کشت گیاه فیسالیس و وضعیت بازار آن

کشت
کشت فیسالیس بسیار ساده است و عمدتاً به صورت نشاکاری همانند روش کشت گوجه فرنگی انجام می‌گیرد فاصله مناسب بین گیاهان یکی از مهم ترین عوامل در کشت آن محسوب می‌شود که دوره زندگی گیاه، کنترل بیماریها و کیفیت و کمیت میوه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. در کشت فیسالیس فاصله بین ردیفها، 2 متر و فاصله بین نشاء ها 80 سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود.

یکی از راهکارهای تولید نشاء با کیفیت فیسالیس، کشت بذر در سینی های کشت در محیط کنترل شده و یا استفاده از سایبان برای کشت آن است. نشاء ها وقتی به ارتفاع 15 تا 20 سانتیمتر رسیدند، باید به محل اصلی منتقل شوند. کشت در اوایل بهار جهت میوه دهی زودرس، مناسب است. در جایی که زهکشی مشکل دارد، کشت فیسالیس در شیب ملایم یا بر روی تپه صورت می‌گیرد.

کشت دانهال فیسالیس باید در روزهای ابری یا بارانی صورت گیرد تا از دست رفتن آب گیاه اجتناب رخ ندهد در طی کشت، توصیه شده است که کود آلی کاملاً پوسیده (2 تا 4 کیلوگرم به ازای هر بوته) و کود شیمیایی با توجه به تجزیه خاک اضافه شود.

از کشت فیسالیس بعد از گیاهان خانواده بادمجانیان به دلیل خطر ابتلا به قارچها و باکتریهای خاکزی باید خودداری نمود. همچنین به رطوبت بالا در خاک حساس است و به خاک رسی با زهکشی مناسب نیاز دارد. کشت محصول موردنظر طرح با توجه به منطقه و شرایط آب و هوای در چندین دوره از سال می تواند صورت گیرد.

در مناطق نیمه گرمسیری که احتمال وقوع یخبندان وجود ندارد، کشت آن در هر دوره از سال امکان پذیر است. اگرچه برخی ارقام مقاوم به سرما تا 10 درجه زیر صفر را نیز تحمل می‌کنند اما بهتر است برای جلوگیری از سرمازدگی در اواخر پائیز، سطح خاک و ریشه ها مالچپاشی نمود. گیاه فیسالیس عادت رشدی نامحدود دارد و انشعابات شاخه بسیاری را تشکیل می دهد.

شاخه های آن حالت خوابیده دارند و به قیم برای نگهداشتن آنها نیاز است، بنابراین تربیت گیاه الزامی است و فاصله بین ردیف بر اساس نوع هرس متغیر است نوع سیستم تربیت گیاه با توجه به تراکم کشت، توپوگرافی منطقه، هزینه ها و دسترسی آنها انتخاب می شود توپوگرافی محل، بسیار اهمیت دارد و به عنوان تعیین کننده در فاصله کشت محسوب می شود.

زمانی که زمین هموار است، فاصله بین گیاهان روی ردیف بیشتر در نظر گرفته می‌شود اما در مناطق شیبدار، فواصل ردیفها باید افزایش یابد. 4 نوع هرس در فیسالیس ذکر شده است: هرس فرمدهی، که شامل تربیت ساقه اصلی به ارتفاع 15 تا 20 سانتیمتر و محدود کردن شاخه های جانبی است.

هرس نگهداری که به منظور حذف شاخه های بلند و رویشی انجام می‌شود؛ هرس بهداشتی، که به منظور حذف شاخه های بیمار یا آفت زده صورت میپذیرد و هرس جوانسازی که به منظور جوان کردن گیاهان مسن به کار میرود.

آفات و بیماریها

کرم طوقه خوار ( Agrotis spp) از آفات مهمی است که دانهال های فیسالیس را مورد حمله قرار می دهد. که دونقطه ای ( Tetranychus urticae) و بید غده سیب زمینی (Phothorimaea operculella) نیز ممکن است به گیاه فیسالیس آسیب وارد نماید.

کنه پهن (Polyphagotarsonemus latus) ساقه را سوراخ کرده و از شیره محل زخم تغذیه می کند این آفت باعث توقف رشد، بی رنگی برگ و تغییر شکل برگهای جوان می‌شود. زنجره (expansa Antianthe)، تریپس ها و سوسکهای مختلف نیز بر گیاه اثر می‌گذارند.

کپک دودی (Asteridiella acervata)، نماتد ریشه گره ای (Meloidogyne spp) از عوامل بیماریزای این گیاه هستند. معمولاً، بهداشت مناسب باغ، عملیات باغبانی صحیح و مدیریت تلفیقی آفات از خسارت وارده به محصول جلوگیری می کند.

برداشت

فیسالیس میوه ای فرازگرا است و دوره برداشت طولانی دارد. رسیدن میوه چندین ماه طول میکشد و برداشت میوه 60 تا 100 روز بعد از گلدهی انجام می‌شود. برداشت میوه باید هفتگی و بدون وقفه صورت پذیرد، برداشت آن یک تا سه هفته طول میکشد. برداشت باید در هوای خنک و عصر انجام و در شرایط بارانی اجتناب شود.

برداشت میوه زمانی انجام می شود که پوشش میوه ها خشک شود و به رنگ کاهی تغییر رنگ یابد. بسیاری از پرورش دهندگان بوته را تکان داده تا پوسته های خشک ریزش کنند و به راحتی برداشت صورت گیرد.

گاهی، ورقه های پلاستیکی زیر گیاهان قرار می‌گیرد تا میوه هایی که ریزش می‌کنند بر روی آن قرار گیرند. فیسالیس باید چندین بار بعد از برداشت هرس شود و گیاهان پس از 3 تا 4 سال، زمانی که اندازه میوه و عملکرد کاهش یافت باید با گیاهان جدید جایگزین شوند.

نگهداری فیسالیس

فیسالیس دارای پوشش سلولزی است که به حفظ و ماندگاری آن کمک فراوانی می کند به طوری که عمر نگهداری میوه با کاسه گل در دمای 30 درجه سانتیگراد به یک ماه نیز می‌رسد ولی در انبار سرد (دمای 2 درجه سانتیگراد) میوه فیسالیس تا 5 ماه قابل نگهداری است. برای افزایش عمرانباری این محصول توصیه می شود که میوه به صورت نیمه رسیده برداشت شود.

کیفیت ظاهری و رنگ میوه پس از 64 روز انبارداری کاهش یافته و پس از 74 روز انبارداری میوه ها از محل اتصال به ساقه، شروع به پوسیدگی می کنند. میوه ها تا 56 روز نگهداری در انبار دارای کیفیت مناسبی خواهند بود ولی پس از 64 روز، سطوحی از پوسیدگی قهوه ای رنگ روی آنها دیده می‌شود از و روز هفتاد و چهارم به بعد رشد قارچها قابل مشاهده است. بنابراین بهترین دمای انباری این محصول، دمای 10 درجه سانتیگراد است که می توان محصول را تا بیش از 60 روز نگهداری نمود.

وضعیت بازار فیسالیس

این میوه تقریبا در تمام دنیا طرفدار دارد و به عنوان میوه ای خاص و پرخاصیت در نظر گرفته می‌شود این میوه در ایران و حتی بسیاری از کشورها میوه ای جدید و لوکس است. به همین دلیل با قیمت بالایی در ایران به فروش می رسد. چون فیسالیس بعد از برداشت در فضای آزاد ماندگاری طولانی دارد از این جهت صادرات این محصول ریسک کمی داشته و می توان محصول را سالم به مقصد رساند. برای تولید تجاری و اقتصادی کشت و پرورش آن در فضاهای بسته اعم از زیر پوشش پلاستیک یا سایبان صورت می گیرد.