روش های کاشت سیاه دانه و مراقبت و نگهداری آن

تاریخ، فواصل و روشهای کاشت
تکثیر سیاه دانه به وسیله بذر انجام می شود. تاریخ کاشت، از اصلی ترین فاکتورها در تعیین عملکرد این گیاه عنوان شده است. بر این اساس در مناطق مختلف، زمانهای متفاوتی برای کشت این گیاه پیشنهاد گردیده است. در استان بوشهر بیشترین عملکرد با تاریخ کاشت 15 آذر حاصل شد.

در اصفهان 25 آبان، در گلستان نیمه مهر تا نیمه آبان، در مشهد اسفندماه و در قائنات کاشت در فروردین، بیشترین عملکرد را نشان داده است. بنابر گزارشات، در قزوین، سیستان و بسیاری از مناطق کشور کشت پاییزه به بهاره دارای ارجحیت بوده است. در برخی مناطق مانند سمیرم، کشت سیاه دانه به صورت انتظاری انجام می شود.

به این معنی که بذرها قبل از بارندگی پاییزه در زمین کاشته شده و با اولین بارندگی، شروع به فعالیت می کنند. بنابراین تاریخ کاشت واقعی را طبیعت مشخص خواهد کرد. جهت کاشت این گیاه، پس از انجام عملیات شخم و تسطیح زمین توسط دیسک، کشت به طور مکانیزه با ردیف کار ریزدانه کار کلزا با خط کشی هایی به فواصل 31cm صورت می گیرد.

به این ترتیب مقدار بذر استفاده شده، 3 - 4 کیلوگرم در هکتار می باشد. کاشت با بذر کار همدانی می تواند مقدار مصرف بذر را تا 50 درصد افزایش دهد. این مقدار در کاشت دستی 10 تا 15 کیلوگرم خواهد بود. بذر سیاه دانه نسبتاً کوچک است به طوریکه وزن 1000 دانه آن به طور متوسط 2/4 گرم گزارش شده است.

بر اساس تحقیقات، تراکم 250 بوته در متر مربع با فواصل آبیاری دو هفته مناسب ترین ترکیب برای تولید سیاه دانه در شرایط آب و هوایی مشهد و تراکم 350 بوته در متر مربع دارای بهترین عملکرد در شهرستان قائنات و بیرجند، گزارش شده است.

تغذیه
مواد و عناصر غذایی کافی، نقش عمدهای در افزایش عملکرد و مقدار مواد مؤثّره گیاه دارد. فصل پاییز افزودن 21 تا 31 تن در هکتار کودهای حیوانی کاملا پوسیده، به زمین زراعی مناسب است و سبب افزایش عملکرد می شود. کودهای مورد نیاز سیاه دانه فسفر و نیتروژن می باشند که معمولاً به صورت اوره و فسفات مصرف می شوند.

بالاترین مقدار محصول زمانی حاصل می شود که 60 کیلوگرم اوره و 30 کیلوگرم فسفات در هر هکتار مصرف شود. طریقه مصرف این دو نوع کود به صورت بکار بردن نیمی از کود نیتروژن و همه فسفات در هنگام کاشت می باشد. باقیمانده کود نیتروژن یک ماه پس از کاشت به صورت کود سرک مصرف می شود.

مراقبت و نگهداری
بر اساس گزارشات، دوره بحرانی کنترل علفهای هرز سیاهدانه از 11 تا 64 روز پس از جوانه زنی، از کل 93 روز دوره رشدی عنوان شده است. برای کاهش علفهای هرز، می توان از علفکش پیش رویشی ترفلان استفاده کرد. همچنین به دلیل جوانه زنی کند و رشد بطئی گیاه از علف کش های فوکوس، گالانت سوپر و نابواس استفاده می گردد.