به طور کلی هر ماده معدنی یا آلی که عناصر مورد نیاز گیاه را از نظر کمی و کیفی تأمین کند و باعث بهبود وضعیت گیاه از لحاظ رشد، عملکرد و مقاومت به بیماریها شود، کود نامیده می شود. کودها به دو دسته اصلی تقسیم می شود.
این دسته از کودها شامل کودهای ازته، کودهای فسفاته، کود کامل ماکرو، کودهای گوگردی و کودهای ریز مغذی و… می شود.
این دسته از کودها شامل کودهای حیوانی و صنعتی، کود سبز و کود بیولوژیک می باشد.
انواع کود مایع
کودهای کشاورزی که به صورت محلول در آب و به حالت مایع مورد استفاده قرار می گیرند، تحت عنوان کلی "کودهای مایع" شناخته می شوند. لیست تولید مهم ترین کودهای مایع در ادامه ارائه شده است:
در این میان، تولید کود کامل مایع به دلیل دارا بودن هر سه عنصر موردنیاز جهت رشد و تغذیه گیاه (ازت، پتاسیم، فسفر) در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و روند رشد سریعتری داشته است و لذا این نوع از کودهای مایع به عنوان محصول اصلی مورد بررسی در گزارش انتخاب شده است.
کود کامل مایع از مهم ترین کودهای تولید داخل کشور است که دارای سه عنصر اصلی ازت، فسفر و پتاسیم است و تحت عنوان NPK نیز شناخته می شود. بعضاً در ترکیب این کود از ترکیبات روی نیز به میزان بسیار کم استفاده می شود.
نحوه تولید
فرآیند تولید کود مایع از 4 بخش اساسی تشکیل شده است:
تصفیه اسید فسفریک از حدود غلظت خریداری شده (53 درصد) تا حدود موردنیاز جهت تولید (حدود 68 درصد)
جهت تهیه محلول پایه پلی فسفات آمونیوم اسید فسفریک تصفیه شده در مرحله اول در مخزن همزن دار و مجهز به سیستم خنک کننده با آمونیاک در شرایط عملیاتی ویژه مخلوط می گردد.
مخلوط تهیه شده در این مرحله، حاوی 32 درصد وزنی نیتروژن می باشد که از افزایش و اختلاط اوره و نیترات آمونیوم تهیه می شود.
در این مرحله تولید کود مایع، اختلاط محلولهای تهیه شده در مراحل قبلی و همچنین میکروالمنت های موردنیاز خاک از قبیل مولیبدن، بور، مس و …انجام می گیرد.
سولفات پتاسیم نیز جهت تامین عنصر پتاسیم موردنیاز خاک در این مرحله به سیستم اضافه می گردد. نهایتا محصول عملیات همگن سازی محصول حاصل که به صورت مایع است انجام می گیرد و پس از عملیات خنک سازی بسته بندی شده و قابل عرضه به بازار خواهد بود.
نقاط ضعف و قوت طرح
همانطور که ذکر شد، فرایند تولید کود مایع شامل چند مرحله اختلاط است و فرایند دیگری جهت تولید آن ارائه نشده است. از آنجا که واکنش شیمیایی خاصی طی فرایند تولید انجام نمی گیرد بخش اختلاط یا Mixing از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا در این بخش اجزای مختلف کود با نسبت های معین به صورت فیزیکی با یکدیگر ترکیب می شوند.