برچسب چیست؟ وقتی شما به دنبال انتخاب پارچه های پایدار هستید به چه چیزی توجه می کنید؟ صرف نظر از اینکه شما یک تولید کننده لباس باشید یا طرفدار مد که چندان به تأثیرات مد بر روی زمین توجه نمی کنید، می توانید با انتخاب کردن پارچه های پایدار، اولین گام را برای سازگار با محیط زیست کردن کمد لباس هایتان بردارید.
اما بحث های زیادی در مورد اینکه کدام پارچه ها حقیقتا پایدار هستند، وجود دارد. آیا همیشه پارچه های طبیعی به صورت خوب و پارچه های مصنوعی به صورت بد عمل می کنند؟ وقتی ما لباسهایمان را می شوریم یا آنها را دور می اندازیم چه اتفاقی می افتد؟ برای کمک به درک این قضیه، هفت پارچه طبیعی و پیشرو که احتمالا پایدارترین نوع پارچه ها هستند، در این مطلب ذکر خواهند شد.
پارچه های طبیعی
پنبه بازیافت شده (Recycled Cotton)
پنبه یکی از متداول ترین و پرکاربردترین نوع پارچه ها به حساب می آید. این الیاف طبیعی، سبک وزن بوده و قابلیت تنفس خوبی دارد. این ویژگی ها باعث شده است تا این ماده به جزء اصلی هر کمد لباسی تبدیل شود. اما رشد پنبه می تواند مشکل آفرین نیز باشد: پنبه متداول برای رشد به آب زیادی نیاز دارد و یک محصول زراعی بسیار شیمیایی محسوب می شود. به آفت کش های زیادی برای این محصول نیاز هست، در نتیجه تولید این ماده بر روی محیط زیست و مردمی که آن را پرورش می دهند، تأثیر منفی دارد.
پنبه ارگانیک یک جایگزین پایدار برای پنبه معمولی محسوب می شود که در چند سال اخیر به شدت تولید آن رشد پیدا کرده است. در این نوع پنبه با حذف آفت کش های سمی و دیگر مواد شیمیایی از چرخه فرآیندهای تولید سعی می شود تا تأثیر زیست محیطی تولید پنبه به حداقل برسد. اگر پنبه طبق استانداردهای GOTS تولید شده باشد، به عنوان ارگانیک شناخته می شود.
با این حال اگر به دنبال پایدارترین نوع پنبه هستید، از حالت های بازیافت شده آن استفاده کنید. پنبه بازیافت شده با استفاده از ضایعات پنبه پسا صنعتی یا مصرفی تولید می گردد. براساس شاخص پایداری مواد Higg، پنبه بازیافت شده یک جایگزین بسیار پایدار هم برای هم پنبه معمولی و هم برای پنبه ارگانیک است. این نوع پنبه، پتانسیلی جهت کاهش مصرف آب و انرژی را نیز داراست و همچنین به جلوگیری از ماندن لباس در محل دفن زباله نیز کمک می کند، به همین دلیل یکی از پایدارترین الیاف موجود در بازار در نظر گرفته می شود.
کنف ارگانیک (Organic Hemp)
به نظر می رسد که کنف در بیشتر وسایل زندگی انسان وجود دارد. این ماده علاوه بر تولید ماری جوانا، برای ساخت مواد غذایی، ساختمانی و سرامیک ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد و برای صدها سال به عنوان پارچه کاشت و برداشت شده است. نکته مثبت و عالی در مورد کنف این است که در سراسر جهان رشد می کند و به آب کمی نیاز دارد.
همچنین به آفت کش برای تولید آن نیاز نیست و خاکی که برای رشد آن به کار می رود را به صورت طبیعی به کود تبدیل می نماید. این مسائل باعث شده است تا کنف نسبت به دیگر محصولات زراعی برای محیط زیست مناسب تر باشد. کنف یکی از قدیمیترین الیاف موجود در جهان است که افراد را زمستان و تابستان به ترتیب گرم و خنک نگه می دارد و وقتی شسته می شود به نرمی بیشتری دست پیدا می کند. با توجه به همه این دلایل، کنف به عنوان یکی پایدارترین پارچه های موجود در جهان در نظر گرفته می شود.
لینن ارگانیک (Organic Linen)
لینن یکی دیگر از الیاف طبیعی محسوب می شود که برای قرن ها پرورش داده شده است. این ماده همانند کنف، از طریق یک محصول زراعی پر کاربرد، یعنی گیاه کتان استخراج می شود. لینن به حداقل آب و آفت کش نیاز دارد و حتی در خاک حاوی کیفیت ضعیف نیز رشد می کند. علاوه بر این، هر بخشی از گیاه مورد استفاده قرار می گیرد، بنابراین چیزی از آن تلف نمی شود.
لینن یک پارچه مستحکم به شمار می آید که به طور طبیعی در برابر حشرات موذی مقاوم است و وقتی به عمل آوری نمی گردد (مثلا رنگ آمیزی نمی شود)، کاملا زیست تجزیه پذیر باقی می ماند. لینن علاوه بر اینکه برای کره زمین مزایای ارزشمندی دارد، سبک وزن نیز بوده و می تواند در برابر حرارت های بالا نیز مقاومت کند. این محصول بدون اینکه باکتری را جذب نماید، می تواند رطوبت را نیز جذب کند.
پارچه های پایدار طبیعی از مزیت زیست تجزیه پذیر بودن برخوردار هستند و از پلاستیک هایی که از طریق صنایع سوخت های فسیلی به وجود می آیند، استفاده نمی کنند. با این حال همه پارچه های طبیعی در این لیست قرار نمی گیرند، چون بعضی از آنها مانند بامبو، پشم و چرم، حاوی مشکلات پیچیده ای هستند، بنابراین به عنوان پارچه های پایدار از ذکر آنها خودداری می شود.
مد باعث به وجود آمدن نوآوری شده است، بنابراین صنایع برای ایجاد پارچه های پایدار جدید چه کاری انجام می دهند؟ در ادامه به بعضی از انواع پارچه های مصنوعی جدید حاوی تکنولوژی بالا که در این لیست وجود دارند، اشاره خواهد شد.
پارچه های پیشرو و نوآورانه
تنسل (Tencel)
تنسل یک پارچه سلولزی سبک وزن است که با حل کردن خمیر چوب ساخته می شود. این الیاف توسط شرکت اتریشی لنزینگ AG (Lenzing AG) تولید شده است. با توجه به اظهاراتی مبنی بر جذب بیش از 50 درصدی نسبت به پنبه و نیاز به انرژی و آب کمتر برای تولید، اخیرا به محبوبیت زیادی دست پیدا کرده است.
علاوه بر این، مواد شیمیایی استفاده شده برای تولید این الیاف در یک سیستم حلقه بسته مدیریت می شوند. این مسئله باعث می گردد تا حلال بازیافت شود که در طی آن ضایعات خطرناک کاهش پیدا می کنند. همچنین تنسل، خواص جذب رطوبت و ضد باکتری نیز دارد که این ماده را برای تولید لباس های ورزشی و غیررسمی مناسب می کند.
پیناتکس (Piñatex)
وقتی به دنبال جایگزین های چرم وگان هستید، پیناتکس می تواند یک ماده عالی برای این کار به حساب آید. این ماده از طریق الیاف برگ آناناس ساخته می شود و توسط شرکت Ananas Anam که برای اولین بار در سال 2017 در مجله وگ به نمایش در آمد، تولید گردیده است.
این ماده نه تنها یک جایگزین عاری از خشونت برای چرم است، بلکه طبیعی و پایدار نیز هست. وقتی پیناتکس از طریق محصولات غیرقابل استفاده غذا ساخته می شود، سبب کاهش ضایعات می گردد و به جوامع کشاورزی پرورش دهنده میوه نیز کمک می کند.
ایکانیل (Econyl)
یکی دیگر از پارچه های بازیافت شده، ایکانیل است. این الیاف توسط شرکت ایتالیایی Aqufil تولید می شود که از ضایعات پلاستیکی مانند پلاستیک صنعتی، ضایعات پارچه و تورهای ماهیگیری موجود در اقیانوس استفاده می کند، سپس آنها را بازیافت نموده و به نخ های جدید نایلون که دقیقا کیفیت مشابه با نایلون را دارند، دوباره تبدیل می نماید.
این سیستم تولید مجدد به صورت حلقه بسته عمل می کند، از آب کمتری استفاده می نماید و ضایعات کمتری را نسبت به روش های تولید سنتی نایلون ایجاد می کند.در فرآیند تولید ایکانیل، ضایعات جمع آوری شده، سپس تمیز می گردند و قطعه قطعه می شوند. ضایعات قطعه قطعه شده برای استخراج نایلون، دی پولیمریزه و ترکیب می گردند و به نخ تبدیل می شوند. ایکانیل یک الیاف امیدوارکننده است که نسبت به نایلون بسیار پایدارتر به حساب می آید.
در هنگام شستشوی پارچه های ایکانیل باید احتیاط کرد، چون این احتمال وجود دارد که میکرو ذرات پلاستیکی کوچک در این فرآیند به اقیانوس ها وارد شوند. بنابراین بهتر است وسایلی مانند کفش های ورزشی که به ندرت شسته می شوند را از طریق محصولات تولیده شده به وسیله ایکانیل انتخاب نمود.
کومونوس (Qmonos)
عنکبوت ها فقط کوچک (یا شاید هم بزرگ مانند نوع استرالیایی) نیستند و یا ترسناک به نظر نمی رسند، بلکه یک منبع عالی برای مد پایدار به حساب می آیند. در حقیقیت کومونوس، ابریشم مصنوعی عنکبوت است که اخیرا از طریق همجوشی ژن های ابریشمی عنکبوت و میکروب ها توسعه پیدا کرده است. این الیاف، پنج برابر از فولاد سخت تر هستند و سخت ترین الیاف موجود در طبیعت به شمار می آیند، اما نسبت به نایلون از وزن کمتر و انعطاف بیشتری برخوردار هستند و در کل زیست تجزیه پذیر محسوب می شوند. در فرآیند تولید کوکونوس به هیچ عنکبوتی صدمه وارد نمی شود و فرآیند ساخت این ماده نسبت به ابریشم و نایلون، بسیار پایدارتر و اخلاقی تر است.
توصیه می گردد که همیشه برند را قبل از خرید مورد بررسی قرار دهید. به شفافیت برند توجه کنید و اگر برند در مورد پارچه ها، منابع و چگونگی مدیریت آنها اطلاعاتی ارائه می دهد، از آنها استفاده کنید. وقتی در مورد پایداری یک پارچه فکر می کنید، لازم است که به شرایط کاری و تولید آن هم توجه فرمایید. مطمئن شوید که انتخاب برندها به صورت شفاف انجام گرفته و باعث به وجود آوردن انتخاب های اخلاقی تر برای شما می شود. اگر در مورد این مسائل شک داشتید، بدانید که خرید لباس های دسته دوم همیشه پایدارترین گزینه محسوب می شود.