رنگ چیست؟
رنگ چیزی است که شیء را جذاب تر، دل فریب تر و لذت مشاهده و دیدن را دو چندان می کند. رنگ به عنوان حس بینایی ناشی از تحریک شبکیه چشم تعریف می شود. بنابراین می توان رنگ را به عنوان پاسخ روانی فیزیکی به محرک فیزیکی تعریف نمود. رنگ ممکن است معنای متفاوتی برای افراد مختلف داشته باشد.
با توجه به منسوجات، رنگ پارامتر بسیار مطلوبی برای محصول نساجی است. در مورد منسوجات فنی، رنگ جز مواد مورد نیاز نیست، چون آنها فقط با ویژگی های کاربردی برای کاربرد با عملکرد بالا ساخته شده اند. اما در مورد تولید پوشاک، رنگ یک پارامتر بسیار حیاتی است، چون مصرف کنندگان هنگام خرید پارچه در بازار، به شدت توسط رنگ مواد و نیز دسته محصول جذب می شوند.
رنگ محصول نساجی ممکن است از یک شخص به شخص دیگر و همچنین از منبعی که برای درک رنگ به کار می رود، متفاوت باشد. دلیل اصلی تغییر دید رنگ در انسان، موتورهای بدن (تعادل فیزیکی) و ذهنیت (تعادل روانی) فرد است، به همین دلیل رنگ مواد تحت منابع مختلف تغییر می کنند که به آن رفتار متاماریزم ماده نساجی گفته می شود. همچنین رنگ نمونه باید با نمونه خریداران تطبیق داده شود که بسیار دشوار است. مواد رنگی متعددی برای رنگ آمیزی پارچه موجود است. اکنون ما باید در مورد اصل رنگ شناسی در دید انسان بیاموزیم.
رنگ شناسی شامل یک سری وقایع است که ماهیت میان رشته ای دارند. درک رنگ از منبع نور، شیئی که روشن می شود و چشم و مغزی که رنگ را درک می کنند، تشکیل شده است. این حالت به وضوح در شکل زیر نشان داده شده است.
منبع نور: منبع نور توسط انرژی توزیع شده در طول موج های مختلف (یعنی توزیع توان طیفی منبع نور) مشخص می شود. تغییر نور تابشی به ماهیت رنگی که در جسم وجود دارد، متکی است. پس تابش های منعکس شده توسط شیء به وسیله چشم دریافت می شود. انرژی تابشی توسط رنگدانه های حساس به نور در شبکیه چشم جذب می گردد. این عامل باعث تحریک سیستم عصبی می شود که به مغز ارسال می گردد. مغز با توجه به اطلاعات ذخیره شده در حافظه، سیگنال عصب را تفسیر می نماید. اکنون ما باید هر یک از این اجزای مشاهده رنگ را به طور جداگانه در نظر بگیریم.
نور شکلی از انرژی است و به شکل امواج الکترومغناطیسی منتشر می شود. طول موج، مشخصه مهم موج الکترومغناطیس است. بنابراین امواج در دامنه های مختلف با نام های گوناگونی مانند پرتوهای گاما، پرتوهای ایکس، پرتوهای فرابنفش، پرتوهای مریی و اشعه های IR مشخص می شوند. تنها بخش کوچکی از طیف الکترومغناطیسی باعث ایجاد حس بینایی می گردد. این بخش به نام طیف ناحیه مرئی شناخته می شود. طول موج ناحیه مرئی از 380 تا 750 نانومتر متغیر است.
منبع نور با توزیع توان نسبی آن در طول موج های مختلف مشخص می شود. منابع نور ممکن است لامپ رشته ای، لامپ فلورسنتی و لامپ قوسی باشند. توزیع انرژی طیفی منابعی مانند نور شمع، نور خورشید و لامپ های رشته ای پیوسته هستند.
حالت نوری استاندارد A، دمای رنگی حدود 2854 K دارد. توزیع انرژی طیفی آن شبیه به انرژی تابش شده توسط لامپ تنگستون 100 وات است.منابع استاندارد توسط CIE (کمسیون بین المللی دی ال اکلاریج) توصیه می شوند. این سیستم، کمیتی از رنگ ها را در عبارت های اعداد ریاضی تعیین می کند. این منابع به عنوان حالت های نوری استانداردA، B و C نامیده می شوند.حالت نوری استاندارد B، دمای رنگی حدود 2854 K دارد. توزیع انرژی طیفی آن شبیه به انرژی تابش شده توسط نور در ظهر است.
حالت نوری استاندارد C، دمای رنگی حدود 6500 K دارد. توزیع نیروی طیفی آن شبیه به انرژی تابش شده توسط نور متوسط در روز است.CIE روشنایی های بالا را برای دامنه مرئی طول موج در حدود 380 تا 780 نانومتر تعریف می کند. اما با توسعه رنگ های فلورسنت و عامل تابش فلورسنت، لازم است که روشنایی استانداردی برای منطقه UV ایجاد شود، به گونه ای که CIE روشنایی روز، D65 تعریف می گردد. دمای رنگ روشن کننده D65، 6500 کلوین است. در زیر نمودار توزیع توان نسبی روشنایی های استاندارد CIE نشان داده شده است.
شیء: با توسعه فن آوری منابع، انواع منابع موثر فلورسنت وارد بازار شده اند و به طور گسترده در خانه و مغازه ها برای روشنایی استفاده می شوند. اینها عمدتاً منابع فلورسنت هستند که توزیع قدرت طیفی ناپیوسته دارند. تولید کنندگان پوشاک و پارچه مایل هستند که رنگ محصولات خود را تحت این روشنایی ها ارزیابی کنند. CIE همچنین منابع فلورسنت F1، F2 و F3 را تعریف می کند تا قادر به محاسبه شاخص های متاماریزم در هر محصول باشد.
تشعشعات روشن کننده توسط فرآیندهای فیزیکی، مانند انتقال، جذب، بازتاب و پراکندگی اصلاح می شوند. نسبت های نسبی این فرآیندها به ویژگی های ماده بستگی دارند. هنگامی که نور در حال تابش در جهت نور تابشی یکسان است، گفته می شود که در حال انتقال است. هنگامی که ماده، نور را جذب می کند، تمام مولفه های طیفی به جز برخی رنگ ها را جذب می نماید، به طوری که کمی رنگی به نظر می رسد.
جذب در ماده به غلظت ماده رنگی در ماده بستگی دارد. علاوه بر جذب، پراکندگی ممکن است در ماده رخ دهد. در فرآیند پراکندگی، نور در جهات مختلفی غیر از جهت برخورد حرکت می کند. هنگامی که پراکندگی کافی رخ می دهد، گفته می شود که بازتاب یا انتقال پراکنده بوده است. مقدار پراکنش نور به ضریب شکست نسبی و اندازه ذرات رنگ بستگی دارد. هنگامی که نور بر روی سطح برخورد می کند، مقداری از نور ممکن است از سطح بازتاب شود. اگر زاویه برخورد، زاویه انعکاس باشد، آن را انعکاس نقطه ای می گویند. بازتاب با زوایای مختلف، بازتاب پراکنده نامیده می شود. مقدار بازتاب به ماهیت رنگدانه ها در ماده و بافت سطحی ماده بستگی دارد.
ظاهر شیء با منحنی بازتابندگی طیفی آن مشخص می شود. محل پیک منحنی بازتابندگی طیفی، رنگ شی را تعیین می کند. این شی با توجه به رنگ شی، پیک های جذب را در منحنی بازتابندگی طیفی در طول موج مشخص نشان می دهد. انعکاس طیفی رنگ های آکروماتیک (سیاه و سفید)، هیچ پیکی را نشان نمی دهد. منحنی انعکاس طیفی اشیاء رنگی و آکروماتیک در شکل زیر نشان داده شده است.
ناظر: انعکاس هر شیء را می توان با استفاده از ابزاری به نام اسپکتروفتومتر تعیین کرد. این ابزار، منحنی بازتابندگی (طیف) هر شیء را ارائه می دهد. مقدار بازتابندگی از 0 تا 1 تغییر می کند. درصد بازتاب مربوطه بین 0 تا 100 متغیر است.آشکارساز معمول نور و رنگ، چشم، سیستم عصبی و مغز است. تصویر شیء روی شبکیه متمرکز می شود.
ردیاب های حساس به نور در شبکیه به صورت میله و مخروط از شکل اصلی نمایش داده می شوند. این میله ها تنها نور را تشخیص می دهند، اما قادر به مشخص کردن رنگ نیستند. مخروط ها مسئول تشخیص رنگ هستند. سه نوع گیرنده مخروطی در شبکیه وجود دارد. آن ها به نور در طول موج های مختلف حساس هستند. سه نوع مخروط در شبکیه چشم عبارتند از:
حس نهایی رنگ ها به درجه تحریک این سه گیرنده رنگ بستگی دارد. اگر هر سه مخروط به طور مساوی تحریک شوند، بسته به درجه تحریک، حس خاکستری تا سفید به آن ها می دهد.داده های ناظر استاندارد برای محاسبه رنگ توسط CIE توصیه می شود. ناظر استاندارد کسی است که از نظر جسمانی و روانی متعادل است. وظیفه ای که برای ناظر استاندارد تعریف می شود که دید رنگی نرمال جمعیت متوسط انسان ها را ممکن است نمایندگی کند، دشوار است. CIE، داده های ناظر استاندارد را تعریف کرده است.
دو نوع داده ناظر استاندارد وجود دارد که داده های ناظر 2 درجه و 10 درجه نامیده می شوند. داده های مشاهده گر 2 درجه با استفاده از ناحیه فووا چشم انسان تهیه می شوند. در عمل در ارزیابی بصری رنگ، از سطوح بزرگ تر شبکیه استفاده می شود. ساختار فووا و محیط شبکیه متفاوت هستند. بنابراین CIE مجموعه دیگری از داده ها را تعریف می کند که داده ناظر 10 درجه نامیده می شوند. این داده ها با استفاده از میدان دید 10 درجه تعریف می گردند.
نظریه های ترکیب رنگ
رنگ های اصلی
قرمز، زرد و آبی رنگ های اصلی هستند. این رنگ ها نمی توانند با هر ترکیبی از رنگ های دیگر ترکیب شوند یا ایجاد گردند. همه رنگ های دیگر از رنگ های اصلی گرفته شده اند.
رنگ های ثانویه
سبز، نارنجی و بنفش رنگ های ثانویه هستند. این رنگ ها با ترکیب رنگ های اصلی شکل می گیرند.
رنگ های درجه سوم
زرد - نارنجی، قرمز - نارنجی، قرمز - بنفش، آبی - بنفش، آبی - سبز و زرد - سبز رنگ های درجه سوم نامیده می شوند. این رنگ ها با ترکیب رنگ های اولیه و ثانویه شکل می گیرند. دو نوع مخلوط کردن رنگ وجود دارد: مخلوط افزایشی و کاهشی.
مخلوط کردن افزایشی رنگ
مخلوط رنگ افزایشی زمانی رخ می دهد که دو یا چند نور با تمرکز بر روی صفحه سفید اضافه شوند. در ترکیب رنگ افزایشی، قرمز، سبز و آبی به عنوان رنگ های اصلی برای تولید رنگ های مختلف استفاده می شوند. رنگ های اصلی به این صورت انتخاب می شوند که مخلوط دو رنگ، رنگ دیگر اصلی را تولید نکند. ترکیب رنگ های اصلی مختلف، رنگ های متفاوتی را مانند زیر تولید می کند:
ترکیب رنگ کاهشی
مخلوط رنگ های فرعی زمانی رخ می دهد که یک یا چند جز طیفی از نور ورودی حذف شوند. حذف بخشی از انرژی تابشی می تواند با فرآیند جذب یا پراکندگی رخ دهد. در فرآیند جذب، انرژی نور به گرما تبدیل می شود. زمانی کاهش تنها با جذب انجام می شود که گفته شود ترکیب کاهشی، ساده است. هنگامی که نور با پراکندگی و جذب حذف می شود، گفته می شود که ترکیب رنگی کاهشی، پیچیده است. ترکیب فرعی با حذف نور آبی، سبز و قرمز از نور سفید به دست می آید.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
