انتخاب زمین و کوددهی کینوا

انتخاب زمین
مدل شبیه سازی پتانسیل عملکرد آکواکراپ ابزاری قدرتمند برای بهبود مدیریت آب در مزرعه است. این مدل نشان داد کینوا در مناطق دیم استان خوزستان پتانسیل عملکرد خوبی دارد و مطلوبیت عوامل محیطی (مقدار بارندگی، توزیع نزولات جوی و دما) در شمال شرقی استان بیشتر است. آن را در انواع مختلف خاک حتی با طیف وسیعی از pH بین 6 تا 8/5 می توان پرورش داد. خاک مطلوب برای رشد آن شنی-لومی تا لومی- شنی است. در بررسی های انجام شده سطوح 114 تا P P M 2169 (قسمت در میلیون) نمک طعام در جوانه زنی پنج رقم کینوا تأثیری نداشت و در سطح غلظت P P M 2169 (قسمت در میلیون) ارتفاع گیاه 40 درصد کاهش پیدا کرد. برخی منابع، کشت این گیاه را در خاک های لب شور امکان پذیر دانستند.

تهیه زمین
تهیه بستر کاشت همانند سایر بذور ریز مثل شبدر، کلزا و محصولات دانه ریز شامل ماخار، شخم، دیسک، ماله و کودپاشی انجام می شود.

کود شیمیایی پایه
در هنگام تهیه زمین در خوزستان 155 تا 170 کیلوگرم اوره در هکتار به عنوان کود پایه، و در صورت نیاز، به میزان 100 تا 120 کیلوگرم در هکتار کود فسفاته برای کاشت گیاه استفاده می شود. بر اساس آزمون خاک، توصیه کود پتاسیم برای جلوگیری از ورس (خوابیدگی) لازم است. تحقیقات نشان داد ارقام مختلف به سطوح نیتروژن واکنش های متفاوتی داشتند، به طوری که در خوزستان رقم ساجما به کود پایه 150 و رقم تی تی کاکا با 200 کیلوگرم در هکتار اوره بهترین عکس العمل را نشان دادند. در حال حاضر در عملیات کاشت کینوا توصیه برای نیتروژن در آمریکای جنوبی 120 کیلوگرم بر هکتار است. توصیه یکسانی برای مزارع آزمایشی در کلرادو انجام شد. زمانی که سطوح بالاتری از نیتروژن در دسترس باشد، به دلیل تأخیر در رسیدگی و آبدارشدن ساقه ها، خوابیدگی بوته ها اتفاق می افتد و عملکرد کاهش می یابد. در زیر تصاویر مربوط به زمان مناسب برای دادن اولین کود سرک و همچنین مزرعه پس از تنک کردن و کوددهی آمده است.

تراکم بذر و ضدعفونی
در مناطق مختلف توصیه برای میزان بذر گیاه کینوا متفاوت است. توصیه فعلی در ایالات متحده 1 تا 1/5 میلیون بوته در هکتار است. در آمریکای جنوبی 8 میلیون برای کشت ردیفی و 20 میلیون در هکتار برای بذرپاشی به شکل سنتی است. در بولیوی 0/4 تا 0/6 گرم در مترمربع، در پرو 0/5 تا 2/3 گرم در مترمربع و در اکوادور 0/1 تا 8/4 گرم در مترمربع بذر توصیه شد. شیوه کاشت تأثیر بسزایی در تراکم بذر دارد؛ به طوری که در پرو میزان بذر موردنیاز در یک مترمربع کشت مکانیزه را 1/2 گرم تعیین کردند. تجربه در خوزستان نشان داد برای کشت دستی یک هکتار، 4 تا 5 کیلوگرم بذر و در کشت مکانیزه بسته به نوع ماشین کاشت 1 تا 2 کیلوگرم بذر نیاز است. با استفاده از سموم مانند دیفنوکونازول یا کاربوکسین تیرام به میزان 2 در 1000 می توان بذر را ضدعفونی کرد.

روش کاشت بذر
با اینکه می توان به روش های ردیفی، مخلوط، دست پاش، کپه ای و حتی نشاکاری کاشت، کشت در ردیف هایی با فاصله 25 تا 50 سانتی متر توصیه شده است. برای فاصله ردیف های کشت شیوه کشاورزی مکانیکی تعیین کننده است. بذر برای جوانه زدن به آب و هوای خنک (7 تا 10 درجه سانتی گراد) نیاز دارد و در شرایط مناسب و با تأمین رطوبت طی 24 ساعت جوانه می زند. جوانه ها طی 3 تا 5 روز بعد ظاهر می شوند. ممکن است بذر کینوا، مثل بذر اسفناج، در شرایط خشک جوانه نزند. بنابراین برای حصول جوانه زنی کافی به سرما دادن به مدت یک هفته نیاز دارد. در خوزستان، کاشت بدین صورت انجام شد: روش جوی و پشته، فاصله خطوط کاشت 50 سانتی متر، فاصله بوته ها در ردیف 7 تا 10 سانتی متری و کاشت مکانیزه با استفاده از خطی کار گندم و پنوماتیک بذر ریزکار. عمق کاشت بسته به نوع خاک 1 تا 2 سانتی متر است. همچنین بذور در خوزستان 4 تا 8 روز پس از کاشت و آبیاری جوانه می زنند و بین 13 تا 19 روز پس از کاشت به مرحله سه برگی خواهند رسید.

تاریخ کاشت و رقم مناسب
رقم توصیه شده برای کاشت گیاه کینوا در خوزستان رقم سانتاماریا 2 و تاریخ کاشت توصیه شده دهه دوم مهر است که به طور متوسط عملکرد 2/4 تن در هکتار را تولید می کند. تأخیر در تاریخ کاشت موجب می شود در بروز مراحل فنولوژیکی تأخیر به وجود آید و در نهایت باعث کاهش عملکرد می شود. در حال حاضر ژنوتیپ های مختلف در بسیاری از استان ها و نیز خوزستان در دست بررسی هستند که نتایج آنها بعدتر اعلام خواهد شد.

قطعه بندی زمین
درصورتی که کاشت گیاه کینوا به صورت کرتی انجام شود، عرض کرت 2 تا 3 برابر عرض کمباین و طول کرت بین 150 تا 200 متر قطعه بندی شود. در کشت جوی و پشته، برای تنظیم آب و بر اساس شیب زمین و اصلاح برای تسطیح آن، باید مرزبندی انجام شود.

آبیاری مزارع
به طورکلی کینوا به کم آبی مقاوم است. آبیاری بیش از نیازِ گیاه موجب نازکی و طویل شدن ساقه و در نهایت ورس خواهد شد. آبیاری های اولیه، جوانه زنی بذور را آسان تر می کند. در کاشت آن امکان استفاده از آبیاری تحت فشار و استفاده از نوارهای تیپ آبیاری وجود دارد. آبیاری باتوجه به شرایط مناطق متفاوت است. برای مثال در خوزستان در طول دوره رشد بسته به وضعیت بارندگی و نوع بافت به 5 نوبت آبیاری نیاز دارد. آبیاری اثر معنی داری در عملکرد دارد. میانگین 550 میلی متر رطوبت در دسترس توصیه شده است؛ اما در بعضی از تحقیقات انجام شده نیاز آبی سالانه کینوا را 250 یا 208 میلی متر تعیین کرده اند. کاشت در مناطقی که بارندگی سالانه 200 تا 400 میلی متر دارند، امکان پذیر است. تمامی این نتایج متأثر از شرایط رشد و نوع خاک است و نمی توان آن را برای همه مناطق استفاده کرد.

مصرف کود سرک
گیاه کینوا به کود نیتروژنه عکس العمل خوبی نشان می دهد؛ اما کاهش عملکرد با میزان زیاد نیتروژن به علت کاهش سرعت رسیدگی فیزیولوژیکی و افزایش ورس گزارش شده است. طبق آخرین تحقیقات فقط نیتروژن در کاشت آن اثر مثبت داشته است. طبق تحقیقات کاربرد نیتروژن باعث می شود عملکرد و نیز پروتئین دانه افزایش یابد. کاربرد فسفر و پتاس در برخی تحقیقات موجب رشد رویشی بیشتر آن، بدون افزایش عملکرد شد که به علت وجود پتاسیم کافی در خاک های محل تحقیق است. اما در خوزستان عملیات کاشت برای ارقام ساجما و تی تی کاکا به ترتیب 150 و 200 کیلوگرم در هکتار اوره در دو نوبت مرحله 4 تا 6 برگی و شروع گل دهی توصیه شده است. ارقام مختلف کینوا به کمبود ریزمغذی ها، عکس العمل متفاوت دارند.