آفات و بیماری های طالبی و هرس بوته آن

هرس بوته طالبی:
تراکم بهینه و هرس مناسب شاخه در پرورش گلخانه ای طالبی از اهمیت بالایی برخوردار است.

از دلایل هرس در شرایط گلخانه ای، تسهیل نفوذ نور، تحریک گرده افشانی و همچنین تأثیر بر تعداد میوه در هر بوته و عملکرد نهایی است.

بوته های طالبی گلخانه ای را می توان به صورت تک یا دوشاخه هرس کرد.

هرس متداول طالبی گلخانه ای، به صورت تک شاخه است؛ به این صورت که همه شاخه های فرعی تولیدشده تا نهمین گره حذف شده و در شاخه های فرعی بالای گره نهم، به دو گره و یک گل ماده اجازه رشد داده می شود و این روند تا انتهای فصل ادامه می یابد.

به طور کلی هرس در طالبی به این صورت است که ابتدا برگ های لپه ای را جدا کرده و سپس تا برگ ششم بوته، جوانه جانبی و گل ها حذف شده تا بوته قوی تر شود.

بهتر است هرس در دو مرحله انجام گیرد تا به بوته شوک وارد نشود.

محلول پاشی کودهای حاوی اسیدآمینه (از جمله کود ماکی کمپلکس) پس از هر بار هرس، در افزایش مقاوت گیاه مؤثر است. هم زمان با هرس اولیه، بستن بوته به نخ های محکم، جهت هدایت بوته به سمت بالا نیز انجام می گیرد.

نوع هرس در طالبی بسته به رقم، کمی متفاوت است؛ مثلاً در ارقام ریزمیوه، هم زمان روی شاخه های فرعی باید اجازه تشکیل یک میوه روی شاخه را داده و بعد از تشکیل هر میوه، شاخه را از دو برگ بعد از میوه سربرداری کرد.

در ارقامی که میوه های متوسطی دارند، پس از تشکیل چهار میوه، از چهار شاخه فرعی اول، سربرداری و اجازه تشکیل میوه روی شاخه فرعی بعدی داده نمی شود.

بعد از این که این چهار میوه به وزنی حدود نیم کیلوگرم رسیدند، باید به تشکیل چهار میوه دیگر اقدام کرد.

در ارقام درشت میوه، تنها به دو میوه باید اجازه رشد داد و پس از آن که این دو به وزنی حدود یک کیلوگرم رسیدند، مجدد دو میوه دیگر اجازه رشد دارند و پس از آن میوه های سری آخر رشد می کنند.

با این تفاسیر در ارقام ریزمیوه حدود 12 تا 16 میوه، ارقام متوسط میوه 7 تا 8 میوه و در درشت میوه ها حدود 4 تا 6 میوه طالبی در هر بوته اجازه رشد دارند.

میوه های حاصل از بوته های هرس شده نسبت به بوته های هرس نشده، مقدار اسیدآسکوربیک و قندهای احیاشونده بیشتری داشته و همچنین ضخامت قسمت گوشتی میوه نیز بیشتر است.

آفات و بیماری های طالبی:
یکی از مهم ترین بیماری های طالبی ویروس موزائیک خیار(CMV) است که خسارت زیادی هم تاکنون در کشور به بار آورده است. بروز این بیماری به این صورت است که اگر در مرحله 2 تا 4 برگی بوته مبتلا به این ویروس شود، رشد آن کاملاٌ متوقف می شود. چنانچه بوته در مرحله 8 تا 10 برگی مبتلا شود، بوته به هم پیچیده و دیگر میوه نمی دهد. اگر بوته هنگام ابتلا به این بیماری به اندازه کافی رشد کرده باشد، میوه های آن کوچک تر، کم وزن تر و بی مزه تر از میوه های سالم است.

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید منابع اولیه آلودگی (علف های هرز و میزبان های دیگر ویروس) و همچنین میزان گسترش بیماری را کاهش داد.

سم پاشی علیه حشرات مکنده جهت جلوگیری از انتقال این بیماری به بوته های سالم، ضروری است.

ویروس موزائیک کدو (SqMV) نیز سبب کاهش عملکرد میوه طالبی و دیررسی میوه می شود؛ اما اثری روی وزن، اندازه و کیفیت غذایی ندارد.

علائم این بیماری به این صورت است که رگبرگ ها کمی روشن شده و بعد لکه های زرد رنگی ایجاد می شود. برخی از برگ ها نیز ممکن است بدشکل شوند.

شیوه پیشگیری از بروز این بیماری هم استفاده از بذر سالم، حذف میزبان های ویروس و مبارزه با سوسک های ناقل است.

بیماری قارچی پژمردگی فوزاریومی نیز در تمام مراحل می تواند گیاهان را مورد حمله قرار دهد.

علائم بروز آن روی بوته معمولاً مشابه علائم مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه است و در حالت کلی سبب انسداد آوندها و پژمرده شدن بوته می شود.

استفاده از ارقام مقاوم مؤثرترین روش پیشگیری از بروز این بیماری است.

آنتراکنوز، سفیدکی سطحی یا حقیقی و همچنین سفیدک داخلی یا دروغی نیز از دیگر بیماری های قارچی هستند که می توانند تهدیدی جدی را برای جلوگیری از رشد مطلوب طالبی باشند.

از آفات مهم و خسارت زا در پرورش طالبی نیز می توان به مگس خربزه (Carpomyia pardalina Bigot)، مگس جالیز (Bactrocera ciliatus) و شته جالیز (Aphis gossypii) اشاره کرد.