کاشت، استقرار و تکثیر درخت کاکائو

مراحل کاشت درخت کاکائو عبارتند از:

• مرحله 1: نهال های سالم کاکائو را با ارتفاع 3 - 2 فوت از قلمستان ها خریداری نمائید. از انتخاب درختان بزرگی که در گلدان های کوچک پرورش یافته اند، اجتناب ورزید. زیرا ریشه های آنها محدود گردیده اند. چنین نهال هایی به سختی استقرار می یابند و دیرتر به مرحله ثمردهی می رسند.
• مرحله 2: محوطه ای را برای کاشت نهال های کاکائو انتخاب نمائید که از وضعیت نسبتاً سایه برخوردار باشد. درخت کاکائو را در سمت جنوبی ساختمان ها بکارید تا از گرمای خورشید بخوبی بهره گیرند. اینگونه نهال ها را می توانید در کنار حصارهای سیمی و در مجاورت خانه ها غرس نمائید.
• مرحله 3: مکان غرس نهال ها باید از زهکش مناسب برخوردار باشد به طوریکه باران های شدید تبدیل به حوضچه ای در اطراف طوقه درختان نشوند. درخت کاکائو طالب آب کافی هست اما از قرار گرفتن ریشه هایشان در شرایط غرقاب متنفرند.
• مرحله 4: حفره هایی را به قطر و عمق 3 برابر توده خاک اطراف ریشه ها حفر نمائید. در صورتیکه خاک شنی است، باید آن را با خاک باغچه به نسبت 50:50 مخلوط سازید.
• مرحله 5: نهال کاکائو را در حفره مذکور قرار دهید. سطح خاک حفره پس از غرس نهال باید در تراز خاک گلدان و یا اندکی بالاتر قرار گیرد. سطح خاک را با کف پا اندکی بفشارید تا بخوبی محکم گردد. نسبت به آبیاری نهال ها باید بلافاصله اقدام شود.
• مرحله 6: از مالچ هایی نظیر خرده های چوب به قطر 6 اینچ و یا پلاستیک سیاه برای پوشش اطراف پایه نهال ها استفاده شود. مالچ های آلی باید به فاصله 12 اینچی طوقه مستقر گردند تا باعث شیوع بیماری های گیاهی نشوند.
• مرحله 7: از قیّم مناسب در مجاورت نهال ها بهره گیرید سپس آن را با نخ پنبه ای به گیاه متصل سازید. قیّم ها می توانند حمایت لازم را از نهال های کاکائو در برابر طوفان های گرمسیری بعمل آورند.
• مرحله 8: کوددهی را در فواصل 21 - 14 روز انجام دهید. برای این منظور از کودهایی با فرمولاسیون 6 - 6 - 6 به میزان 1/4 پوند برای هر نهال بهره گیرید. زمانیکه نهال های کاکائو به سن 18 - 12 ماه رسیدند، باید 2 پوند از کود مذکور در هر ماه در اطراف هر درخت جوان مصرف گردد.
• مرحله 9: اگر نهال های کاکائو پس از 2 - 1 فوت رشد کردن هنوز شاخه دهی نکرده باشند، باید نسبت به هرس آنها اقدام شود لذا بخش انتهایی نهال ها را قطع می کنند. متعاقباً فقط اجازه رشد 4 شاخه را بدهید و بقیه شاخه ها را حذف کنید. همچنان که درخت کاکائو به رشد ادامه می دهد، سعی شود تا ارتفاعش را در حد کمتر از 8 فوت حفظ نمائید. شاخه ها و شاخک ها را حذف کنید تا هوا به راحتی در فضای فوقانی گیاه جریان یابد زیرا جریان مناسب هوا مانع شیوع بیماریهای گیاهی می شود. در طول سال مرتباً به هرس گیاه مبادرت ورزید.

تکثیر درخت کاکائو
خلاصه روش های تکثیر درخت کاکائو بشرح زیر هستند:

1. کاشت بذور: کاکائو غالباً از کاشت بذور حاصل می آید. بذور کاکائو پس از جوانه زنی به تولید گیاهان جدید منجر می شوند ولیکن بذور را نباید بیشتر از 15 روز قبل از رسیدگی کامل از غلاف خارج ساخت. درختان جوان کاکائو را معمولاً در قلمستان ها پرورش می دهند. برای این منظور ابتدا بذور مورد نیاز را از درختان مطلوب انتخاب و جمع آوری می کنند سپس بذور را در پاکت هایی از جنس پلاستیک یا الیاف می کارند. دانهال ها در طی چند ماه سریعاً رشد می کنند و برای انتقال به زمین اصلی آماده می گردند. در صورتیکه نهال های غرس شده را بخوبی تحت مراقبت و هرس قرار دهند آنگاه غالباً در بسیاری از ارقام پس از سال پنجم به مرحله میوه دهی می رسند.

2.کاشت قلمه: قلمه های ساقه باید دارای 5 - 2 برگ و 2 - 1 جوانه باشند. برای این منظور ابتدا نصف اندازه برگ ها را قطع می کنند سپس قلمه ها را در گلدان ها می کارند. گلدان های مزبور را تا مرحله ریشه دهی و جوانه زنی با صفحات پلی اتیلین پوشش می دهند.

3. کاشت جوانه: جوانه را از یک درخت سالم جدا می سازند و آن را در زیر زبانه ای از پوست تنه درخت کاکائو دیگر قرار می دهند. وصله پیوند جوانه را با الیاف نخل یا نوارهای پلاستیک شفاف می بندند تا از اتلاف رطوبت ممانعت ورزند. مدتی پس از اینکه جوانه پیوندی بخوبی رشد یافت آنگاه نسبت به قطع ساقه اصلی درخت از قسمت بالای پیوند جوانه ای اقدام می کنند.

4. مارکوتینگ: در روش "مارکوتینگ" که نوعی خوابانیدن هوایی است، ابتدا اقدام به حذف نواری باریک از پوست شاخه ها می نمایند سپس محل آن را با خزه یا خاک ارّه مرطوب می پوشانند و به کمک صفحات "پلی اتیلین" می بندند. بزودی ریشه ها از اطراف محل برش رشد می یابند و در این زمان باید شاخه را از زیر محل برش قطع نمود و در گلدان یا محل جداگانه ای به عنوان گیاه جدید غرس کرد.