نکاتی در مورد کاشت داشت و برداشت گندم

نکاتی در مورد کاشت داشت و برداشت گندم

● برداشت گندم

باید به موقع صورت گیرد. برداشت زودتر یا دیرتر از موقع محصول، موجب کاسته شدن کیفیت آن می شود. برداشت زود هنگام محصول هم موجب پایین آمدن کیفیت گندم می گردد. وزن دانه ها تا زمان رسیدن دانه افزایش می یابد، ولی پس از آن رو به کاهش می گذارد. همچنین دانه های نارسی که زود هنگام برداشت می شوند، چه در مزرعه و چه در انبار بیشتر در معرض آسیب های ناشی از گرما و آفات از جمله کپک زدگی قرار می گیرند. زمان مناسب برای برداشت دانه، موقعی است که آندوسپرم دانه های گندم سفت شده و میزان رطوبت آن هم به 18 تا 20رسیده باشد.

در فصل برداشت به آب و هوای گرم و خشک نیاز دارد.

● میزان بذر مصرفی

در شرایط معمول کشت گندم از 60 کیلوگرم در زراعت دیم لغایت200 کیلوگرم در هکتار در زراعتهای پاییزه آبی متغیر است. در زراعتهای پاییزه گندم آبی نسبت بذر مصرفی به تولید یک به بیست است. میزان بذر کمتر و یا بیشتر از معمول در برخی مواقع و به دلایل متعددی به شرح زیر توسط کشاورزان مورد استفاده قرار می گیرد. از آن جمله: واریته های بذر درشت (اندازه بذر) واریته هائی با پتانسیل (توانائی) پنجه زنی کم، کشت بهاره، کشت دیر (در پائیز یا بهار)، روش دستپاش، اراضی سنگین، درصد جوانه زنی پائین و غیره. خسارت های وارده بر بذر گندم به هنگام داشت، برداشت و پس از برداشت توسط برخی عوامل بیماری زا و آفات (در مزرعه و انبار) باعث افزایش ضایعات بذر گندم می شود. متوسط رطوبت موجود در خاک نیز از عوامل اصلی تعیین کننده میزان بذر مصرفی است. به طوری که در مناطق کم باران میزان متوسط بذر کمتر و در مناطق نیمه مرطوب و مرطوب بذر بیشتری مصرف می شود.

● عملکرد

گندم به عنوان مهم ترین محصول زراعی و ماده غذایی کشور به طور متوسط 5/6 میلیون هکتار از اراضی کشور را بخود اختصاص داده و بالغ بر 5/10 میلیون تن تولید دارد. عملکرد پائین گندم در ایران در مقایسه با جهان عمدتاً به واسطه سطوح پائین نهاده (به ویژه آب) و ضعف مدیریت زراعی است. تکیه بر افزایش عملکرد به عنوان کلیدی ترین راه حل افزایش تولید گندم، توسعه تحقیقات در زمینه های کاهش ضایعات و ساماندهی بذر را به عنوان راهکاری مناسب طلب می نماید.

عمده ترین بخش مصرف گندم در ایران مربوط به تولید نان است (90% عرضه گندم را شامل می شود)، و بخشی نیز به مصرف بذری و مصرف دامی می رسد. مصرف بذر مورد نیاز کشت سالانه در کشور بالغ بر000/000/1 تن برآورد گردیده است.

▪ سطح زیر کشت:

سطح زیرکشت گندم کشور حدود 41/6 میلیون هکتار برآورد شده است که 42/37 درصد آن آبی و 58/62 درصد به صورت دیم بوده است

▪ میزان تولید:

میزان تولید گندم کشور حدود 44/13 میلیون تن برآورد شده است که 77/64 درصد آن از کشت آبی و مابقی (23/35 درصد) از کشت دیم به دست آمده است.استان فارس علیرغم رتبه دوم از نظر سطح با 79/13 درصد از تولید گندم کشور در جایگاه نخست قرار گرفته است و استانهای خراسان، گلستان، خوزستان، کرمانشاه وآذربایجان غربی به ترتیب با 23/11، 44/8، 06/8، 95/5 و 21/5 درصد از تولید گندم کشور در مقام های دوم تا ششم قرار دارند.

شایان ذکر است که حدود 68/52 درصد از گندم کشور در شش استان مذکور تولید شده است و سهم سایر استانها 32/47 درصد بیشتر نبوده است. گیلان با سهم 12/0 درصد در تولید گندم کشور در رتبه آخر قرار گرفته است.

▪ عملکرد در هکتار:

عملکرد گندم آبی کشور 3629 کیلوگرم و عملکرد گندم دیم کشور 1181 کیلوگرم در هکتار بوده است. بیشترین عملکرد آبی گندم با 4879 کیلوگرم در هکتار متعلق به استان تهران و کمترین آن با 1580 کیلوگرم در هکتار به استان بوشهر تعلق دارد. استانهای گلستان و بوشهر نیز به ترتیب با متوسط تولید 2758 و 192 کیلوگرم در هکتار در بین استانهای گندم دیم کار کشور در جایگاه نخست و آخر قرار گرفته اند.

▪ میزان تولید استانی:

استان خراسان با 85/10 درصد کل اراضی گندم کشور، بیشترین سطح را به خود اختصاص داده است.
پس از آن استان های فارس، آذربایجان شرقی، کردستان، خوزستان، همدان و کرمانشاه به ترتیب با32 /9، 72/6، 66/6، 59/6، 29/6، 08/6 درصد کل اراضی گندم کشور مقام های دوم تا هفتم را دارا می باشند، به عبارتی دیگر بیش از نیمی از (51/52 درصد) اراضی گندم در این هفت استان کشت شده است. کمترین سطح نیز با حدود 13 هزار هکتار (20/0 درصد اراضی گندم) متعلق به استان هرمزگان می باشد.