اهمیت بیماری غربالی میوه ها

این بیماری اولین بار در سال 1842 در کشور فرانسه به وسیله Leveille شناخته شده است امروزه در کلیه نقاط جهان از جمله در آمریکا شمالی و آمریکای جنوبی و اروپا و استرالیا و نیوزلاند و سایر نواحی جهان وجود داشته و خسارت زیادی وارد می نماید. (زمستان 1343).

در ایران اولین بار اسفندیاری در سال 1375 این بیماری را روی درختان میوه هسته دار در مازندران، گیلان، گرگان و آذربایجان گزارش نموده است. بیماری در اکثر مناطق کشور کم و بیش وجود دارد و تا کنون از شهرهای شیروان، گنبد، بجنورد، قوچان، ماکو، خوی و نهبندان و بسیاری از شهرهای دیگر گزارش گردیده است. شدت بیماری در استان آذربایجان و به ویژه در باغهای قدیمی زیاد ا ست (اشکان، اسدی 1350، ارشاد 1356)
در ایران تا کنون این بیماری روی درختان زرد آلو، گیلاس. آلبالو. گوجه، هلو، شلیل و بادام دیده شده است و خسارت عمده آن بیشتر متوجه درختان زرد آلو می باشد.

اهمیت بیماری:

بیماری غربالی نه تنها باعث ضعف درخت و کاهش مقدار و ارزش محصول می شود بلکه به دلیل لکه ها و زگیل هائیکه روی میوه به جای می گذارد ارزش صادراتی برگه و قیسی حاصله از میوه های آلوده را نیز به نحو بارزی پائین می آورد. در بسیاری از باغهای آذربایجان شرقی و غربی و همچنین بعضی از باغهای خراسان و همدان بیماری شدت دارد که تمام جوانه ها و سر شاخه های درخت زرد آلو در اثر این بیماری خشک شده و درخت عملاً استفاده ای ندارد. درختان آلوده ایکه به حیات خود ادامه می دهند نیز به دلیل خشک شدن برگها و کاهش سطح سبز آنها در دوره فعال گیاه به طور غیر مستقیم لطمه دیده و در نتیجه مقدار محصول آنها پائین می آید. میزان خسارت سالیانه این بیماری در ایران به طور دقیق معلوم نیست و روی محصول زرد آلو معادل 224 میلیون ریال بر آورد شده است

علائم بیماری:

زرد آلو، هلو، گیلاس، آلو و آلبالو از میزبانهای مهم این بیماری است. سرشاخه, گل, برگ, میوه و جوانه های درختان فوق مورد حمله این بیماری قرار می گیرند منتها اندام های مورد حمله و علائم آنها روی میزبانهای مختلف با هم فرق دارند. بدین معنی که در زرد آلو میوه، برگ و جوانه ها مورد حمله قرار می گیرند ولی علائم روی سرشاخه ها دیده نمی شود. در بادام علائم روی سر شاخه ها و مخصوصاً برگ ظاهر می شود در صورتیکه به میوه خسارت وارد نمی آید در گیلاس علائم بیماری روی میوه برگ و جوانه ها و سرشاخه ها بوضوح دیده می شود در حالی که در هلو نشانه های بیماری را روی میوه بندرت می توان دید در عوض برگ سر شاخه ها و جوانه های خواب این گونه به شدت مورد حمله قرار می گیرند.

در زرد آلو و قیسی خسارت مهم و شدید این بیماری روی برگ و میوه می باشد و حتی جوانه های برگ و گل را مورد حمله قرار می دهند و اصولاً شاخه های جوان بندرت مبتلا می شوند.

اثر رطوبت و دما بر روی آلودگی و توسعه بیماری غربالی بادام با عامل Wilsonomyces carpophilus

دما و طول دوره رطوبت در طی دوره تلقیح عامل بیماری بر توسعه بیماری غربالی روی برگ های بادام با عامل Wilsonomyces carpophilus ( stigmina carpophilus) تأثیر می گذارد. در مطالعات کنترل شده از نظر محیطی شامل یک دوره رطوبت 14 ساعته به ترتیب 40-1 زخم روی هر برگ پس از 10 روز و در دمای 22درجه سانتیگراد ایجاد شد.افزایش طول دوره نمناکی در مدت دوره آلودگی صرفنظر از دما، تعداد زخم ها را بر روی برگ افزایش داد.

تعداد زخم های ایجاد شده زمانی که در دوره رطوبتی بیشتر از 12 ساعت، دما از 8 درجه به 22درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرد شروع به افزایش کرد. در دمای 8 درجه 4.7 و 45.6 زخم در هر برگ به ترتیب در دوره رطوبتی 30 ساعته و 48 ساعته تشکیل شد و در دمای 15 درجه و با دوره رطوبتی 28 ساعته پس از 15 روز 110 زخم تشکیل شد.

دما پس از دوره آلودگی در ظهور علایم، مقدار توسعه زخم ها و غربالی شدن زخم ها تأثیر می گذارد اما بر تعداد زخم های تشکیل شده بی تاثر است. غربالی شدن زخم ها در 22درجه سانتیگراد (%72 از زخم ها غربالی شدند) به طور معنی داری بیشتر از میزان آن در 8 درجه سانتیگراد (% 0.3) و 15 درجه (% 3.9) بود. علاوه بر این، دوره رطوبتی پس از یک دوره آلودگی اولیه منجر به تعداد بیشتری زخم و شاخص بالاتری از بیماری پس از 8 روز در 8، 15، و 22 درجه سانتیگراد و تشکیل اسپوردوخیوم پس از 16 روز در دمای 22 درجه می شود.

مطالعات مزرعه ای با تعداد روز های محدود و مشخص و دمای شبانه معین و دوره رطوبتی 12-10 ساعته و 16-14 ساعته به طور متوسط به ترتیب منجر به ایجاد 6.6 و 16 زخم در هر برگ شد. در مطالعات با دوره های رطوبتی بیشتر همچنین منجر به افزایش آلودگی برگ و بالا رفتن شاخص بیماری شد. درصد جوانه زنی (تندش) کنیدی های W. carpophilus در 4 ساعت % 85.3 و در 8 ساعت% 99.2 در دمای بین 10 و 30 درجه سانتیگراد تعیین شد.ایزوله های بیمارگر از نظر ایجاد واکنش ضد پاتو‍‍ژنی روی برگ های بادام رقم های Neplus ultra، Carmel، Mhssion و Nonpareil تست شدند.

امروزه مدل های پیش آگاهی بیماری غربالی در صورتی که اینوکولوم بیماری در منطقه وجود داشته باشد بر اساس میزان دما و طول دوره نمناکی طراحی می شوند.