آفات مهم انگور
کرم خوشه خوار انگور
در ایران فقط روی انگور گزارش شده است. در بهار لاروهای جوان نسل اول از جوانه های گل دهنده و غنچه تغذیه کرده و روی آنها را با تارهایی می پوشانند. در برخی موارد نیز از جوانه های شاخه زا تغذیه کرده و در نتیجه سبب خشکیدن گلها و جوانه ها و ریزش آنها می گردند. لاروهای نسل دوم از گوشت غوره تغذیه می نمایند. بر اثر تغذیه پوست غوره منظره خاکی رنگی پیدا نموده، چروک برداشته و ح به ها می ریزند. لاروهای نسل سوم از انگورهای رسیده تغذیه می کنند.
ابتدا از گشت و سپس از پوست های رسیده می خورند. محل فعالیت آفت به وسیله تارهایی روی خوشه مشخص می باشد. خوشه های آلوده مورد حمله انواع قارچها قرار گرفته خسارت های ثانویه را به وجود می آورند. لاروهای نسل بعدی آفت حتی روی انگورهایی که برای تهیه کشمش اختصاص داده می شوند به انبار منتقل و در آنجا تا بهار سال آینده به سر می برند. خسارت این آفت در کشت دیم روی انگور به مراتب کمتر از انگور کشت آبی می باشد و به همین جهت در اکثر مناطق دیم مبارزه با آفت معمول نمی باشد.
زیست شناسی
این آفت در منطقه شیراز (معتدله) دارای چهار نسل در سال می باشد. ظهور اولین پروانه در اوایل فروردین و اوج پرواز نسل اول آفت در اواخر فرویدن تا اوایل اردیبهشت می باشد. اوج پرواز نسل دوم تقریباً در دهه سوم خرداد، اوج پرواز نسل سوم در اواخر تیر تا اوایل مرداد و اوج پرواز نسل چهارم در اوایل شهریور می باشد. در منطقه سوریان آباده (سردسیر) آفت سه نسل در سال دارد. ظهور اولین پروانه در اوایل اردیبهشت، اوج پرواز نسل اول در اواسط تا اواخر اردیبهشت، اوج پرواز نسل دوم در اواسط تیر و بالاخره اوج پراز نسل سوم در اواخر مرداد تا اوایل شهریور می باشد. بیشترین خسارت مربوط به نسل سوم آفت است. بهترین زمان مبارزه بر علیه آفت یک هفته تا ده روز بعد از تشکیل اوج بروز نسل دوم می باشد. دوره جنینی 8 تا 10 روز، دوره لاروی 17 تا 18 روز و چهار سن لاروی دارد. دوره شفیرگی 7 تا 8 روز و دوره نشو و نما برای یک نسل 32 تا 36 روز طول می کشد. این آفت در اطراف تهران سه نسل در سال دارد. زمستان را به صورت شفیره در پیله سفید ابریشمی زیر پوست ساقه مو و در زیر برگهای ریخته شده موستان می گذراند. ماده ها تخمهای خود را به صورت انفرادی روی بند خوشه ها و حبه ها قرار می دهند.
کنترل:
کنترل شیمیایی:
نوبت اول سمپاشی در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گلها. نوبت دوم زمان غوره و نوبت سوم در شروع آبدار شدن میوه
زنجره مو
cicadatra ochreata
(hom.: cicadidae)
این زنجره یکی از آفات مهم مو در ایران است. در تمام مناطق موکاری وجود دارد. علاوه بر مو به بسیاری از گیاهان دیگر مانند سنجد، سیب، آلبالو، به، سپیدار، زبان گنجشک، نارون، ازگیل ژاپنی، تبریزی، پسته، انار، گلابی و هلو صدمه می زند.
نحوه خسارت
حشره بالغ بر روی سرشاخه های مو و سایر درختان میزبان تخمریزی می نماید. بر اثر تخمریزی حشره قسمتی از بافت گیاه از فعالیت باز مانده و در روی آن برآمدگی هایی به وجود می آید که سبب شکنندگی سرشاخه می شود. این سرشاخه ها اغلب ضعیف و گاهی خشک می شوند. پوره های آفت پس از خروج از تخم داخل خاک شده و روی ریشه های مو مستقر می گردند. پس از استقرار برای تغذیه، خرطوم خود را در نسج ریشه فرو برده و به شدت شروع به تغذیه می کنند. در موستانهایی که این آفت شیوع دارد پایه مو تدریجاً ضعیف گشته و سرانجام می خشکد. پایه های آلوده اغلب رشد بسیار کم دارند، برگها زرد می شود و میوه ها بسیار کم و ریز هستند.
زیست شناسی
زنجره های کامل از اوایل تابستان به بعد در موستانها دیده می شوند. پس از خروج از جلد شفیرگی معمولاً پروازهای کوتاه می کنند. پس از 5 تا 7 روز جفتگیری کرده و یکی دو روز بعد تخمگذاری می نمایند. تخمها در دو ردیف به طور مورب داخل شاخه های چوبی نشده در طرفین شیاری که حشره با تخمریز خود می سازد قرار داده و روی آنها را با ترشحات بدن می پوشاند. دوره رشد جنینی حدود یک ماه است. دوره زندگی حشرات کامل در طبیعت 11 تا 12 روز می باشد. تعداد متوسط تخم در یک زنجره ماده حدود 30 تا 35 عدد می باشد. پوره ها پس از خروج از تخم به زمین افتاده داخل خاک می شوند. پوره ها در کنار ریشه ها اتاقکی از گل برای خود ساخته از شیره گیاهی می ماند. پوره ها دوست دارند در شرایط کاملاً مرطوب زندگی کنند. دوران پورگی این آفت حدود چهار سال است. پوره های سن چهارم پس از پایان دوره تغذیه از خاک خارج شده و از تنه درختان یا قطعات سنگ و غیره بالا رفته تبدیل به مرحله ای که اصطلاحاً شفیره نا میده می شود، می گردند. بعد از طی مرحله شفیرگی جلد آنها با یک شکاف طولی از هم باز شده و حشره کامل بالدار از آن خارج می گردند. خاکهای رسی و سنگین برای فعالیت پوره ها مناسب تر است و این آفت در چنین خاکهایی خسارت بیشتری ایجاد می کند. طول دوره یک نسل ممکن است 4 تا 5 سال طول بکشد.
کنترل:
کنترل شیمیایی:
از سموم دیازینون و مالاتیون به روش سمپاشی پای بوته ها علیه پوره های داخل خاک، سمپاشی سطح خاک در موقع خروج شفیره ها، همچنین سمپاشی درختان استفاده می کنیم
کرم های شاخدار مو
theretra alecta
pergesa elpenor
celerio lineata
(lep: sphingidae
اطلاق کلمه شاخدار به این آفت به علت وجود زائده کم و بیش بلندیست که نزدیک به انتهای شکم لاروها در سطح پشتی دیده می شود و به نظر می رسد که نوعی وسیله دفاع باشد.
گونه اول پروانه نسبتاً بزرگ به رنگ آجری تیره بوده دارای بالهای پهن با نوارهای رنگین است. گونه دوم حدود 70 میلیمتر، زیتونی رنگ بوده و روی بالهای جلویی دو خط مورب تیره در نیمه انتهای بال دیده می شود. در بالهای عقبی یک نوار پهن سیاه در قاعده دیده می شود. در روی شکم سه نوار تیره دیده می شود که یکی در وسط و دو تای دیگر در طرفین قرار دارند. گونه سوم با بالهای باز حدد 60 میلیمتر، رنگ بالهای جلویی سبز مایل به بلوطی با نوارهای سفید مواج و طولی است. روی بندهای اولیه شکم نوارهای عرضی متناوب تیره روشن قرار دارد که در مجموع منظره شطرنجی به پشت شکم می دهد.
زیست شناسی
هر سه گونه زمستان را به صورت شفیره های لخت در پناهگاهها و یا زیر خاک به سر می برند. در بهار با گرم شدن هوا حشرات کامل ظاهر می شوند. حشرات کامل غروب پروازند و قبل از تخمریزی مدت قابل توجهی باید تغذیه کنند. حشرات ماه تخمهای خود را به طور انفرادی در زیر برگها قرا رمی دهند. تعداد تخم هر حشره ماده حدود 50 تا 100 ذکر شده است. این تخم به فاصله 10 تا 15 روز باز می شوند. لاروها پس از خروج از تخم از پارانشیم برگ شروع به تغذیه می کنند. لاروها در سنین بالا تغذیه شدید دارند و بیشتر در شب ها فعالیت می کنند. وجود این حشرات به علت فضولات فراوانی که زیر بوته های مو ریخته شده و نیز از روی برگهای خورده شده مشخص می شود.
این حشرات در شرایط آب و هوایی مختلف تا سه نسل ایجاد می کنند ولی به علت اندام درشت، جمعیت این حشرات به خوبی تحت کنترل قرار دارد.
کنه نمدی مو
eriophyes = colomerus vitis
(acari.: eriophyidae)
این کنه به برگها حمله نموده و در پشت برگها گالهایی مسطح و به صورت نمد ایجاد می کند. رنگ این قشر نمدی ابتدا سفید کثیف است اما به تدریج تغییر رنگ داده و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای تبدیل می گردد. در سطح فوقانی برگ درست در طرف مقابل کنه نمدی، برآمدگی به وجود می آید و به پهنگ برگ ناصافی می دهد. زمستان به صورت کنه کا مل زیر پوست جوانه ها به سر می رد. در شرایط مساعد 7 نسل در سال دارد.
شته مو یا فیلوکسرای مو
phylloxera vitifoliae
(hom.: phylloxeridae)
این حشره یکی از مهم ترین و معروف ترین آفات مو در جهان است. در سال 1860 از آمریکا وارد کشورهای اروپای غربی گردید و به سرعت انتشار یافت. موهای معمولی vitis vinifera به این آفت بسیار حساس می باشند. یکی از بهترین راههای مبارزه با این آفت استفاده از ارقام مقاوم می باشد. بدین منظور موهای معمولی را بر روی پایه های مو آ مریکایی vitis americanna پیوند می زنند. خوشبختانه این آفت در ایران وجود نداشته و جزء آفات قرنطینه خارجی است