انتخاب پارچه ای که سازگاری بالایی با محیط زیست داشته باشد یک روند پیچیده است که در برگیرنده مجموعه اطلاعات و ابزارهای مختلفی است. این راهنما به دنبال رمزگشایی از روند انتخاب پارچه است، بنابراین شما می توانید با کمک آن انتخاب مناسبی برای تجارت خود داشته باشید. ابتدا با بررسی این نکته که چرا انتخاب پارچه مناسب مهم است، کار خود را شروع می کنیم. سپس ابزارها و اطلاعاتی را که به آن نیاز خواهید داشت را معرفی خواهیم کرد تا به شما در پیدا کردن سازگارترین پارچه با محیط زیست جهت برآورده کردن اهداف پایداری تان کمک نماییم.
اکنون بیشتر از هر زمان دیگری، مسئله تغییرات آب و هوایی اضطراری است. این مقوله به جاه طلبی بیشتری نیاز دارد و هیچ یک از ما نمی توانیم بگوییم که به ما اخطار داده نشده است. این مسئله فقط به کشورها مربوط نمی شود، بلکه صنایع و کسب و کارها نیز باید کاری انجام دهند. چگونگی انتخاب پارچه ای برای طراحی که سازگاری بالایی با محیط زیست داشته باشد، بسیار دشوار است؛ اما قابل دستیابی است. هر چند که هیچ پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد.
مد به عنوان یک مصرف کننده اصلی انرژی و انتشار دهنده عمده گازهای گلخانه ای، نقش مهمی در این زمینه بازی می کند. راه های زیادی وجود دارد و بسیاری از افراد خواهان ایجاد مد پایدارتر هستند. یکی از روش های ساده عملی استفاده از پارچه پایدارتر در تولید محصولات برای مصرف کنندگان است.
البته زمانی که سخن از طراحی پوشاک به میان می آید، انتخاب پارچه مناسب، مهم ترین مسئله است. انتخاب هر پارچه یک معامله بین تأثیرات زیست محیطی مربوط به استفاده نهایی از پارچه و ارزش های زیست محیطی مندرج در فرآیند طراحی است.
گام اول، شناسایی مراحل چرخه حیات
انتخاب پایدارترین پارچه که مناسب طراحی و کسب و کار شما باشد، از طریق ارزیابی اطلاعات موجود درباره پارچه های مختلف محقق خواهد شد. این مرحله می تواند بسیار پیچیده باشد، زیرا فاکتورهای زیادی در طول چرخه حیات یک پارچه در نظر گرفته می شوند.
به عنوان مثال، داده های این جدول نشان می دهد که 2.12 متر مکعب آب برای تولید 1 کیلوگرم پنبه استاندارد مصرف می شود. این رقم را با 0.75 متر مکعب مصرف آب برای تولید 1 کیلوگرم پنبه ارگانیک مقایسه کنید. تحلیل چرخه حیات از نظر فنی پیچیده و تفسیر داده های آن دشوار است. اما ارزش این را دارد که ادامه پیدا کند، زیرا این مطالعات می توانند برای شناخت کامل انواع پارچه و در نهایت مدیریت تأثیرات آنها بسیار کمک کننده باشند.
کانون توجهات داده های پایداری؛ تغییرات آب و هوایی
صنعت مد، مسئول حدود 10% کربن منتشر شده در جهان است، بنابراین ما نقش مهمی در کاهش این تأثیر داریم. داده های LCA کمک می کنند تا جنبه های خاص تأثیرات مد بر روی تغییرات آب و هوایی کاملاً مشخص شوند.تفسیر نشانگرهای اصلی در مورد گرم شدن کره زمین آسان است. هر چه میزان یک نوع خاص از الیاف بیشتر باشد، میزان انتشار گاز کربن در مراحل رشد و فرآوری آن بیشتر است.
مثلا جدول نشان می دهد که هر کیلوگرم ویسکوز لنزینگ آسیایی بیشترین میزان دی اکسید کربن را به ازای یک کیلوگرم پارچه منتشر می کند، یعنی 5.3 کیلوگرم (منظور میزان انتشار کربن از پارچه و الیاف تجزیه شده است)، در مقابل هر کیلوگرم پنبه ارگانیک تنها 0.98 کیلوگرم گاز دی اکسید کربن از خود ساطع می نماید.
الیاف اصلی و میزان انتشار CO2 آنها به ازای هر کیلوگرم از الیاف
مطالبه انرژی انباشته (به ستون هشتم جدول LCA نگاه کنید) به مقدار کلی انرژی مصرف شده اعم از مستقیم و غیر مستقیم اشاره دارد. بنابراین به عنوان مثال این مقادیر شامل انرژی لازم برای تولید سموم دفع آفات مصرف شده در کشت پنبه نیز می شود.
اسیدی شدن (Acidification) به جذب دی اکسید کربن در منابع آبی اشاره دارد که در مقادیر زیاد باعث تغییر سطح pH آب می شود. این تغییرات بر روی اکوسیستم ها تأثیر می گذارند و به زندگی آبزیان مانند ماهی ها و مرجان ها آسیب می زنند.
اتروفیکاسیون = Eutrophication به مواردی اطلاق می شود که مواد شیمیایی در منابع آبی رها می شوند. این پدیده به رشد جلبک ها دامن می زند. رشد جلبک ها میزان اکسیژن آب را پایین می آورد که این مسئله باعث از بین رفتن ماهی ها و آبزیان دریایی می شود. هر دوی این فرآیندها بر اکوسیستم های محلی، کیفیت آب، تامین مواد غذایی و امنیت معیشت مردم محلی تأثیر می گذارند.
آب آبی (Blue water) به تهیه آب برای تولید الیاف از منابع آبی موجود اشاره دارد و به آب باران ارتباطی پیدا نمی کند. استفاده از آب یک مسئله مهم است. طبق برآورد سازمان ملل تا سال 2050 حدود 4.8 تا 5.7 میلیارد نفر در مناطق کم آب زندگی خواهند کرد.
شاخص هیگ (Higg Index)
شاخص پایداری مواد هیگ، اثرات زیست محیطی پارچه را براساس منبع مواد اولیه، تشکیل نخ و پارچه (از جمله وزن آن) و همچنین روش های فرآوری پارچه محاسبه می کند. در شاخص هیگ مثل LCA علاوه بر این امتیاز باید تأثیرات بعد از چرخه حیات مانند استفاده از پارچه و دفع آن نیز در نظر گرفته شود.
این شاخص بسیاری از نشانگرهای LCA را در نظر می گیرد، اما آنها را با هم ترکیب می کند تا یک نمره کلی را به هر پارچه اختصاص دهد. اگر می خواهید بدانید که چرا پارچه ها بر اساس کاری که انجام می دهند امتیاز می گیرند این مقیاس مقایسه را آسان تر می کند. در ضمن می توان اعداد مجزای زیر این نمرات را نیز مورد بررسی قرار داد.
آیا استفاده از یک ابزار برای شناسایی پارچه های پایدار کافی است؟
هر یک از این مجموعه داده ها، نکات مثبت و منفی دارند. زمانیکه به LCA نگاه می کنید، می توانید بده بستان های مختلفی را که انواع مختلف پارچه پشت سر گذاشته اند، درک کنید. با این وجود تصویر کلی مقداری مبهم است، زیرا هیچ عدد کلی برای رتبه بندی الیاف وجود ندارد. مقایسه پارچه ها با هم براساس شاخصی مانند Higg MSI بسیار آسان است.
در ضمن امکان سفارشی سازی این اعداد نیز وجود دارد، در این صورت شما می توانید پارچه و سیستم فرآوری آن را به هر صورتی که دوست دارید، انتخاب نمایید.اشکال شاخص Higg MSI این است که یک عدد تنها می تواند جزئیات دقیق و کامل عملکرد زیست محیطی را پنهان کند و به صورت بالقوه مانع شناخت بهتر نحوه پرداختن به این تأثیرات شود. هیچ یک از این جدول ها یک پارچه را به عنوان بهترین پارچه از نظر تأثیرات زیست محیطی معرفی نمی کنند.
محدودیت در ابزارهای داده محور
مطمئناً داده ها برای ارزیابی عملکرد زیست محیطی یک پارچه بسیار به ما کمک می کنند و می توانند چیزهای زیادی به ما بگویند. تحلیل چرخه حیات هیچ یک از تأثیراتی را که کمتر ملموس هستند مانند حقوق بشر، دور باطل و حقوق حیوانات را در نظر نمی گیرد. همچنین تأثیرات غیر قابل اندازه گیری تولید پارچه مثل نحوه حفاظت و اصلاح خاک در سطح مزرعه یا چگونگی صرفه جویی کشاورزان در مصرف آب منطقه خودشان را لحاظ نمی کند.
داده های LCA و Higg MSI هر دو براساس مطالعاتی به دست می آیند که الیاف را برحسب مکان جغرافیایی خاص مورد بررسی قرار می دهند. پارچه ای که در آخر تهیه می کنید، می تواند از منطقه دیگری باشد و این مسئله شاید تأثیرات متفاوتی به دنبال داشته باشد. مثلا کشت پنبه در آفریقا عمدتاً دیم است، در حالی که کشت پنبه در آسیای میانه عمدتاً به صورت آبی انجام می گیرد.
با ظهور فن آوری ها و مسائل جدید، این موارد نیز می توانند شناخت ما نسبت به مشخصات زیست محیطی یک پارچه را تغییر دهند. یک مسئله اساسی که هنوز در LCA یا Higg MSI به آن توجه نشده است، مربوط به میکروالیاف یا میکروپلاستیک هاست. اگر چه چیزهای زیادی درباره آنها می شنویم اما هنوز هم درک روشنی از چگونگی تأثیر آنها بر انسان ها نداریم. در ضمن هنوز روشی مناسب برای آزمایش پارچه ها جهت بررسی ریزش آنها وجود ندارد.
انتخاب پایدارترین پارچه ها با استفاده از داده ها
این جداول تنها نقطه شروعی برای انتخاب پارچه ها محسوب می شوند. شما باید در هنگام انتخاب یک پارچه و یا مقایسه پارچه ها با هم، موارد زیادی را سبک و سنگین کنید. مثلا ممکن است بخواهید پارچه ای را انتخاب کنید که مصرف آب آن حداقل باشد، در این صورت پلی استر بهتر از پنبه است؛ بنابراین از نظر شما انتخاب پلی استر، انتخاب پایدارتری به حساب می آید. اما پنبه یک منبع تجدیدپذیر است، ولی پلی استر این گونه نیست. کدام یک از این موارد برای کسب و کار شما بیشتر اهمیت دارند؟
با توجه به وجود عوامل مختلفی که در این زمینه نقش بازی می کنند، یک روش موثرتر و آسان تر مقایسه الیاف مشابه با الیاف مشابه است. به جای اینکه سعی کنید سبزترین پارچه را در میان کل پارچه ها پیدا کنید، از مجموعه کل داده ها برای دستچین کردن پنبه استفاده نمایید. به این ترتیب شما می دانید که در حال به دست آوردن الیافی هستید که همان کار را برای شما انجام می دهند و مراحل بعدی چرخه حیات آنها نیز مشابه همدیگر است. رویکرد شما می تواند به صورت زیر باشد:
1- تصمیم بگیرید که لباس شما قرار است چه کاری انجام دهد و بیشتر درباره چه مسائلی نگرانی دارید
به عنوان مثال شما می خواهید کسب و کارتان به مقابله با آلودگی کمک کند و در راستای افزایش کیفیت آب قدم بردارد. بنابراین شما باید به الیاف مصنوعی مانند PET بکر و بازیافتی فکر کنید که نسبت به کشت پنبه معمولی و ارگانیک تأثیر بسیار کمتری بر روی کیفیت آب دارند.
2- تصمیم بگیرید که پارچه شما قرار است چه عملکردی داشته باشد.
شما باید نیاز به استفاده از پوشاک را مد نظر قرار دهید. پنبه و پنبه ارگانیک هنگام شستشو و خشک شدن عملکرد یکسانی دارند، اما با نگاهی به جدول فوق متوجه خواهید شد که انتخاب پنبه ارگانیک به جای پنبه معمولی میزان مشارکت شما در گرمایش زمین را به نصف کاهش خواهد داد.
3- الیاف سنتی را با گزینه هایی که عملکرد مشابهی دارند، مقایسه کنید
فرض کنید که شما یک برند لوکس هستید و به پارچه ای لطیف و ابریشمی نیاز دارید. تولید ابریشم معمولی نیازمند صرف حجم زیادی از آب است، اما شما می توانید با استفاده از این داده ها گزینه های دیگری مثل ابریشم های سازگارتر با محیط زیست، یا الیاف سلولزی مانند Cupro و یا یک پارچه فنی مثل ابریشم عنکبوتی را پیدا کنید.
در ضمن می توانید از داده های جدول فوق برای ارزیابی انواع مختلف الیاف در موارد خاص استفاده نمایید. مثلا رتبه بندی ترکیبی الیاف پنبه و پلی استر در مورد تغییرات آب و هوایی نشان می دهد که پنبه ارگانیک در صدر این فهرست قرار دارد، و PET بازیافتی، Virgin PET و پنبه معمولی در رده های بعدی این لیست قرار می گیرند. این نوع رتبه بندی به شما کمک کند تا روی ارزش هایی تمرکز نمایید که بیشترین اهمیت را برای تجارت شما دارند.
نمرات Higg MSI در حالت کلی نشان می دهد که الیاف طبیعی نمره تأثیر بالاتری نسبت به الیاف مصنوعی دارند، اما اگر الیاف ایده آل مانند پنبه ارگانیک یا الیاف مصنوعی بازیافت شده استفاده شوند، این تغییر چشمگیر خواهد بود. جالب این است که سلولزهای مصنوعی مانند تنسل، لیوسل و ویسکوز (Viscose) از نظر تأثیر کمتر نسبت به سایر الیاف طبیعی، عملکرد بهتری دارند و از این نظر هم تراز الیاف مصنوعی هستند.
برای شناخت بیشتر تأثیرات زیست محیطی انتخاب پارچه از جمله تأثیر استفاده و دور انداختن آن می توانید به قسمت های دیگر سایت ما مراجعه کنید. در ضمن می توانید به بررسی دقیق تر Higg MSI بپردازید، چون این شاخص یک رابط کاربری آسان برای آزمایش پارچه ها و معیارهای مختلف فراهم کرده است.
دستورالعملی برای استفاده از داده ها به منظور انتخاب پارچه های پایدار
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
