لنز دوربین مداربسته
از اجزای مهم و جانبی سیستم امنیتی - نظارتی می توان به لنز دوربین مداربسته اشاره کرد. تصویربرداری - زوم کردن و فوکس شدن روی تصویر و… از وظایف لنزها می باشند. پس این قطعه باعث تولید تصاویر دریافتی از سوی دوربین مداربسته می شود. لنز دوربین مداربسته مجموعه ای از استوانه های هم شکل می باشد که درون این استوانه ها تعدادی عدسی صیقل داده شده قرار گرفته است.
نور از درون این عدسی ها عبور می کند تا به کیت لنز برخورد کند پس درون لنز تعداد عدسی ها و نحوه قرار گیری و فاصله آنها بسیار اهمیت دارد. لنز هایی که در دوربین مداربسته قرار می گیرند یا امکان تعویض آنها نمی باشد یعنی لنز آنها از زمان طراحی و تولید روی ساختار دوربین نصب شده است اما در مقابل لنز های دیگری هستند که آنها را به صورت جداگانه خریداری می کنند و به صورت مجزا بر روی دوربین مداربسته نصب می شوند این لنزها قابلیت تعویض را دارند. اندازه لنز های دوربین کند.هر قدر اندازه لنز دوربین بزرگ تر باشد پهنای میدان دید کمتر و بزرگنمایی تصویر بیشتر است.
نحوه عملکرد لنز دوربین مداربسته
شاید برای شما هم سوال باشد که این دوربین های مداربسته با چه سیستمی تصاویر را پردازش و به دستگاه می فرستند.در واقع درون دوربین های مداربسته لنز هایی به کاررفته که از چند عدسی تشکیل شده اند درست مانند چشم انسان.وقتی پرتو های نور از اجسام به سمت دوربین می آید عدسی ها به شکل همگرا و پشت سر هم تصاویر را به سمت حسگر منتقل می کنند.خطا های نوری زمانی ایجادمی شوند که نقاطی از تصویر به عبور نور از اجزای لنز معادل شان نقاطی نامفهوم و بدون جزئیات باعث محو شدگی و عدم کنترل است. در واقع کانون ها درون عدسی ها قرار گرفته اند و این کانون ها درهنگام پردازش با هم ترکیب می شوند و کانون مشترکی می سازند.
قسمت های یک لنز دوربین مداربسته
یکی از مهم ترین قسمت های درون لنز اجزاهایی است که همگی درون یک سیلندر قرار گرفته اند.به عنوان مثال یکی از اجزاها وظیفه بزرگ و کوچک کردن تصویر را بر عهده دارند و یا قطعه دیگر تنظیم فوکوس برای شفاف یا تار بودن تصویر را بر عهده دارند. اجزا های دیگری هم هستند که شعاع نور را تنظیم می کنند و تاحداکثر توان نور را به سنسور می رسانند.
تا به حال لنزی ساخته نشده است که به طور کامل نور را به سنسور دوربین رسانده باشد لذا در نظرگرفتن نور پردازی مناسب در هنگام جانمایی دوربین مداربسته بسیار مهم است. در کنار این اجزاها بخشی به نام دیافراگم قرار گرفته است که شکلی همانند حلقه دارد.این بخش به وسیله صفحات فلزی و کدر در بالای آن بزرگ و کوچک می شود. به این صورتی که در روشنی زیاد صفحات فلزی در هم فرو می روند و دیافراگم جمع می شود و از دریافت شدت نور زیاد جلوگیری می کند و در زمانی که نور محیط کم باشد این صفحات و حلقه دیافراگم بیشترین کشیدگی را پیدا می کنند تا به هر نحوی نور مطلوب را از محیط بگیرند.
انواع لنز دوربین مداربسته
لنزثابت (fixed lens)
همانطورکه از نام این لنزها پیداست لنز های غیرقابل تعویض با زاویه دید ثابت هستند که امکان تغییر فاصله کانونی در آنها وجود ندارد. در هنگام خرید باید به فاصله کانونی لنزتوجه کافی داشته باشیم. در واقع زاویه دید دوربین های مداربسته ای که لنز ثابت دارند بین 70 تا 80درجه است. هر چه فاصله کانونی لنز بیشتر باشد زاویه دید دوربین مداربسته کمتر خواهدشد و کمتر روی تصویر تمرکز می کند.
نحوه عملکرد لنز ثابت
این لنزها نسبت به سایر لنزها عملکرد به مراتب ساده تری دارند.این لنزها با توجه به حسگر های دریافتی خود نور را از محیط گرفته و پس از پردازش در عدسی های خود آنها را روی چیپ تصویر متمرکز می کند.
نکات
لنزمتغیر یا وریفوکال (Varifocal)
این لنزها فقط در دوربین های مداربسته صنعتی یا باکس مورد استفاده قرارمی گیرند و باید آنها را به صورت جداگانه بر روی دوربین ببندیم. این لنز برخلاف لنز های ثابت امکان تغییر فاصله کانونی و تغییر زوم را دارند. لنز های وریفوکال داری فاصله متغیر هستندکه هرچه این فاصله کانونی کوچک تر باشد شما قادرخواهید بود که طیف گسترده ای از فضا را در دوربین مداربسته ببینید.اما اگر فاصله کانونی بزرگ باشد این قابلیت را به شما می دهد که تصاویر را با جزئیات و همراه با زوم رصد کنید.
عملکرد لنز های متغیر
در دوربین هایی که لنز متغیر در آنها به کار رفته است در کنار لنز 2 اهرم جهت جابه جایی وجود دارد. یکی از اهرم ها لنز را عقب و جلو می کشد و فاصله کانونی را تغییر می دهد.اهرم دیگر با عملکرد خود عملیات فوکوس را انجام می دهد. این لنزها قیمت بالاتری نسبت به لنزهای ثابت دارند و اندازه های آنها بزرگ تر است.
لنز زوم یا موتورایز (motorhze)
این لنزها ظاهری بسیار مشابه با لنزهای وریفوکال دارند.در این لنزها فاصله کانونی قابل تغیر است اما برخلاف آن عملکردش از طریق منو در دستگاه صورت می گیرد. کاربر با استفاده از منوی تنظیمات دستگاه یا دوربین می تواند آیتم فوکوس و زاویه دید دوربین را برای دریافت تصاویر مورد نظر فعال نماید. این هادر دوربین های مداربست های با زوم 20 و 30 ایکس بسیار محبوب هستند. این لنزها معمولا با قرار گرفتن در دوربین های مداربسته اسپید دام یا گردان امکان چرخش و بزرگنمایی را برای دوربین فراهم می کنند.
اگر لازم است که به راحتی بین لنز های زاویه دید و میدان دید باریک جابجا شوید توصیه می شود دوربین های امنیتی را با لنز زوم انتخاب کنید. در تقسیم بندی دیگر لنزها به دو نوع آنالوگ و مگاپیکسل تقسیم می شوند. از لنزهای آنالوگ در تصویر برداری دوربین های آنالوگ استفاده می شود و رزولوشن زیر 1 مگاپیکسل را پشتیبانی می کنند. اما جهت تصویربرداری از دوربین های با کیفیت و دیجیتال که رزولوشن بالای 1 دارند از لنز های مگاپیکسل استفاده می شود.
فاصله کانونی
به فاصله مرکزی عدسی تا نقطه همگرایی آن فاصله کانونی می گویند.فاصله کانونی لنز در واقع بیان کننده زاویه و میدان دید در دوربین مداربسته است. یعنی بسته به اینکه فاصله کانونی یک لنز چقدر است می تواند تصویر محیط را بیشتر یا کمتر کند (منظور همان زوم کردن است) واحد اندازه گیری فاصله کانونی با میلی متر بیان می شود.فاصله کانونی مهم ترین معیار در کیفیت لنز می باشد به این صورت که هرچه فاصله کانونی لنز کمتر باشد زاویه دید بازتر می شود و می توان سطح وسیعی از محل را پوشش دهد و اگر فاصله کانونی بیشتر باشد زاویه دید کمتر می شود.
میدان دید لنز دوربین مداربسته
میدان دید لنز دوربین مدار بسته که به اختصار FoV نامیده می شود و مخفف (Field of view) است، فضای تحت پوشش دوربین را نشان می دهد. فاصله کانونی هر لنز با واحد میلی متر بیان می شود. در دوربین های مداربسته، لنز 2.8 میلی متری، فضای افقی، حدودا برابر با 110 درجه را تحت پوشش قرار می دهد. یک لنز استاندارد 8 میلی متری، زاویه ای برابر با 30 درجه را شامل می شود. لنز دوربین 3.6 میلی متری نیز، تصاویر با زاویه 78 میلی متری را ارائه می کند.
در حال حاضر، نرم افزارهایی بسیاری برای محاسبه لنز دوربین و زاویه دید ارائه شده است که کاربران می توانند با استفاده از آن، زاویه دید دوربین مورد نظر را محاسبه کنند تا در هنگام خرید دچار سر درد گمی نشوند. نصابان حرفه ای دوربین مداربسته، می توانند با استفاده از تجربه کاری خود و نرم افزارهای مذکور، مناسب ترین دوربین را معرفی کنند. توجه داشته باشید که هر چه فاصله کانونی کمتر باشد، فضای دید بیشتر دوربین مدار بسته می شود.
فوکوس لنز دوربین مداربسته
تنظیم فاصله کانونی به لحاظ وضوح و شفافیت تصویر را فوکوس لنز می گویند و در دوطرف توسط شاخص نزدیک (Near) و دور (Far) می باشد. فوکوس لنزها بین این دو حالت روی لنز دوربین انجام می شود و به دو صورت دستی و فوکوس اتوماتیک انجام می شود. در فوکوس دستی عملیات تنظیم شفافیت تصویر به صورت دستی و توسط نصاب انجام می شود. اما در فوکوس اتوماتیکی دوربین به طور اتوماتیک فوکوس را براساس کیفیت دوربین مداربسته انجام می دهد. فوکوس اتوماتیک بیشتر در لنز های زوم (موتوردار) مورد استفاده قرار می گیرد.
روزنه عبور نور (Iris)
وظیفه کنترل نور ورودی به دیافراگم را برعهده دارد.هنگامی که آیرس (Iris) یا عنبیه یک دهانه بزرگ ایجادمی کند نور بیشتری از آن می توان عبور کند.آیرس به سه دسته کلی تقسیم می شود:
در آیرس ثابت مقدارنور ورودی به دوربین قابل کنترل نیست و برای ضبط داخلی که در آن سطح نور ثابت است مناسب است. با آیرس دستی می توان مقدار را هنگام نصب تنظیم نمود زیرا دسترسی به دوربین بعد از نصب مشکل می باشد. آیرس های اتوماتیک موتورایز (Motorize) هستند و به طورخودکار تنظیم می شوند و با توجه به تغییر نور در طول روز باز می شوند.
نکاتی در انتخاب لنز مناسب
وظیفه لنز در دوربین مداربسته انتقال نور به سنسورتصویر پس از عبوراز فیلترهای رنگی و ثبت تصویر با وضوح مناسب است. بنابراین موفقیت چنین فرایندی در سایه وجود یک لنز مناسب و با کیفیت است.اگر لنز کیفیت مناسب را نداشته باشد ماشاهد نمایش تصویری با وضوح مناسب نخواهیم بود.
زاویه دید و توانایی فوکوس لنز از عوامل تأثیرگذار در کیفیت دوربین می باشد اگر فاصله کانونی مناسب نباشد زاویه دید و قابلیت لنز نیزبیشتر خواهد بود. عدد بزرگ تر فاصله کانونی نشانگر فوکوس بیشتر لنز است.بعضی از لنزها به صورت خودکار و بعضی به صورت دستی تنظیم می شوند.امروزه با توجه به نیازکنترل از راه دور کاربران تمایل دارند از لنزهایی با قابلیت تنظیم خودکار استفاده نمایند.