فرآیند شانه زدن
به منظور تولید نخ باکیفیت معمولاً فرآیندی اضافی در روند کار وارد می گردد که به آن شانه زدن گفته می شود. فرآیند شانه زدن به منظور ارتقاء کیفیت فتیله های کاردینگ شده انجام می گیرد. دامنه توزیع طولی الیاف پنبه بسیار گسترده است و شامل کوتاه ترین تا بلندترین الیاف می شود. الیافی کوتاهی که طول آنها کمتر از 12.5 میلی متر باشد به خواص مکانیکی نخ کمک نمی کنند، اما در عوض باعث پرزداری الیاف می شوند که خود بر ظاهر نخ و پارچه حاصله تأثیر منفی می گذارد.
دقیقاً به همین دلیل است که عملیات شانه زدن برای تولید نخ های ظریف و محکم لازم است. به دلیل هم ترازی بهتر الیاف شانه شده، فتیله هایی که شانه شده اند درخشش بیشتری نسبت به فتیله های کاردینگ شده دارند.
فرآیند شانه کردن به خصوص در الیاف پنبه ای بلندتری که اختلاف طول زیادی دارند و زیاد مناسب ریسیدن نیستند، ارزش بیشتری دارد. معمولاً فرآیند شانه کردن به منظور تولید نخ های صاف تر، ظریف تر، محکم تر و یکنواخت تر صورت می گیرد. از شانه زدن برای ارتقاء کیفیت الیاف استیپل با درجه متوسط استفاده می شود. حذف الیاف کوتاه در فرآیند شانه زدن باعث تسهیل اتصال بهتر الیاف بلندتر در نخ می شود و همین امر موجبات استحکام بیشتر نخ تولیدی را فراهم می کند.
هدف از فرآیند شانه زدن
اهداف اصلی فرآیند شانه زدن عبارتند از:
- شانه زدن به منظور افزایش طول متوسط الیاف انجام می گیرد.
- با شانه زدن می توان از حذف حداکثری الیاف کوتاه مطمئن شد.
- خاصیت درخشش الیاف با شانه زدن تا اندازه ای افزایش پیدا می کند.
- گفته می شود که موازی سازی الیاف به دلیل شانه زدن اتفاق می افتد.
روند شانه کردن الیاف پنبه
- دریافت فتیله های پنبه از بخش کاردینگ.
- آماده سازی دسته الیاف خروجی از ماشین حلاجی به صورتی مناسب برای خوراندن به ماشین شانه زنی با ترکیب کردن چند فتیله و غلتاندن آنها بر روی قرقره ها. در این مرحله ممکن است از فرآیندهای Sliver-lap و Ribbon-lap یا Drawing و Super-lap استفاده شود.
- خوراندن دسته الیاف خروجی از دستگاه حلاجی به ماشین شانه زنی.
- شانه زدن الیاف خروجی از ماشین شانه زنی و حذف الیاف کوتاه و قلاب ها.
- وصل کردن الیاف شانه شده به هم و ساخت یک فتیله به هم پیوسته.
- جمع آوری الیاف کوتاه حذف شده و فرستادن آنها به بخش پسماند برای اقدامات بعدی.
- آماده کردن جعبه فتیله های شانه شده برای فرآیندهای بعدی مثل ماشین چند لاکنی.
- تمیز کردن و تنظیم دوره ای ماشین شانه زنی به منظور ارتقاء کیفیت کار آن.
- تصویر زیر برداشت روشنی از عملیات شانه زنی ارائه می دهد.
نقاط کنترل و نقاط بررسی فرآیند شانه زنی
داشتن شفافیت در زمینه هایی که باید کنترل شوند جهت دستیابی به اهداف و مواردیکه باید برای اطمینان از در کنترل بودن روند کار بررسی شوند، لازم است. این موارد باید هر از چند گاهی مورد بازبینی و اصلاح قرار بگیرند تا با تک تک الزامات شرکت ها و اهداف آنها مطابقت داده شوند. هر کارخانه ریسندگی و بافندگی باید لیست «نقاط کنترل و نقاط بازبینی» خود را تهیه کرده و در محل کار در معرض نمایش بگذارد تا پرسنل شرکت براساس آنها فعالیت کنند.
نقاط کنترل در فرآیند شانه زنی
- انتخاب شاخصه های فرآیندی مانند نحوه کلاف بندی الیاف حلاجی شده که به ماشین شانه زنی خورانده می شوند، انواع پیوند نیم نیم، سرعت ها، تنظیمات، کشش الیاف و کلاف های تحویلی، درصد ضایعات حاصل شده، نوع خوراک مورد استفاده، طول خوراک در هر نپ، حداکثر طول الیاف خارج شده از ماشین حلاجی که مورد قبول می باشند و غیره.
- تصمیم گیری و حفظ چارچوب زمانی مرتبط با اقدامات پیشگیرانه مانند نصب پیوند نیم نیم، نصب برس، صاف کردن سطح غلتک ها و غیره.
- درگیر کردن کارگران آموزش دیده با روند کار.
- حفظ دما و رطوبت مورد نیاز.
- طراحی و تهیه ابزارها و برنامه های ایمنی.
- تصمیم گیری در مورد شماره شناسایی و دسته بندی رنگ ها، و متابعت از موارد تعیین شده.
- تصمیم گیری در خصوص روند تخصیص کار به پرسنل.
- تصمیم گیری در مورد سیستم های تخلیه ضایعات و دفع آنها و تعداد دفعات تخلیه پسماندها.
نقاط بررسی فرآیند شانه زنی
موارد مرتبط با مواد اولیه:
- برنامه ریزی در مورد مخلوط کردن و کلاف کردن الیاف خروجی از ماشین حلاجی و آماده کردن آنها برای خوراندن به ماشین شانه زنی و اجرای این موارد مطابق با برنامه تعیین شده.
- بررسی کیفیت الیاف خوراک ماشین شانه زنی و اطمینان از عدم شکل گیری آنها.
موارد مرتبط با ماشین آلات:
- بررسی وضعیت ماشین آلات مثل عدم چسبندگی در تیغه های نگهدارنده الیاف ماشین شانه زنی، سطح غلتک های جدا کننده، فشار غلتک های جدا کننده بر روی غلتک های کششی، صاف و هموار بودن میز فتیله ها، وضعیت شیپوری ها و غیره.
- بررسی اینکه آیا نقاط پیوند نیم نیم تیز و تمیز هستند یا خیر؟
- بررسی نحوه کار و توقف دستگاه.
- بررسی سطح غلتک های جدا کننده و غلتک های کششی.
- بررسی وضعیت پرزهای غلتک برسی.
موارد مرتبط با تنظیمات:
- بررسی تنظیمات انجام شده و مشخص شده.
- بررسی تنظیم تعداد دورها و تعداد دورهای مورد نیاز.
- بررسی اندازه و کیفیت شیپوری ها.
موارد عملکردی مرتبط:
- تعیین میزان ضایعات ماشین شانه زنی و بررسی نرمال بودن آنها.
- تعیین اختلاف سر به سر در درصد ضایعات ماشین شانه زنی.
- مشخص کردن تعداد کلافه های فتیله های تولید شده و مقایسه آنها با برنامه از پیش تعیین شده.
- بررسی یکنواخت بودن فتیله ها و بررسی اینکه آیا میزان U% نرمال است یا خیر؟
- بررسی اینکه آیا تارها بدون مشخص کردن گره های آنها کیفیت مطلوبی دارند یا خیر؟
- بررسی افزایش میانگین طول فتیله ها.
- بررسی اینکه آیا میزان از هم گسیختگی الیاف تحت کنترل است یا خیر و اینکه دلایل از هم گسیختگی الیاف چیست؟
- ثبت میزان تولید و تطابق آن با اهداف.
- تعیین راندمان حذف نپ ها و مقایسه آن با الزامات کار.
- بررسی اینکه آیا نپ های موجود در فتیله ها تحت کنترل هستند یا خیر؟
مستندات مربوطه:
- ثبت کارکرد دستگاه های فعال در زمینه مخلوط کردن و کلاف کردن الیاف در هر شیفت کاری.
- ثبت تولید ماشینی بر حسب کلاف و کیلوگرم.
- ثبت ضایعات جمع آوری شده در صورت استفاده از سیستم جمع آوری دستی.
- ثبت میزان ضایعات جمع آوری شده در هر شیفت در صورت استفاده از سیستم استحصال اتوماتیک.
اقدامات کاری مربوطه:
- برداشت به موقع ضایعات.
- بررسی کارکرد خشک کن ها طبق تنظیمات از پیش تعیین شده.
- بررسی اینکه آیا ماشین آلات و مواد اولیه (به منظور تطبیق آنها) به درستی برچسب گذاری شده اند یا خیر؟
- بررسی کیفیت جعبه های الیاف و فنرهای مورد استفاده.
- پاک کردن انتهای فنرها و حذف ضایعات قبل از تغذیه ماشین آلات.
- حفظ دما و رطوبت طبق الزامات.
- موارد مرتبط با گزارش نامه:
- ثبت دستورالعمل های تغییر مخلوط و کلاف.
- ثبت توقف کار و دلایل آن.
- ثبت گزارش کاری در هر شیفت.
موارد مربوط با M.I.S:
- ثبت شماره دستگاه.
- ثبت مخلوط.
- ثبت تعداد کلاف ها.
- ثبت تولید برحسب کیلوگرم (یا برحسب کلاف های تولید شده).
- ثبت ضایعات برداشته شده.
- ثبت پرسنل شاغل.
- موارد عمومی:
- رسیدگی به امور داخلی.
- کد گذاری رنگ ها.
- ذخیره کردن ضایعات و مواد شانه شده.
