روش های کنترل علف هرز کینوا

روش های کنترل علف های هرز
به طورکلی برای استقرار در ابتدای رشد به مراقبت، به ویژه مبارزه با علف هرز، نیاز دارد؛ زیرا در 2 هفته اول پس از سبزشدن، کینوا سرعت رشد کمی دارد و قدرت رقابت با علف های هرز را ندارد. تاکنون هیچ علف کش اختصاصی برای مبارزه با علف های هرز مزرعه آن توصیه نشده است. مبارزه با علف های هرز به روش های دستی یا استفاده از کولتیواتورهای ردیفی یا دوار، به خصوص زمانی که گیاه کوچک و در حال استقرار است، اهمیت دارد. استفاده از علف کش ترفان قبل از کاشت کینوا (2/5 لیتر در هکتار)، یکی از راهکارهای مبارزه با علف هرز است. برای مبارزه با علف های هرز باریک برگ می توان از علف کش فوزیات (3 لیتر در هکتار)، گالان سوپر (1 لیتر در هکتار)، نابواس (1 لیتر در هکتار)، و فوکوس (1/5 لیتر در هکتار) در مرحله 4 تا 5 برگی علف های هرز استفاده کرد. در هر مرحله ای از رشد کینوا می توان با باریک برگ ها مبارزه کرد.

در خوزستان علف های هرز خرفه، کنجد وحشی، سوروف، آویار سام، سلمه و پنیرک در مزارع کینوا مشاهده شد و زمانی که گیاه حدود 30 سانتی متر ارتفاع داشت، از علف کش پاراکوات (3 لیتر در هکتار) برای کف جوی ها استفاده شد که نتیجه خوبی داشت. استفاده از گالان سوپر (هالوکسی فوپ آرمتیل فاراد) برای مبارزه با علف های هرز باریک برگ می توانست نتیجه خوبی داشته باشد. البته به شرطی که علف های هرز غالب مزرعه باریک برگ باشند. از آنجایی که جمعیت غالب علف های هرز مزرعه ما پهن برگ بودند، نتیجه مطلوبی نداشت؛ اما روی گیاه اثر منفی نگذاشت. مشکل اصلی زمانی ایجاد می شود که به علت بارندگی و نیز ممکن نبودن تردد در مزرعه امکان مبارزه با علف هرز وجود ندارد. کنترل علف هرز تأثیر بسیاری بر عملکرد کینوا دارد. در کلرادو، صرفا کنترل علف های هرز باریک برگ عملکرد را از 640 به 1990 کیلوگرم بر هکتار افزایش داد.

آفات مهم، علائم و کنترل آنها
آفات زیادی همچون کرم برگ خوار، کناکنا، لوپر، کرم طوقدار و… به این گیاه حمله می کنند و موجب 40 درصد خسارت می شوند. در آمریکای جنوبی دو آفت مهم بر روی کینوا جلب توجه می کند:

• کناکنا که غنچه ها، گلچه ها، دانه های نارسیده و رسیده را خراب می کند
• و عوامل تخریب برگ که باعث خرابی برگ و بندرت ساقه های آن می شود.

در کلرادو حشرات با چغندر قند و سلمه تره مشترک بودند. در کشورهای دیگر آفات برگ شامل مینوز و حشره بذرخوار، خسارت پروانه ها و نوعی شته نیز گزارش شده است. در خوزستان احتمال ظهور آفات شب پره کلم، کرم برگ خوار و کرم طوقه بر باید پیش بینی شود. تجربه کاشت گیاه کینوا در خوزستان نشان داد که برای سمپاشی با آفت کش هایی مثل پروتئوس یا دیازینون، در دو نوبت 8 و 15 روز پس از جوانه زنی باید آمادگی وجود داشته باشد و با مشاهده اولین علائم، به سمپاشی مبادرت کرد. گنجشک نیز در مرحله رسیدن سنبله ها خسارت زاست. البته وجود ساپونین در بذر خسارت را کاهش می دهد.

بیماری های مهم و کنترل آنها
از جمله بیماری های مختلف می توان سفیدک، مرگ گیاهچه، بلایت، موزاییک و… را نام برد. محققان در پرو بهترین، ارزان ترین و ساده ترین روش برای ارزیابی سفیدک در کینوا را روش سه برگی معرفی کردند. آنان کاهش عملکرد را زمانی که خسارت بین 33 تا 99 درصد باشد، گزارش کردند. اما در برخی مناطق مانند شمال هندوستان، کینوا کاملاً به سفیدک مقاومت نشان داد. رنگ سنبله ها در زمان رسیدگی کامل زرد می شود. در عملیات کاشت گیاه کینوا خشک شدن گیاه و ریختن برگ ها بر رسیدگی فیزیولوژیکی کینوا دلالت دارد. خطر گنجشک خوردگی در زمان رسیدن دانه ها جدی است.

با مشاهده اولین علائم رسیدگی (50 درصد سنبله ها زرد شده باشند) و گنجشک خوردگی باید برداشت صورت گیرد. در خوزستان احتمال ظهور بیماری هایی مثل بوته میری، سفیدک، لکه برگی به خصوص در سال های پرباران پیش بینی می شود. در برخی سال ها که بارندگی زیاد نبود، هیچ کدام از بیماری های پیش گفته در کاشت گیاه کینوا مشاهده نشد. در سال زراعی 13 95 - 1394 که زمستان پرباران بود، سفیدک و بوته میری مشاهده شد. در این سال از سموم ریدومیل-ام-زد (متالاکسیل) استفاده شد. بر اساس تشخیص کارشناسان گیاه پزشکی مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان می توان از سموم مانکوزب، زینب، مانب و اینفینیت نیز استفاده کرد.

نحوه برداشت
گیاه کینوا به صورت دستی یا مکانیزه با استفاده از کمباین غلات با تنظیم هدهای برداشت و کوبنده قابل برداشت است. در برداشت سنتی، ساقه های گل دار در محل سایه آفتاب پهن و خشک می شوند و پس از چند روز کوبیده و جداسازی بذر انجام می شود. جداکردن بذر از سنبله به روش های سنتی یا با استفاده از خرمن کوب انجام می شود. در خوزستان بذرگیری به وسیله کوبیدن و خردکردن سنبله انجام شد. سپس به منظور افزایش خلوص بذر و جداکردن گلچه ها با الک شماره 14 بوجاری می شوند. عملکرد دانه بشدت تحت تأثیر واریته (رقم) و شرایط رشد است و از 45 تا 500 گرم در مترمربع گزارش شده است. در خوزستان پتانسیل عملکرد تولید بذر کینوا با ارقام موجود 2/4 تن در هکتار است. عملکرد دانه در کشورهای پرو و بولیوی به ترتیب 0/6 و 1/6 تن در هکتار است.