تجارت جهانی شربت افرا

شربت افرا (maple syrup) از قدیمی ترین مواد غذایی طبیعی در آمریکای شمالی است که در فرهنگ عامه به عنوان یک شیرین کننده (sweetener) طبیعی شناخته می شود. آن را از شیره گیاهی انواعی از درختان افرا نظیر: افرای قندی، افرای قرمز و افرای سیاه تهیه می کنند زیرا آنها دارای 5 - 2 درصد قند در شیره گیاهی هستند.

درختان افرا در شرایط اقلیمی سرد اقدام به ذخیره مواد نشاسته ای در تنه و ریشه ها قبل از فرا رسیدن زمستان می کنند و نشاسته مذکور با فرارسیدن بهار به قند تبدیل می شود و وارد شیره گیاهی می گردد.

بنابراین با سوراخ کردن بموقع تنه درختان افرا می توان به جمع آوری شیره گیاهی حاوی قند مبادرت ورزید. شیره گیاهی حاصله را تحت حرارت مناسب قرار می دهند تا آب مازاد آن بخار گردد و شربت غلیظ حاصل آید، ساکارز غالب ترین قند موجود در آن است.

این شربت را با موادی نظیر: کیک تاوه ای، نان برشته و یا شوربای یولاف مصرف می کنند، همچنین از آن به عنوان شیرین کننده در شیرینی پزی بهره می جویند زیرا طعم و مزه خاص آن خواستاران بسیاری دارد. معمولاً شربت های مشابهی نیز از درختان غان و خرما تهیه می شوند.

تجارت جهانی شربت افرا
کشور کانادا سالانه به صادرات 9/4 میلیون لیتر به ارزش تقریبی 145 میلیون دلار کانادا می پردازد. ایالت "ورمونت" با 5 میلیون لیتر بزرگ ترین تولید کننده آن در ایالات متحده آمریکا در سال 2013 میلادی بوده است و ایالات نیویورک، مانن، ویسکانسن و اوهایو حائز رتبه های بعدی می باشند و به میزان کم در برخی کشورها از جمله کره جنوبی و ژاپن تولید می شود.

به علاوه در کره جنوبی از شیره خام گیاه افرا موسوم به "gorosoe" را بدون انجام عملیات فرآوری و به صورت مستقیم مصرف می کنند. ژاپن بزرگ ترین وارد کننده شربت افرا از کانادا است به طوریکه در سال 2010 میلادی در حدود 10/1 درصد صادرات کانادا را به ارزش 28 میلیون دلار به خودش اختصاص داد.

گونه های افرای مناسب

1- افرای قندی:
اگر چه چندین نوع درخت افرا در مناطق شمال شرقی آمریکا می رویند ولیکن غالباً از "افرای قندی" sugar maple با نام علمی "Acer saccharum" به طور سنتی برای تهیه شربت افرا بهره می گیرند

زیرا شیره گیاهی این نوع افرا معمولاً حاوی سطح بالاتری از غلظت قند در قیاس با سایر افراها می باشد. شناسایی افرای قندی از طریق پوست ساقه ( bark) امکان پذیر است زیرا دارای رنگ قهوه ای تیره، جوانه های نوک تیز و برگ های پنج قسمتی است.

2- افرای قرمز:
از "افرای قرمز" red maple با نام علمی " Acer rubrum " هم می توان بدین منظور استفاده کرد که از قند کمتری در شیره گیاهی بهره می برد و جوانه هایش قبل از "افرای قندی" باز می شوند بنابراین دارای فصل برداشت کوتاهتری است.

در حقیقت زمانیکه جوانه های درخت افرا در اواخر بهار باز می شوند آنگاه شیره گیاهی فاقد طعم مطلوب می گردد لذا برای بکارگیری جهت فرآیند تهیه شربت مناسب نخواهد بود.

باز شدن جوانه های افرا باعث تغییر طعم و نامطلوبی شیره گیاهی افرا می گردد. افرای قرمز دارای رنگ سرخ، جوانه های مدور و برگ های سه قسمتی است که در پائیز به رنگ قرمز روشن و درخشان در می آیند.

3- افرای سیاه:
"افرای سیاه" black maple با نام علمی "Acer nigrum" در ظاهر با "افرای قندی" اندکی متفاوت است که از نظر کیفیت و عملکرد شیره گیاهی مشابه آن می باشد.

بسیاری از تولید کنندگان شربت افرا از دو گونه قرمز و سیاه به شیوه مشابهی برای فرآیند مزبور استفاده می کنند. افرای سیاه دارای واریته ها و گسترش بیشتری در قیاس با سایر انواع افراها است.

4- سایر گونه های درخت افرا که برای تهیه شربت بکار می آیند عبارتند از:

1-4 - افرای مانیتوبا
2-4 - افرای نقره ای
3-4 - افرای برگ درشت