انواع رله و کاربردها

رله قطعه الکترونیکی است که کارکرد آن مانند سویچ است. تفاوتی که بین آن ها وجود دارد این است که سویچ با دست مدار را قطع می کند ولی رله با جریان الکترکی. کار اصلی رله این است که دو جریان متفاوت در یک مدار را از هم جدا می کند. رله از سه قسمت پیچ، فنر و کانتاکت ساخته می شود.

رله درسال 1835 توسط جزف هنری اختراع شده است. در سال های اول رله ها به صورت سیم پیچ تولید می گردید که از جریان مغناطیسی برای قطع مدارهااستفاده می شد. بعد ها این رله ها جای خود را به رله های جامد یا SSR دادند که مخفف کلمه (State Relay Solid) است.

SSR یا رله جامد (State Relay Solid)

رله جامد یک قطعه نیمه هادی است که هیچ قسمت محرکی ندارد و به خاطر همین از بقیه رله ها از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند که می توان به نکات زیر اشاره کرد:

مزایای رله ها

• عمر طولانی به علت نداشتن قسمت محرک.
• استفاده از مدارهایی که نیاز به سوئیچ های زیادی است.
• کوچک بودن اندازه.
• بی صدا بودن.
• مقاوم در برابر گرما و رطوبت.

اما رله جامد معایب هم دارد که باید حتما به آن توجه کرد که عبارت است از:

معایب رله ها

• قیمت به نسبت بالای آن.
• ایجاد تولید حرارت موقع انجام کار.
• نشتی داشتن جریان الکتریکی.
• در اتصلات کوتاه حساس بوده و سریع خراب و یا می سوزد.
• با تغییر نواسان امکان روشن شدن به خودی خود را دارد.

حال که با مزایا و معایب رله ها ی جامد آشنا شدیم در پایین به انواع آنها می پردازیم:

انواع رله جامد یا SSR

رله های جامد به چهار دسته تقسیم می شوند که عبارت است از:

1- کلید زنی در صفر (zero switching)

• این رله وقتی روشن می شود که ولتاژ به حداقل برسد یا نزدیک صفر باشد در مدار

2- لحظه ای روشن (instant on)

• رله لحظه ای وقتی ولتاژ به آن برسد روشن می شود

3- کلید زنی در پیک (peak switching)

• این رله وقتی ولتاژ به حداکثر برسد روشن می شود

4- کلید زنی آنالوگ (analog switching)

• رله آنانوگ تعداد خروجی ولتاژ مختلفی دارد که وقتی جریان از کنترل خارج شود و یا جریان به صفر برسد خاموش می شود.

برای خرید و یا سفارش رله باید به نکات مهمی توجه کرد که می توان به: ولتاژ جریان که باید مورد استفاده قرار بگیرد، ولتاژ و جریانی که رله می تواند رله تحمل کند و تعداد اتصالات.رله ها انواع گوناگون دیگری نیز دارند که عبارت است از:

1-رله لچ (Latching)

• رله الکترومکانیکی است که از یک یا دو بوبین (سیم که به طورمنظم پیچیده شده است) استفاده شده است.

2-رله رید (Reed)

• رله ای ست که نیاز به برق ندارد و با نیروی مغناطیسی کار می کند.

3-رله رطوبت جیوه (Mercury-Wetted)

• رله رید رطوبت جیوه یک شکل از رله رید است که در آن کنتاکت ها با جیوه مرطوب می شود.

4-رله جیوه (Mercury)

• رله ای است که از جیوه استفاده می کند و در جاهایی که فرسایش در کانتاکت ها وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد.

5-رله پلاریزه (Polarized)

• این رله برای افزایش حساسیت بین قطبهای یک آهنربای دائمی مورد استفاده قرار می گیرد.

6-رله ماشین ابزار (Machine tool)

• رله ای که توانایی بالای دارد و در صنایع و ماشین آلات استفاده می شود.

7-رله کواکسیال (Coaxial)

• این رله در فرکانس های بالا مورد استفاده قرار می گیرد که کنتاکت محرک ندارد این رله برای فرکانس بین صفر و چهل گیگاهرتز تولید و ساخته می شود. در جایی که فرستنده و گیرنده رادیویی هست مورد استفاده قرار می گیرد.

8-رله تاخیر زمانی (Time Delay)

• رله ای است که بر اساس زمان عمل می کند یعنی در زمان مشخصی این رله مدار را وصل یا قطع می کند.

نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که رله ها قطعات کندی هستند به این معنا که نمی توانند با فرکانس بالا برق را قطع و وصل کنند. پس اگر می خواهید هزاران یا ملیون ها بار در ثانیه برق را قطع و وصل کنید نمی توانید از رله استفاده کنید. بهتر است ازسوییچینگ ترانزیستور ها استفاده کنید.

به خاطر اینکه در هنگام حرکت تغییر وضعیت در رله جرقه تولید شود نباید از این قطعه در محیط های دارای گاز های مشتعل شونده و مواد شیمیایی منفجره یا حساس به الکتریسیته استفاده کرد.موضوع دیگری که باید در باره رله ها بدانیم این است که چگونه از سالم بودم یک رله مطلع باشیم، که ما در پایین به شما تست رله را یاد خواهیم داد.

تست رله ها

ساده ترین راه این است که 12 وات به دو پایه رله یعنی A و B وصل کنید اگر صدای بیب یا تق داد رله سالم است اگر نه رله خراب ویا سوخته است.برای وصل کردن 12 وات می توانید از باتری قلمی استفاده کنید. البته دستگاه های تست رله هست که بشه از آنها استفاده کرد.