اهمیت استراتژیک کالای جایگزین برای کود مایع

بررسی کالای جایگزین
کود کامل مایع در دسته کودهای شیمیایی و معدنی قرار می گیرد و از آنجاکه همزمان دارای سه عنصر اصلی مورد نیاز خاک یعنی ازت، فسفر و پتاسیم است در مقایسه با سایر کودهای شیمیایی و معدنی که هر کدام تنها تأمین کننده یک و یا 2 عنصر مورد نیاز خاک هستند، برتری دارد.

به عبارت دیگر از ترکیب سایر کودهای شیمیایی و معدنی نظیر کودهای ازته (سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم)، کودهای فسفره و کودهای پتاسیم به عنوان کالای جایگزین این محصول نام برد.

اما از آنجاکه حاوی هر سه عنصر اصلی با نسبت های تعیین شده است و بکارگیری آن نیز در مقایسه با استفاده همزمان از چند کود در مزارع آسان است، دارای ارجحیت بوده و پیش بینی می شود در صورتیکه این کود به راحتی در اختیار کشاورزان قرار گیرد، کشاورزان و مزرعه داران تمایل بیشتری نسبت به استفاده از این کود نشان دهند.

اهمیت استراتژیک کالا
بخش کشاورزی با ارزش افزوده 11/4 درصد در سال 1384، 25 درصد اشتغال، 25 درصد از صادرات مواد غیر نفتی، 18 درصد تولید ناخالص ملی، تأمین کننده 85 درصد نیاز غذایی کشور است و از این نظر از اهمیت بالایی برخوردار است. امروزه از کودهای شیمیایی به عنوان اقتصادی ترین ابزار برای نیل به حداکثر تولید در واحد سطح یاد می شود.

در شرایطی که هر ساله جمعیت کشور بیش از یک میلیون نفر افزایش می یابد و تقاضا برای مواد غذایی رو به فزونی است. کود به عنوان عامل اصلی حاصلخیزی خاک و افزایش بهره وری از جمله کالاهای استراتژیک داخلی به شمار می آید.

همچنین با عنایت به اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه و همچنین برنامه ریزی جهت افزایش تولید گندم و ذرت از رقم 12/7 و 2/7 میلیون تن در سال 1384 به 17/5 و 3/7 میلیون تن در سال 1390، لزوم افزایش تولید کود مایع در کشور حتی در صورت افزایش کارایی کود به عنوان کالایی استراتژیک کاملا محسوس است.

بررسی روند مصرف
قبل از وارد شدن محصولات مختلف در زنجیره تولید کشاورزی، محصول عمده گندم بود و همین تک محصولی بودن، سبب تخلیه زمین ها از عناصر غذایی خاک شده بود. از طرف دیگر سیاست های توسعه مصرف آب سبب شده بود که حداکثر اراضی با حداقل مصرف آب زیر کشت رفته و در نتیجه تمامی این عوامل سبب برقراری شرایط آیش و کاهش استفاه از زمین ها گردد.

در نیم قرن گذشته با استفاده گسترده از منابع آب از یک طرف و افزایش جمعیت از طرف دیگر، افزایش تولید در واحد سطح به عنوان مهم ترین چالش در این زمینه مطرح شده است.

اما در این فرضیه مساله کوددهی چه در زمین های آبی و چه در زمین های دیم در نظر گرفته نشده بود و فشارها برای افزایش تولید از زمین هایی که مدیریت و تغذیه مناسب نداشتند سبب شده بود که فقر کشاورزان و نیز فقر زمین ها افزایش یابد.

با توجه به تمامی مسائل ذکر شده، مهم ترین و بهترین روش برای شکستن این دور تسلسل استفاده از کود می باشد. توجه دولت به این مساله سبب شروع آزمایش هایی برای افزایش تولید با استفاده از کود گردید و لذا روند مصرف کود در ایران از دهه 1960 شروع و از آن زمان تاکنون به صورت افزایشی ادامه دارد.

در چند سال اخیر در کنار مصرف کودهای سابق مصرف کودهای دیگر از جمله کودهای کامل ماکرو، کودهای بیولوژیک و کودهای ریز مغذی نیز مطرح شد. همچنین تحقیقات نشان داد در مناطقی از ایران به دلیل سابقه و کشت زیاد تخلیه پتاسیم به صورت گسترده رخ داده است که این امر مبین نیاز به کود دارای هر سه عنصر موردنیاز خاک شامل N,P,K و تولید کود مایع می باشد.