گیاه رازک دارای سوابق کاربرد دارویی بیش از هزار سال است که از قدی الایام در باغچه های منازل اروپا کشت می گردیده است. دانشمندان از قرن ها پیش بر فواید دارویی و تسکین بخشی دردها اعتقاد داشتند تا اینکه در سال 1983میلادی ماده ای شیمیایی و مسکن بنام " 2methyl-3butene " از برگ های آن استخراج گردید. بیشترین کاربردش در تهیه نوشابه هایی چون "ماء الشعیر" می باشد. پزشکان چینی، یونانی و رومی از آن به عنوان یک هاضم عالی استفاده می کردند.
در انگلستان از ازمنه قدیم به عنوان هاضم و اشتها آور استفاده می گردید تا اینکه در سال های 1500 میلادی به خاصیت نگهدارندگی آن پی بردند و آن را در نوشیدنی سنتی انگلستان بنام " ale " افزودند و آن را به ماءالشعیر تلخ تبدیل نمودند. گیاه رازک بیشتر در نواحی شمال ایران از جمله: استان گلستان (گرگان، بندر گزَ، زرین گل)، استان مازندران (چالوس و تنکابن)، استان گیلان (رشت، لاهیجان، آستانه اشرفیه و آستارا) و استان آذربایجان (تبریز) به آسانی می توان پرورش داد و به طور معمول به صورت خود رو هم یافت می شود.
کاشت، داشت و برداشت
گیاه رازک از نظر بیولوژیکی گیاهی بالارونده است و در صورت عدم استفاده از داربست دچار کاهش شدید محصول می گردد. در تهیه داربست ها ابتدا تیرک های اصلی را از جنس چوب و یا سیمان با فاصله 12 متر نصب می کنند سپس در فواصل 3 متری با نصب دو ردیف سیم فولادی به ضخامت 6 میلیمتر جهت کاشت گیاه اقدام می نمایند. روش های تکثیر گیاه شامل:
- بذر
- قلمه ساقه
- قلمه ریشه (در مقیاس وسیع و تجاری)
اصول کاشت:
- کاشت قلمه ها در فصل پائیز یا بهار صورت می پذیرد. برای کاشت رازک اقدام به حفر گودال هایی به عمق 40 - 30 سانتیمتر می نمایند سپس قلمه ها را طوری در گودال ها قرار می دهند که ریشه آنها در عمق 15 سانتیمتری عمق زمین واقع شوند.
- گیاه رازک در آغاز رویش نیازی به ازت و پتاس فراوان ندارد ولی در مرحله گلدهی به فسفر زیادی نیازمند است.
- وجین علف های هرز، حذف گیاهان بیمار، حذف شاخه های عقیم، مبارزه با آفات و بیماری ها از دیگر اعمال مهم مرحله داشت می باشند.
- برداشت گل های ماده رسیده در زمانی که برنگ زرد متمایل به سبز هستند، صورت می پذیرد.
- رنگ زرد گلها ناشی از حضور "لوپولون" در مجاری ترشحی است. این رنگ 8 - 5 روز دوام دارد و در این مدت باید نسبت به برداشت گلها اقدام نمود.
- زمان تقریبی برداشت معمولاً در اواسط مرداد تا اواخر شهریور است و برداشت این گیاه با دستگاه های مخصوص انجام می گیرد.
- پس از برداشت گلهای آن و در پایان زمستان یعنی پایان دوره سرما اقدام به "کف برُ" کردن بوته ها می کنند و بدینگونه تمامی اندام های هوایی را حذف می کنند.
- رازک دارای آفات و بیماری های مهم و متداولی نیست.
- چون بحالت پیچنده و پُر رشد است می توان برای پوشاندن ارگ ها، آلاچیق ها و "پرگولا" بهره گرفت لذا برای این منظور بهتر است از ارقام زینتی نظیر " E.aureus " که برگ هایی به رنگ زرد طلایی و بسیار جذاب دارد، بهره جُست.
نظر شما
حسن زارع:
ایا به جز تبریز در شهرهای اردبیل یا ارومیه هم میتوان کاشت .در ضمن بذر رازک به سرما دهی نیاز دارد و چه مدت
مطالب مرتبط: