کشت طالبی گلخانه ای
عملکرد بالا و کیفیت مطلوب محصول در واحد سطح، از مزایای تولید محصولات گلخانه ای از جمله طالبی است.
طالبی یکی از مهم ترین گیاهان جالیزی است که با دارا بودن ارقام و توده های بسیار متنوع، دامنه گسترش زیادی داشته است. این میوه در بین ایرانیان از مقبولیت بالایی برخوردار بوده و تولید آن در ایران دارای جایگاه ویژه ای است.
گیاه شناسی
طالبی از خانواده گیاهی Cucurbitaceae و بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آفریقاست.
مرکز تنوع آن در آسیا و از دریای مدیترانه تا آسیای شرقی است.
این گیاه یک ساله علفی، دارای ساقه های رونده و پوشیده از کرک به طول 2/5 تا 3 متر و قطر حدوداً 2 سانتی متر است.
رشد طالبی نامحدود بوده و به طور مداوم شاخه فرعی تولید می کند.
سیستم ریشه ای آن از ریشه اصلی با ریشه های محوری تشکیل شده است که به اعماق خاک فرو می رود.
برگ های طالبی بزرگ و به شکل های مختلف قلبی و پنجه ای همراه با کرک های فراوان توسط دمبرگی طویل به صورت متناوب روی ساقه قرار دارد.
از محور برخی برگ های طالبی نیز پیچک های ساده و بدون منشعب خارج می شود.
طالبی، گیاهی یک پایه بوده و دارای 3 نوع گل است: گل های نر، ماده و هرمافرودیت (کامل).
گل ها زرد رنگ بوده و در محور برگ تشکیل می شود.
در بوته های طالبی، ابتدا گل های نر ظاهر می شود و تعداد آن ها بیشتر از گل های ماده است.
عمر مفید گل های نر حدود یک روز است. گل های نر به صورت دسته های چندتایی و گل های ماده، تکی و منفرد هستند که معمولاً روی ساقه اصلی دیده نمی شوند.
همه گل های ماده تبدیل به میوه نمی شوند؛ به طوری که از بین 20 تا 30 گل ماده، تنها 4 تا 5 گل تبدیل به میوه می شود.
میوه طالبی از نظر گیاه شناسی سته است که جزو بزرگ ترین میوه ها محسوب می شود. وزن هزاردانه طالبی 30 گرم است و قوه نامیه آن در شرایط عادی تا 5 سال حفظ می گردد.
آب وهوا برای طالبی
همانطور که گفته شد طالبی بومی مناطق گرمسیر است.
پس طبیعتاً یک محصول فصل گرم است.
این محصول معمولاً آب و هوای گرم و خشک با نور فراوان ترجیح می دهد.
هوای ابری و بارانی در زمان رسیدن این میوه باعث می شود طعم مطلوب و کیفیت لازم را پیدا نکند که این موضوع در کشت گلخانه ای مشکل جدی محسوب نمی شود.
از طرفی طالبی به یخبندان بسیار حساس است و همین اهمیت کشت گلخانه ای آن را خاطر نشان می کند.
دوره رشد طالبی نسبتاً طولانی است و بسته به رقم، منطقه و شرایط آب و هوایی حدود 85 تا 120 روز طول می کشد.
در طول دوره رشد طالبی، شب های خنک و روزهای گرم موجب شیرین تر شدن آن می شود.
خاک طالبی
خاک هایی با بافت لومی و متوسط که دارای مواد آلی مناسب باشند، برای کشت طالبی مناسب هستند.
این گیاه خاک های کمی اسیدی را ترجیح می دهد.
بنابراین اگر pH خاک بیش از 7 باشد، رشد بوته طالبی کاهش و برگ ها زرد رنگ می شوند.
برای رشد بهینه این گیاه، دمای خاک نباید کمتر از 10 و بیش از 25 درجه سانتی گراد باشد.
به طور کلی دمای بهینه خاک برای رشد طالبی 18 تا 20 درجه سانتی گراد است.
ارقام طالبی
در ایران ارقام طالبی شامل سمسوری، تیل سبز، تیل طرق، آبهینه تربت جام و طالبی ساوه است که به صورت بومی کشت وکار می شوند.
بعضی ارقام مانند تاشکندی، جباری، خاتونی، گرگاب، شاه آبادی، جعفرآبادی، خاقانی، قصری، گرمساری، صابونی، سوسکی، بلخی، زرد ایوانکی، شفیع آبادی، شیرازی و زابلی نیز ارقام محلی مورد کشت در ایران هستند.
از ارقام خارجی هم می توان به Ananas، Honey Dew، Minoo، Casaba، Galia و Rasan اشاره نمود.
تغذیه بوته طالبی:
میزان کود مصرفی برای پرورش طالبی بستگی به شرایط خاک دارد، اما به طور کلی حدود 100 کیلوگرم کود نیتروژن (در سه مرحله)، 100 کیلوگرم کود فسفر و همچنین 100 کیلوگرم پتاسیم در هر هکتار لازم است.
کودهای حاوی فسفر و پتاسیم را باید حداقل از کاشت استفاده کرد و کودهای حاوی نیتروژن را یک سوم قبل از کاشت، یک سوم بعد از تنک کردن و یک سوم در زمان آغاز میوه دهی مصرف نمود.
کاربرد تنظیم کننده های رشد مانند اترل نیز در گل دهی، عملکرد و کیفیت محصول اثر مطلوبی دارد.