تولید نهال و تکثیر درخت نارگیل

نارگیل (Cocos nucifera) یکی از مهم ترین اعضای خانواده نخلها (Aracaceae) می باشد. درخت چندساله است و تنوع زیادی در بین نخل های نارگیل وجود دارد. ارقام نارگیل بر اساس ارتفاع به دو دسته پابلند و پاکوتاه طبقه بندی می شوند، ارقام پاکوتاه عموما گلدهی اولیه سریعتری دارند و خودگرده افشان هستند. ارقام پابلند گلدهی اولیه آهسته تری دارند و دگرگرده افشان هستند.

ارقام پاکوتاه، عملکرد پایین و مقاومت کمتری به شرایط نامناسب محیطی دارند. این ارقام سالانه خوشه های بیشتری تولید می کنند و میوه آنها کوچک تر است اما در برابر بیماری کشنده زردی فیتوپلاسمایی نسبت به ارقام پابلند مقاومتر هستند. علاوه بر ارتفاع، از نظر رنگ میوه ( سبز، زرد و نارنجی)، شکل میوه (گرد، کشیده)، ضخامت پوسته، الگوی گلدهی، اندازه و ضخامت گوشت و میزان آب اختلاف زیادی بین آنها وجود دارد.

منشاء، توزیع و سطح تولید

درخت نارگیل در مناطق گرمسیری جهان یافت می شود. هر چند تنوع بیشتر آن در جنوب شرقی آسیا و مالزی نشان می دهد که این منطقه مبدأ پیدایش نارگیل بوده است. نارگیل در بیش از 85 کشور کشت می گردد. اندونزی با میزان تولید 18300000 تن بزرگ ترین تولیدکننده نارگیل در جهان می باشد.

فیلیپین، هند، برزیل و سریلانکا از نظر میزان تولید نارگیل در رتبه های بعد از اندونزی قرار دارند. کشت نارگیل در ایران، در استان سیستان و بلوچستان انجام می شود. سطح زیر کشت این محصول در ایران 45/5 هکتار و با میزان تولید آن 310/5 تن می باشد.

ارزش غذایی

درخت نارگیل از جنبه غذایی میوه، فیبر و چوب ارزشمند و به عنوان درخت زندگی توصیف شده است. میوه تازه آن در مرحله نارس (سبز) و بالغ مورد استفاده قرار می گیرد. از میوه سبز آن برای آب نارگیل استفاده می شود که حاوی قند و پتاسیم فراوان، ویتامین ب و ث است. آب نارگیل به علت وجود هورمن های گیاهی به ویژه اکسین و سایتوکینین که محرک رشد و تقسیم سلولی می باشند، در کشت بافت گیاهی نیز کاربرد دارد. هسته تازه میوه بالغ دارای 35 تا 64 درصد آب، 22 تا 44 درصد روغن 9 تا 14 درصد کربوهیدرات و 5 میلی گرم در 100 گرم ویتامین ث می باشد.

نیازهای اقلیمی

نخل نارگیل با محدوده وسیعی از شرایط آب و هوایی و خاکی سازگار است. نارگیل جهت رشد مطلوب به آب و هوای گرم با دمای 7 ±27 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 80 تا 90 درصد نیاز دارد. درخت نارگیل در مناطق با دمای پایینتر رشد آهسته تری دارد. در مناطق استوایی تا ارتفاع 600 متر از سطح، دریا درختان رشد مطلوبی دارند.

در دمای زیر 15 درجه سانتیگراد، گیاهان می توانند زنده بمانند اما سقط جنین در گل آذین رخ می دهد. شرایط آب و هوایی گرمسیری برای رشد نارگیل مناسب است. توزیع مناسب بارندگی و یا آبیاری منظم برای رشد نارگیل اهمیت دارد، نارگیل به میانگین بارندگی سالانه حداقل 1500 میلیمتر در طول سال نیاز دارد. نارگیل به شوری مقاوم است و اسیدیته بین 5 تا 8 را تحمل می کند.

تکثیر

نارگیل از طریق بذر تکثیر می شود رشد آن آهسته است و قبل از رسیدن به سن باردهی به دوره طولانی جهت رشد نیاز دارد. سن باردهی نارگیل با توجه به نوع واریته، حاصلخیزی خاک و شرایط اقلیمی بین 3 تا 5 سال متغیر است. بذرها در نارگیل رکود نداشته و به تیمار خاصی جهت جوانه زنی نیاز ندارند.

در شرایط معمول، حدود 90 درصد بذرها جوانه میزنند. جهت کشت، بذرها باید به پهلو در گودالی کم عمق قرار گیرند، به طوریکه یک سوم بذر با خاک پوشیده شود. بذر باید به طور منظم آبیاری شود تا از خشک شدن آن جلوگیری گردد. جوانه زنی بذر معمولا بعد از 3 ماه اتفاق میافتد، اما ممکن است تا 6 ماه نیز به طول انجامد.

تولید نهال

جهت کشت، بذر باید به بلوغ کامل رسیده باشد. میوه ها باید اندازه متوسط و شکل طبیعی داشته باشند. بذرها در ارقام پابلند 2-3، ماه و در ارقام پاکوتاه، حداکثر یک ماه پس از برداشت کشت می شوند. در ارقام پابلند از بذر درختان 20 ساله و در ارقام پاکوتاه از بذر درختان 12 ساله استفاده می گردد. بذور باید عاری از بیماری باشد. جهت خزانه کشت بذر و احداث خزانه نارگیل می توان از فضای باز با سایبان مصنوعی و یا زیر سایه انداز درختان بلند باغ استفاده نمود.

خزانه باید دارای خاکی با زهکشی مناسب باشد، بذرها در فاصله40 ×30 سانتیمتر طی اردیبهشت تا خرداد ماه کشت می شوند. از خزانه گیاهچه های با کیفیت مناسب جهت کشت در باغ انتخاب می شوند. در ارقام پابلند، دانهال های قوی یکساله با ارتفاع بیش از 100 سانتیمتر و قطر طوقه 10 سانتیمتر، حاوی 6 -5 برگ مناسب هستند.

در ارقام پاکوتاه، ارتفاع و قطر گیاهچه ها به ترتیب باید بیش از 8 و 80 سانتیمتر باشد. به طور کلی گیاهچه های یکساله برای کشت باید انتخاب شوند. در کشت گلدانی گیاهچه نارگیل، محیط کشت مناسب، خاک و شن می باشد. اضافه کردن کود زیستی به محیط کشت گلدان سبب ایجاد گیاهچه قوی می شود.