بررسی گیاه شناسی پوپینو

پوپینو از جمله گیاهان علفی اهلی نواحی آند در آمریکای جنوبی می باشد، که به صورت بوته ای رشد می کند و میوه هایی آبدار و معطر شبیه خربزه تولید می نماید. گیاه پوپینو طی 3 دهه اخیر مجدداً مورد توجه بسیاری از مصرف کنندگان میوه های تازه و متنوع واقع گردیده به طوریکه در بازارهای برخی از کشورها به عنوان یک میوه خارجی مقبولیت شایانی یافته است. این موضوع باعث شد که پرورش پوپینو از مناطق سنتی آن در نواحی " آند " آمریکای جنوبی شامل: شیلی، پرو، بولیوی، کلمبیا و اکوادور خارج گردد و در سایر مناطق جهان به ویژه در کشورهای: نیوزیلند، استرالیا، کنیا، مراکش، اسپانیا، ترکیه، هلند، ایالات متحده آمریکا (سانتیاگو، سانتاکروز، کالیفرنیا، هاوائی)، آمریکای مرکزی و ایران انجام شود.

گیاهشناسی پوپینو

پوپینو در زمره گیاهان خانواده تاجریزی یا "سولاناسه" محسوب می گردد. گیاه پوپینو گیاهی علفی، بوته ای، چندساله و همیشه سبز است که اکثراً از طریق رویشی یا غیرجنسی و با استفاده از قلمه های ساقه به منظور نیل به میوه های خوراکی اش کشت می شود. بوته های "پوپینو" به طور عادی تا ارتفاع 1 متر رشد می نمایند و دارای گل های کوچک به رنگ های آبی، بنفش، ارغوانی و سفید است. این گل ها درظاهر شبیه گل های باز نشده سیب زمینی می باشند. گل های پوپینو زمانی به میوه تبدیل می شوند که دمای شبانه به بالاتر از 18 درجه سانتیگراد برسد. میوه های پوپینو جزو میوه های پارتنوکارپ محسوب می شوند.

تولید اینگونه میوه ها نیازمند گرده افشانی نیست. میوه های پوپینو اغلب به طول بیش از 15 سانتیمتر و قطر حدود 7 سانتیمتر مشاهده می گردند و وزنی در حدود 300 - 80 گرم با بیش از 90 درصد رطوبت دارند. میوه های "پوپینو" از نوع آبدار، معطر و دارای شیرینی متوسط هستند. میوه های "پوپینو" دارای پوست صاف به رنگ های سفید، کرم، سبز کمرنگ تا زرد طلائی، ارغوانی و بلوطی می باشند که در مرحله بلوغ کامل با نوارهای ارغوانی منقش می گردند. بخش داخلی یا گوشت میوه پوپینو به رنگ زرد و معطر می باشد و مجموعه بذرها را احاطه می کند. هر یک از میوه های پوپینو حاوی تعداد زیادی دانه های شیرین و خوراکی هستند. مهم ترین اشکال میوه های پوپینو عبارتند از:

1. تخم مرغی یا مخروطی
2. دراز و کشیده
3. گلابی شکل
4. قلبی شکل
5. مدوّر یا کروی
6. شیپور مانند

ارقام پوپینو

مهم ترین ارقام اصلاح شده و جدید گیاه پوپینو در جدول زیر ذکر شده اند:

واریته جدید El Camino دارای بالاترین راندمان تولید است به طوریکه میوه هایی به وزن بیش از 750 گرم را ارائه می دهد. میوه های مزبور دارای کیفیت بسیار بالا و طعمی مشابه "خربزه شکرپاره" هستند. واریته " Pepino incredible Ruby " میوه هایی به وزن 600 گرم را عرضه می کند ولیکن دیررس تر از واریته El Camino است. میوه های این واریته مزه ای مشابه گرمک و طالبی دارند و به هیچ وجه تحت تهاجم پرندگان قرار نمی گیرد. میوه های واریته مزبور در زیر برگ ها مخفی می مانند.

امروزه پرورش گیاه پوپینو به دو شکل زیر صورت می گیرد:

1. بوته های آزاد و سرپا
2. وضعیت داربستی

باید توجه داشت که بوته های جوان پوپینو در اوایل رشد نسبت به رقابت علف های هرز متحمل نیستند ولیکن متعاقبا در مراحل رشد سریع می توانند به خوبی با آنها رقابت کنند. نوساقه های جانبی بوته های پوپینو را در سیستم داربستی مرتبا هرس می کنند و بوته های پوپینو را به سمت بالا می کشانند تا رشد بیشتری حاصل آورند و محصول زیادتری عرضه کنند. پرورش تحت شرایط گلخانه ای می تواند تا ارتفاع 2 متر رشد نماید و محصولی معادل 3 - 2 برابر وضعیت کاشت در شرایط محیطی آزاد و حالت سرپا ارائه نماید. در پرورش پوپینو شاخه و برگ های بوته های پوپینو در اثر تابش شدید نور خورشید و همچنین بروز یخبندان ها آسیب می بینند اما گیاه مزبور به محض گرم شدن هوا سریعا به ترمیم آسیب ها می پردازد.

از کاربرد مازاد کودهای نیتروژنه باید اجتناب ورزید تا از رشد رویشی بیش از حد لزوم شاخه و برگ ها جلوگیری شود. قلمه های "پوپینو" سریعا رشد می کنند و طی 6 - 4 ماه به تولید میوه می پردازند. اولین گل های "پوپینو" در حدود اواسط دسامبر (شهریور) آشکار می شوند و اولین میوه ها در اواسط ژانویه (ماه دی) تشکیل می گردند. میوه های "پوپینو" از اوایل زمستان تا اوایل بهار وارد بازار می گردند. میوه های نسبتا رسیده "پوپینو" پس از برداشت قادرند در طی چند روز در دمای اتاق کاملاً رسیده و طلائی رنگ شوند. کیفیت میوه های "پوپینو" به ویژه غلظت قندها به شدت تحت تأثیر دمای محیط در مرحله رسیدگی واقع می شوند به طوریکه دماهای بیش از 30 درجه سانتیگراد بنحو چشمگیری از مقدار قندهای میوه پوپینو می کاهند.

این گیاه نظیر سایر خویشاوندانش برای آفاتی نظیر: سوسک ها، شته ها، کنه تارعنکبوتی و مگس های سفید بسیار جذاب می باشد لذا غالبا مورد هجوم آنها قرار می گیرد. لیسه ها به برگ ها و میوه های پوپینو خسارات زیادی وارد می سازند. برخی پرندگان نظیر: کلاغ ها و گنجشک ها علاقمند طعم و مزه میوه های پوپینو هستند لذا باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از خسارات آنها به عمل آیند. ویروس های جنس " potexvirus " از پاتوژن های متعلق به خانواده " Alphaflexiviridae " و راسته " Tymovirales " هستند، که به مزارع پوپینو خسارت می زنند. ویروس های این جنس شامل 25 گونه از جمله ویروس " Potato virus X " می باشند.

انتقال این ویروس ها که از طریق مکانیکی صورت می پذیرد، موجب بروز علائم زیر می گردد:

1. موزائیک
2. لکه دایره ای

ویروس " PepMV " جزو ویروس های " potexvirus " است که از گیاه پوپینو در کشور پرو گزارش شده گردید. این ویروس از سال 1999 میلادی در اروپا (آلمان، فرانسه، بریتانیا، اسپانیا) و متعاقبا در کانادا، ایالات متحده آمریکا و چین از روی بوته های گوجه فرنگی جداسازی گردید. بررسی ها نشان می دهند که با ماده تلقیحی این ویروس می توان سایر گیاهان متعلق به خانواده "سولاناسه" از جمله گوجه فرنگی را به طور مصنوعی آلوده ساخت. انتقال این ویروس از طریق مکانیکی نظیر تماس گیاه با لباس کارگران، آلودگی ابزارها و میوه ها و بخش های دیگر گیاهان امکان پذیر است. امکان انتقال این ویروس از طریق بذور بسیار کم می باشد.