انواع دوخت صنعت نساجی

دوخت به مکانی گفته می شود که دو قطعه پارچه را با استفاده از یک سری دوخت یا انواع دوخت با هندسه تعریف شده به هم متصل می کند. با گذشت سال ها، چندین نوع مختلف دوخت به وجود آمده اند که به منظورهای متفاوت توسعه پیدا کرده اند.

با توسعه دوخت های ماشینی و اورلاکر (یا چرخ های خیاطی در بعضی از نقاط جهان)، بسیاری از این دوخت ها کنار گذاشته شده اند، اما به هر حال شناخت بعضی از انواع دوخت های اولیه و پایه ای، مهم به نظر می رسد.به منظور یادگیری تکنیک های خیاطی، الگوهای تجاری ساده ای برای ساخت انواع پوشاک وجود دارد. در ادامه برخی از تکنیک های خیاطی معرفی شده است.

انواع دوخت های متداول

دوخت منطبق شده (SS)

دوختی است که دو یا چند تکه جداگانه از پارچه را به هم متصل می کند. این نوع دوخت یکی از متداول ترین روش های دوخت است. ابتدایی ترین نوع این دوخت زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که یک تکه پارچه به صورت کامل به تکه ای دیگر دوخته شود. انواع دوخت های ساده، دوخت های فرانسوی و دوخت های دوبل ماشینی جزء این نوع دوخت محسوب می شوند.

دوخت روی هم افتاده (LS)

در این نوع دوخت، دو یا چند تکه پارچه که با هم همپوشانی دارند، به هم دوخته می شوند. معمولا دوخت روی هم افتاده، برای دوخت لبه پارچه یک لا از خود پارچه زیرین استفاده می کند، اما این حالت همیشه روی نمی دهد. استفاده از این دوخت ها برای دوختن درزهای جانبی روی شلوار های جین و پیراهن ها متداول است. این نوع از دوخت نسبت به دوخت های دیگر تنوع بیشتری دارد.

دوخت های بسته (BS)

این دوخت جهت اتمام کار و دوخت لبه لباس ها ایجاد می شود. این دوخت در واقع قسمتی از پارچه است که دربرگیرنده لبه خام پارچه دیگری است. انواع مختلفی از این نوع دوخت نیز وجود دارد.

دوخت مسطح (FS)

این نوع دوخت، متداول ترین دوخت استفاده شده است. عملیات دوخت به صورت باز و مسطح انجام می شود و معمولا با استفاده از تکنیک های مختلف مرتب می گردد. اگر پارچه کشباف باشد، از دوخت کششی استفاده می شود که باعث می گردد که درز دوخته شده به اندازه نیاز پارچه کشیده شود.دوخت مسطح، لبه های دو تکه پارچه را به هم متصل می کند.

از کوک پوششی برای دوختن دو تکه پارچه به هم استفاده می شود. این دوخت شامل سوزن دوزی های چندگانه است و دوخت را عمود بر خط درز انجام می دهد.دوخت مسطح، یک نوع دوخت پایه است که لبه های دو تکه پارچه را به هم متصل می کند. از این دوخت برای دوخت پارچه هایی با وزن معمولی استفاده می شود تا هیچ گونه فشار خاصی بر روی دوخت به وجود نیاید. در بیشتر موارد، از کوک مستقیم جهت دوخت درز استفاده می شود.

دوخت فرانسوی (French Seam)

دوخت فرانسوی به ویژه برای پارچه های ظریف و مستعد لکه دار شدن استفاده می شود. این دوخت مخصوصا برای انواع پارچه ابریشمی، بسیار مناسب است. لبه های خام پارچه بین یک دوخت دوجداره قرار می گیرند.دوخت فرانسوی معمولا برای پارچه های ظریف یا پارچه هایی که استحکام کمی دارند و به راحتی از هم جدا می شوند، کاربرد دارد. این دوخت در واقع دوختی مابین دوختی دیگر است و پس از پایان کار باید 5 میلی متر یا کم تر عرض داشته باشد.

دوخت Flat Fell

این دوخت استحکام و زیبایی را به یک محصول می دهد. شلوارهای جین مستحکم با استفاده از این تکنیک تولید می شوند. یک خط دو تایی از کوک زدن، اغلب در تضاد با رنگ نخ استفاده می شود.
این دوخت، یک دوخت شسته رفته بسیار مستحکم است که در برابر پوشیدن زیاد و شستشوی مکرر مقاومت می کند و دوختی تمیز و مرتب را در هر دو طرف پارچه ایجاد می نماید. شما می توانید از هر طرف پارچه که می خواهید استفاده کنید، چون دوخت ها در هر دو طرف دقیقا مثل هم هستند.

دوخت لبه دوزی (EF)

از این دوخت برای جلوگیری از پیچش یا پیچ خوردگی کناره های پارچه استفاده می شود. در اصل برای پارچه های کشباف کاربرد دارد و برای درزهای مستقیم، خمیده و کناره های پارچه مناسب است.

دوخت تزئینی (OS)

این دوخت به وسیله ماشین هایی که قابلیت دوخت زیگزاگی را دارند، زده می شود. از آن برای دوخت ساده پارچه های بافتنی یا کشباف استفاده می شود. طول (میزان پوشش) دوخت زیگزاگ باید برای تطبیق با پارچه و جلوگیری از جمع شدن پارچه در هنگام دوخت تنظیم شود. هر چه پارچه بیشتر جمع شود، کوک های به هم نزدیک شده به سفت شدن یا طول کوک کوتاه تری نیاز خواهند داشت.

• پارچه با استفاده از دوخت هایی که برای پارچه استفاده شده مناسب هستند، متصل می شوند.
• دوخت ها با توجه به نوع پارچه و نیازهای بازار هدف، اصلاح و مرتب می شوند.
• برای اضافه کردن شکل، سبک و تزئین یک محصول می توان حجم پارچه را دستکاری کرد.

دوخت های اصلاحی

دالبر (Pinking)

قیچی های دالبر برای برش حاشیه زیگزاگ در امتداد کناره پارچه بافته شده مورد استفاده قرار می گیرند. این کار از ریش ریش شدن نخ های بافته شده جلوگیری می کند و باعث ایجاد دوختی صاف و یکدست می گردد.

دوخت های اورلاکر و زیگزاگی (Overlocking and Zigzag Stitching)

یک اورلاکر همزمان از دو یا چند نخ برای زینت دادن، کوک کردن و مرتب نمودن دوخت استفاده می کند. این دوخت، روشی مقرون به صرفه برای مرتب کردن دوخت است.

دوخت های نواری مورب (Bias Binding)

هنگامی که کناره پارچه باید پوشش داده شود، دوخت نواری مورب به دو قسمت تقسیم شود و هر دو حاشیه پارچه باید دوخته شوند. لباس های گران قیمت اغلب دوخت کمی از سمت کناره دارند. این روش همچنین می تواند جایگزین ارزان تری برای دوخت لباس کاملا راه راه باشد.در لباس هایی که ویژگی های منحصر به فرد با کارایی بالا دارند، به عنوان مثال در لباس خواب، دوخت ها نوار دوزی می شوند. در نتیجه دوخت محکم تر می شود و نواردوزی مانع نفوذ آب به داخل دوخت می گردد.

تکنیک های شکل دهی

ساسون ها (Darts)

ساسون ها برای ایجاد شکل سه بعدی در پارچه مسطح به منظور متناسب شدن شکل لباس استفاده می شوند. ایجاد یک ساسون در نیم تنه یا کمر لباس باعث ایجاد یک برش برجسته می شود و به لباس فرم می دهد. ساسون در امتداد خط چین دوخته می شود و به سمت دوخت جانبی و به طرف پایین فشرده می گردد.

پلیسه کردن (Pleating)

پلیسه در واقع تا زدن پارچه است که یا برای محافظت از کناره پارچه آن را فشار می دهد و یا در امتداد بخشی از تا زدگی آن را می دوزد. دامن ها معمولا به دلیل سهولت حرکت زانوها، چین دار هستند. در بعضی از دامن ها در حاشیه جلوی آن، چین های کوچکی به نام پینتاک دوخته می شود تا جلوه تزئینی بیشتری داشته باشد.

چین زدن (Gathering)

عرض پارچه را می توان با چین زدن کاهش داد. با این کار همچنین می توان شکل موج داری به پرده ها یا کمر و آستین لباس ها داد. حجم پارچه توسط دو خط کوک ممتد در لبه بالای پارچه کنترل می شود. این دو نخ در یک طرف پارچه به آرامی و محکم کشیده می شوند و پارچه در امتداد نخ ها به راحتی جمع می گردد. این روش هنگام الحاق کردن آستین به لباس خیلی مناسب است.

قسمت بالای آستین جمع می شود و چون اکثر چین هادر اطراف شانه قرار دارند، می توان آنها را در اطراف شانه لباس توزیع کرد تا شکل مناسبی داشته باشند.برای سهولت ایجاد چین در قسمت بالای آستین، یک ردیف کوک ماشینی در امتداد خط درز و 6 میلی متر در داخل خط درز بین شکاف ها با استفاده از یک کوک بلند ماشینی ایجاد می شود.

بهترین روش های دوخت

• دوخت باید ظاهری صاف و یکنواخت در داخل و خارج داشته باشد (کشش دستگاه را به درستی تنظیم کنید، طول کوک و فشار باید متناسب با پارچه و نخ باشد. جنس پارچه نباید کشی باشد).
• رنگ منسوج رنگ شده در پهنای کلی پارچه باید یکنواخت باشد.
• با توجه به نوع دوخت و نحوه استفاده از آن در فرآیند تولید، دهنه یا انتها باید فشرده گردد.
• درهنگام دوختن با نخ، نخ باید متناسب با نوع پارچه و جنس الیاف آن باشد. رنگ نخ باید مطابق با رنگ پارچه یا تیره تر باشد.
• دوخت از نظر ظاهری، مرتب، صاف و بدون برجستگی اضافی باید باشد.
• دوخت باید عاری از هرگونه جمع شدگی، کشیدگی، پیچش و چروکیدگی باشد.
• دوخت نباید از طرف راست لباس (روی لباس) قابل مشاهده باشد.

روش هایی برای تولید

معمولا برای دوختن قسمت هایی از لباس مانند جیب، حلقه، یقه، دکمه های سردست و چاک دامن و یا هنگام دوختن زیپ و اضافه کردن رویه از روش های مختلفی برای کار بهره گرفته می شود. طراح باید نوع و وزن پارچه را در نظر بگیرد و این را نیز مدنظر داشته باشد که آیا روش تولید تزئینی است یا خیر؟ هنگام دوخت یقه، جیب، شکافتن جیب و پارچه های کشباف برای استحکام پارچه، آسترلائی به پشت پارچه فیوز می شود.

انجام فرآیندهای پیچیده تر به زمان بیشتری نیاز دارد و چرخ کارها به افزایش مهارت احتیاج پیدا می کنند. همچنین اتصال آسترها و آسترلائی ها، مواردی که به پارچه بیشتر نیاز دارند (مثل چین خوردگی و تا زدن پارچه) یا یراق آلات پیچیده، همگی باعث افزایش هزینه می شوند.