پارچه زربافت چیست؟

پارچه زربافت (Brocade Fabric) چه نوع پارچه ای است؟

زربافت یا زربفت یک پارچه بافتنی طرح دار است. در پارچه زربافت برخلاف پارچه های سوزن دوزی شده، طرح ها در پارچه بافته می شوند. پارچه زربافت سابقه ای طولانی دارد و در فرهنگ های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. معمولاً پارچه زربافت برای دوخت لباس های تزئینی به کار می رود، اما امروزه دیگر مثل قبل خاص نیستند.

در قسمت اعظم تاریخچه پارچه زربافت از الیاف ابریشمی برای ساخت این پارچه استفاده شده است، اما امروزه می توان پارچه های زربافت ساخته شده با الیاف پشمی، پنبه ای یا حتی مصنوعی را نیز مشاهده کرد. این پارچه ها حتی اگر از الیاف ارزان قیمت هم ساخته شوند و برای دوخت لباس های کژوال هم مورد استفاده قرار گیرند، باز هم هاله ای از زیبایی و اغواگری را با خود به همراه دارند.

بافت پارچه های زربافت از نظر پیچیدگی بسیار متفاوت است؛ ساده ترین طرح های پارچه زربافت با اضافه کردن تنها یک طرح اضافه به بافت پارچه به دست می آیند. از طرف دیگر الگوهای پیچیده زربافت ممکن است از مجموعه ای متنوع از نخ های چند رنگی به وجود بیایند.

تاریخچه پارچه زربافت

اولین سوابق تاریخی پارچه زربافت به دوره جنگ های چین بر می گردد که بین سال های 221 تا 475 قبل از میلاد در جریان بوده است. به نظر می رسد تا چند قرن اول میلادی، یعنی زمانیکه ثبات نسبی فرهنگی باعث احیای تجارت ابریشم این کشور باستانی شد، تولید و استفاده از پارچه زربافت تنها به چین محدود شده است.

با مشهور شدن پارچه های زربافت و ابریشمی در سراسر قاره اوراسیا، قدرت های رقیب تصمیم گرفتند تا برای کاهش وابستگی تجاری خود به چین، صنعت ابریشم خودشان را پایه گذاری کنند. سوابق تاریخی نشان می دهند که در طول قرن ششم میلادی، راهبان بی باکی از امپراطوری بیزانس با موفقیت اسرار پرورش کرم ابریشم (تولید ابریشم) را از چین قاچاق کردند.

بیزانس تقریباً به صورت یک شبه به یک تولید کننده مهم پارچه های ابریشمی تبدیل شد و این امپراطوری که بیشتر در مناطق خاور نزدیک و شرق و جنوب اروپا گسترش یافته بود، شدیداً بر روی تولید پارچه های زربافت تمرکز کرد. در نتیجه بیزانس و نه چین، به اولین فرهنگی تبدیل شد که هویت آن در قرون وسطی با تولید پارچه های زربافت گره خورده است.

در این دوره از پارچه زربافت بیزانس برای دوخت لباس اشراف در سراسر اروپا و آسیای میانه استفاده می شد، در حالی که چین همچنان جایگاه خود را در تجارت پارچه زربافت در سراسر آسیای شرقی حفظ کرده بود. پارچه های زربافت ساخته شده در بیزانس اغلب مزین به نمادهای مسیحیت بودند و برخی از کارهای دستی فاخر امپراطوری بیزانس تا به امروز هم حفظ شده اند.

پارچه زربافت در اواخر قرون وسطی در بین اشراف اروپایی از محبوبیت زیادی برخوردار بود؛ ضمناً این منسوجات توانستند در دوره رنسانس ایتالیا دوباره احیا شوند. در این دوره بافندگان ایتالیایی پیچیدگی طرح های پارچه های زربافت را به حداکثر ممکن رساندند؛ نقاشی های دوره رنسانس به خوبی نشان می دهند که پارچه های زربافت ایتالیایی تا چه اندازه فاخر و زیبا بوده اند.

با وجود اینکه با نزدیک شدن به اواخر دوره رنسانس استفاده از پارچه های زربافت برای دوخت لباس ها تا حد زیادی محبوبیت خود را از دست داد، اما همچنان از این پارچه برای دوخت پرده، لوازم دکوری منزل و روکش مبلمان استفاده می شد. ضمناً در دوران ویکتوریایی مجدداً استفاده از پارچه زربافت برای دوخت لباس های زنانه رایج شد و این پارچه ها دوباره محبوبیت خود را به دست آوردند.

پارچه زربافت در عصر حاضر

با اختراع دستگاه بافندگی ژاکارد در اوایل قرن نوزدهم، روند تولید پارچه زربافت بسیار کارآمدتر شد و این منسوجات کم کم ارتباط خود را با اشراف و طبقه بالای جامعه از دست دادند. در برهه های از تاریخ، ماشین های بافندگی ژاکارد قادر بودند تا طرح های پیچیده ای از پارچه زربافت را خلق کنند که هرگز قبل از آن وجود نداشتند و همین باعث شد تا این پارچه ها به دلیل زیبایی زایدالوصف خود همچنان محبوب باشند.

امروزه کمتر پیش می آید که از پارچه زربافت برای دوخت لباس استفاده شود، اما همچنان می توان جلوه بی نظیر این پارچه ها را در رو مبلی ها و پرده های مدرن مشاهده کرد. ضمناً این پارچه همچنان محبوبیت بسیار بالایی در لباس های سنتی هندی دارد و لباس های رسمی کشیش ها معمولاً از این پارچه ساخته می شود.