میزان منگنز، مس، بور و آهن موجود در خاک انار

عنصر کربن % ازت % فسفر ppm پتاسیم ppm منیزیم ppm گوگرد ppm آهن ppm منگنز ppm روی ppm مس ppm بر ppm

مقدار قابل جذب بیش از 1 بیش از 0.5 15 220 600 بیش از 15 6 5 1.5 1.0 1.0

منگنز: منگنز از عناصر غذایی کم مصرف محسوب می شود. این عنصر نقش ضروری در عمل تنفس داشته و فعال کننده آنزیمهایی مانند نیتریت ردوکتاز بوده که در متابولیسم ازت دخالت دارد. منگنز در خاک به شکل کاتیون دو ظرفیتی Mn+2 جذب می شود. در خاکهایی که میزان آهک بالاست مقدار منگنز قابل دسترس کم است.
مهم ترین علامت کمبود منگنز بروز حالت زردی بین رگبرگها در برگهای پیر می باشد این حالت به ویژه در سر شاخه های بالاتر بیشتر مشاهده می شود و گاهی نیز با توقف رشد سر شاخه ها همراه است.

رایجترین کود منگنز سولفات منگنز با 16 و یا 26 درصد منگنز است این کود هم در خاک های اسیدی وهم در خاک های قلیایی قابل مصرف است اکسید منگنز با حدود 70 درصد منگنز خالص به دلیل حلالیت محدود فقط در خاکهای اسیدی قابل مصرف است و کاربردی در خاک های آهکی ایران ندارد.منابع آلی این کد مثل Mn-EDTA با 12درصد منگنز نیز در دسترس است. که با توجه به قیمت بالای این کلات مصرف آن در شرایط حاد کمبود، به صورت برگ پاشی توصیه می شود.

قابلیت حل شدن دی اکسید منگنز به PH وابسته است، بیشتر خاکها از منگنز کافی برخوردارند اما در اسیدیته بالا برای گیاهان غیر قابل جذب هستند این موضوع در شرائط خاکهای شنی بیشتر تشدید می شود از اینرو برای تامین منگنز درختان انار بهتر است حدود 50 گرم سولفات منگنز را بهمراه سایر کودها در اواخر پائیز در بستر درخت دفن نمائید. استفاده از کلات منگنز نیز بهمراه آب آبیاری برای یک نوبت پس از کامل شدن گلها در اوائل خرداد توصیه می گردد.

مس: مس در تشکیل کلروفیل و پدیده فتوسنتز دخالت دارد. همچنین باعث تحریک در تشکیل ویتامین A می شود. نقش متابولیکی مس در چندین سیستم آنزیمی مشخص شده است و همچنین نقش مهمی در بیوسنتز و فعالیت اتیلن به عنوان هورمون رسیدگی میوه ها داراست. فرم قابل جذ مس در خاک کاتیون دو ظرفیتی Cu+2 می باشد.

فرآیند جذب مخصوص قابلیت دسترسی مس را تحت تأثیر قرار می دهد، این فلز در اسیدیته بالا بسختی جذب می شود از اینرو استفاده از ترکیبات سولفاته در حل این مشکل موثر است.

سولفات مس با عیار 25% معمولترین منبع معدنی این عنصر می باشد که می توان به صورت چال کود در بستر خاک یا محلول پاشی مورد استفاده قرار گیرد. بهتر است این کود به میزان 20 گرم بهمراه سایر کودها در اواخر پائیز در عمق خاک مدفون گردد و در شرائط کمبود حاد یک نوبت محلول پاشی با کلات مس پس از تبدیل شدن گلها به میوه در اوائل خرداد انجام گیرد. به دلیل اسیدی بودن این کلات در موقع مصرف باید در غلظت پائین حداکثر 2 در 1000 مصرف شود.

بور: بور در نقاط رشد و در بافتهای مریستمی گیاه موجود است. این عنصر در پدیدهای گلدهی، میوه دهی، متابولیسم ازت، حرکت و عمل هورمونها و تقسیم سلولی دخالت دارد و همچنین نقش بارزی در رشد لوله گرده داشته و اثر تحریک کنندگی آن در جذب اکسیژن و قند برای جوانه زنی دانه گردها به اثبات رسیده است. این عنصر در خاک به صورت اسید بوریک H3BO3 موجود بوده و بهمین صورت نیز جذب گیاه می گردد. بد شکلی میوه ها، ترک خردگی پوست، سخت شدن میوه و بعضا بروز شکاف در پوست درخت از علائم کمبود بور می باشد.

درختان میوه برای رفع کمبود بور از اسید بوریک با غلظت 17% یا بوراکس با غلظت 11% بهره می گیرند. این مواد در آب بسیار محلولند و می توان از آنها به صورت محلولپاشی یا کودهی در خاک بهره گرفت. به دلیل دامنه باریک غلظت مناسب بور در خاک و خطر مسمومیت بور توصیه ما به استفاده دقیق از اسید بوریک به صورت کوددهی در خاک می باشد. این کود را به نسبت 10 گرم برای هر درخت همراه سایر کودها در اواخر پائیز در خاک مدفون کنید و در صورت نیاز پس از کامل شدن گلها در غلظت 2 در هزار یک نوبت در اوائل خرداد و یک نوبت در اواخر شهریور همزمان با خنک شدن هوا و تغیر رنگ میوه ها و قبل از رسیدن میوه ها محلول پاشی کنید.

روی: روی در بسیاری از آنزیمهای موجود در متابولیسم گیاه نقش دارد. مقدار RNA و ریبوزم موجود در سلولها به هنگام کمبود روی بشدت کاهش میابد. روی به طور غیر مستقیم روابط آب در گیاهان را تنظیم می کند. وجود این عنصر برای سنتز اسید آمینه تریپوفان که در تولید اکسین دخالت دارد ضروری است، فقدان اکسین IAA که در اثر کمبود روی رخ می دهد باعث عدم رشد دیواره سلولی و کاهش جذب آب در گیاه می شود. روی به شکل کاتیون دو ظرفیتی Zn+2 جذب گیاه می شود.

برای تامین نیاز سالیانه هر درخت انار به روی حدود 30 گرم سولفات روی 36% را همراه سایر کودها در اواخر پائیز در خاک دفن کنید. هم اکنون بسیار از کودهای پر مصرف با ترکیباتی حاوی روی ساخته می شوند همچنین استفاده از کلات روی بشکل محلول پاشی و همراه آب آبیاری در تانک کود برای یک نوبت در اوائل دوره رشد میوه ها موثر می باشد.