابولیسم و تغذیه گیاه نقش داشته باشد.

عناصر لازم یا ضروری عبارتند از:

الف-عناصر پرمصرف

1. کربن اکسیژن و هیدروژن: 60 تا 90 درصد ماده خشک گیاهی را تشکیل می دهند و جز در موارد کمبود آب کمبود آنها دیده نمی شود. و عمدتا از طریق آب و هوا تامین می شوند.
2. عناصر کودی شامل نیتروژن فسفر و پتاسیم
3. عناصر آهکی شامل کلسیم و منیزیم
4. گوگرد

ب- عناصر غذایی کم مصرف
لازم به ذکر است همانطور یکه گیاهان بدون عناصر غذایی پرمصرف قادر به ادامه حیات نیستند بدون عناصرکم مصرف نیز قادر به ادامه حیات نخواهند بود. تفاوت عمده ای که با عناصر پر مصرف دارند به مقدار بسیار کمتر مورد نیاز می باشند. میزان مصرف آنها بر حسب قسمت در میلیون می باشد در حالی که میزان مصرف عناصر غذای پرمصرف بر اساس درصد می باشد.این عناصر عبارتند ازآهن، روی، مس، بر، ، منگنز، مولیبدن و کلر می باشند.