پارچه پشم شتر چگونه تولید می شود؟

پشم شتر چگونه ساخته می شود؟

هر ساله از اواخر تابستان، پشم های شتر دو کوهانه شروع به رشد می کنند. تا پایان ماه اکتبر پشم شترها به ضخامت کامل خود می رسد و تا اواسط زمستان زمخت تر و محکم تر می شود.شتر دو کوهانه توسط این پشم ها از سرمای زمستان محافظت می شود. شترهای دو کوهانه این ویژگی را از والدین ژننتیکی خود، یعنی شترهای باکترانوس (bactranus) که بومی سیبری و سایر مناطق سردسیر آسیا هستند، به ارث برده اند.

شترهای باکترانوس و درومی داریوس (dromedarius) قرن ها پیش پرورش داده می شدند، این شترها به داشتن پشم های بلند و براق معروف بودند. شترهای دو کوهانه ویژگیهای خود را از هر دو نوع این شترها که در واقع اجداد شترهای دو کوهانه محسوب می شوند، به دست آورده اند؛ به همین دلیل این شترها قادرند پشم های بلند و نرم خود را حتی در سردترین مناطق آسیا رشد دهند.

هنگامی که در اوایل بهار یخ ها شروع به ذوب شدن می کنند، شترهای دو کوهانه هم آماده ریختن پشم های خود می شوند. پرورش دهندگان خبره این نوع از شترها دقیقا پیش بینی می کنند که چه زمانی بخش عمده پشم کاروان شترهایشان شروع به ریختن می کند.

در گذشته شخصی پشت سر کاروان شترها حرکت می کرد و به محض اینکه الیاف پشمی شترها شروع به ریختن می کرد، آنها را جمع می کرد. اما امروزه دیگر اکثریت پرورش دهندگان شتر دو کوهانه چادرنشین نیستند و اگر پشم همه شترها در یک زمان آماده چیدن نباشد، ممکن است به پشم چینی شترها متوسل شوند.

با این حال، اکثر اوقات پرورش دهندگان شترهای دو کوهانه منتظر می مانند تا پشم شترها به صورت طبیعی بریزد. اما اگر آنها از روش پشم چینی برای چیدن پشم های شتر استفاده کنند، معمولا سعی می نمایند تا پشم های ناحیه کوهان را نچینند، زیرا پشم های این ناحیه مقاومت بدنی شترها را در مقابل بیماریها افزایش می دهد.

وقتی تمام پشم های شتر دو کوهانه ریزش کرد و یا اینکه چیده شد، این پشم ها به منظور جدا کردن ناخالصی ها تمیز می شوند و بعد از آن تحت عمل کاردینگ قرار می گیرند. عملیات کاردینگ در واقع فرآیند جدا سازی الیاف پشم و تبدیل آنها به رشته های پشم است، در بسیاری از موارد از ابزارهایی برای کاردینگ پشم شترها استفاده می شود که هزاران سال قدمت دارند.

پشم ها بعد از فرآیند کاردینگ، آماده عملیات نخ ریسی و تبدیل شدن به نخ هستند. در بعضی از موارد ممکن است از ماشین های ریسندگی صنعتی برای تبدیل این پشم ها به نخ استفاده شود، اما هنوز هم ممکن است ساکنین بومی استپ مغولستان از ابزارهای سنتی برای انجام این کار استفاده نمایند.

نخ ریسیده شده یک بار دیگر شسته می شود تا بتوان از آن برای تولید منسوجات استفاده کرد. برخی از پرورش دهندگان شتر دو کوهانه خود نیز منسوجات نهایی را تولید می کنند، اما معمولا نخ های تولیدی به یک کارخانه بزرگ نساجی در آن منطقه یا در خارج از کشور فرستاده می شود.در مجموع فرآیند تولید پشم شتر را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

• پشم چینی شتر دو کوهانه: پرورش دهندگان شتر دو کوهانه منتظر می مانند تا همه موهای دام به صورت یکجا بریزد. اما اگر آنها مجبور به پشم چینی موهای شتر شوند، معمولا سعی می کنند تا به منطقه پوشش داده شده کوهان با مو کاری نداشته باشند.
• شستن: وقتی همه موهای شتر دو کوهانه ریخت یا چیده شد، برای حذف ناخالصی ها تمیز می گردند.
• کاردینگ: کاردینگ فرآیند جدا سازی الیاف پشم و تبدیل آنها به رشته های پشم است.
• نخ ریسی: بعد از اینکه الیاف کارد شد، پشم برای ریسیده شدن به نخ آماده است.
• عملیات تکمیلی نهایی: نخ ریسیده شده یکبار دیگر برای آماده کردن آن جهت تبدیل به منسوجات شسته می شود.

پشم شتر چه کاربردی دارد؟

استفاده از پشم شتر قدمت بسیار زیادی دارد و حتی در کتاب مقدس از آن به عنوان ماده ای که برای تهیه چادر، خرقه و زیرانداز استفاده می شود، نام برده شده است. تقریبا از قرن هفدهم میلادی به این سمت استفاده از این الیاف در غرب نیز رواج پیدا کرده است. ناگهان این الیاف در اواخر قرن نوزدهم در انگلستان محبوبیت عجیبی پیدا کرد.

یکی از ورزش های محبوب امپراطوری بریتانیا در آن زمان ورزش چوگان بود و ژاکت های پشم شتر بسیار زود در میان بازیکنان این ورزش محبوبیت پیدا کردند و مد شدند. با گذشت زمان پوشاک تولید شده از این پارچه ها نزد مردان طبقه بالای جامعه بریتانیا مقبولیت خاصی پیدا کردند، البته هنوز هم ژاکت های قدیمی چوگان که از پشم شتر ساخته شده اند در بین بعضی از کلکسیون داران محبوبیت بالایی دارند.

اما امروزه از این پارچه بیشتر برای تولید لباس هایی مانند پلیور، کت و زیر پوش استفاده می شود. قسمت اعظم صادرات مغولستان پشم شتر است و شرکت های این کشور انواع شال ها و پلیورهای سبک را تولید می کنند که بعدا در چین، اروپا و آمریکا به مصرف کنندگان فروخته می شود.

هر چند نمی توان گفت که پشم شتر بسیار محبوب است، اما دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که باعث می شود تا همیشه یک بخش ماندگار از بازار جهانی پشم محسوب شود. این نوع از پشم، عایق خوبی است، اما می توان آنها را به لباسهای بسیار نازک نیز تبدیل کرد. علاوه بر این، پشم شتر مرغوب تقریبا به اندازه پشم کشمیری نرم است و اغلب برای تهیه پوشاک لوکس، پشم شتر با پشم کشمیری ترکیب می شود. از پشم شتر زمخت تر و زبرتر اغلب برای تولید فرش استفاده می شود.