سیستم آبیاری
استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای که دارای سه قسمت اصلی ایستگاه پمپاژ و مرکز فیلتراسیون، لوله های اصلی و نیمه اصلی و همچنین لوله های فرعی( مانیفولدها) یا لوله های آبده می باشند، در صورتی با موفقیت همراه است که موارد زیر به دقت رعایت شده باشد:
سیستم آبیاری قطره ای این امکان را فراهم می نماید که هر زمان بتوان مقدار آب مورد نیاز گیاه را نزدیک ریشه در اختیار گیاه قرار داد. این مزیت بزرگ باعث توزیع یکنواخت آب آبیاری در مزرعه، صرفه جویی در مصرف آب و نهایتاً افزایش کارایی مصرف آب می شود. در شکل 3 ایستگاه کنترل مرکزی سیستم آبیاری قطره ای نشان داده شده است که اجزاء آن شامل پمپ، فیلترهای شن، فیلترهای توری، شیرآلات و … می باشد.
در مناطقی که امکان صدمه دیدن لوله های نواری قطره ای توسط پرندگان یا جوندگان وجود دارد، می توان نوارها را در عمق 5 تا 10 سانتی متر خاک نصب نمود. در بعضی مناطق، مواردی مشاهده شده است که کلاغ ها می توانند خسارت بسیار زیادی به این نوارها وارد کنند که این امر ظاهراً در دفعات اول برای دستیابی به آب بوده ولی بعداً بر اساس عادت، کلاغ ها لوله ها را سوراخ می کنند. در صورتی که لوله ها در زیر خاک نصب شوند، هنگام وجین و تنک کردن مزرعه و یا مبارزه مکانیکی با علف های هرز باید دقت لازم برای جلوگیری از آسیب و صدمه رسیدن به آنها صورت پذیرد.
نوارهای آبده تیپ معمولاً برای یک بار مصرف و برای یک فصل رشد مورد استفاده قرار می گیرند. معمولاً از نوارهای آبده مدل 224 یا 234 برای آبیاری محصولات ردیفی استفاده می شود. نوارهایی با ضخامت حدود 175 میکرون و فاصله سوراخ های آبده 20 و یا 30 سانتی متر مناسب می باشند که آبدهی آنها در طول یک متر در فشار 6/0 تا 7/0 بار حدود 4 لیتر در ساعت می باشد.
برای صرفه جویی بیشتر در آب، جلوگیری از افزایش هزینه نگهداری، راهبری و دقت عمل بیشتر و امکان پهن کردن مکانیزه توصیه می شود از لوله های ارزانتر که فقط برای یک سال کار ساخته شده و به بازار عرضه شده اند، استفاده شود. زیرا در صورت استفاده از لوله های مستعمل برای آبیاری، امکان استفاده از ماشین برای پهن کردن لوله کاهش یافته و در طول دوران داشت، امکان گرفتگی، پاره و یا سوراخ شدن لوله ها وجود دارد که علاوه بر اتلاف آب و کاهش یکنواختی توزیع آب در سطح مزرعه، هزینه کارگری و وقت زیادی را تلف می کند.
مدیریت آبیاری
در روش آبیاری قطره ای به طور متوسط حدود یک سوم آبیاری سطحی آب مصرف می شود. اگر آبیاری بر اساس استفاده از روش های برآورد نیاز آبی و یا منابع موجود (نظیر کتاب برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور و یا نرم افزارهای تایید شده) اجرا شود، بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان در روش آبیاری قطره ای می توان 25 درصد از حداکثر آب مورد نیاز برآورد شده خربزه و هندوانه کاهش داد و بدون اینکه تفاوت فاحش و معنی داری در عملکرد محصول پدید آید، خربزه و هندوانه هایی با کیفیت و بازارپسندی مطلوب تولید نمود.
مقدار آب آبیاری را با دور 2 و یا حداکثر 3 روز می توان اعمال کرد. نتایج آزمایش ها نشان داده است که دور آبیاری دو روز نتیجه بهتری خواهد داشت. طولانی کردن دور آبیاری که باعث طولانی شدن زمان هر آبیاری می شود، در زمانی که بوته به رشد نهایی خود رسیده و حداکثر نیاز آبی را دارد، می تواند باعث رواناب و یا افزایش رطوبت خاکی زیر بوته ها و میوه ها و رشد بیماری های قارچی شود. عدم رعایت نظم در دور آبیاری علاوه بر کاهش عملکرد، باعث کاهش بازارپسندی و گاهی ترک خوردن میوه هندوانه نیز می شود.
کودآبیاری
مقدار مصرف کود باید با توجه به توصیه کودی و بر اساس آزمون خاک و نظر کارشناس مربوطه باشد. کودهای فسفر، پتاس، ازت یا نیتروژن، گوگرد و ریز مغذی ها قبل از کاشت همزمان با شخم به خاک داده می شود. از اضافه کردن این کودها با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای باید جلوگیری کرد. زیرا باعث رسوب و گرفتگی خروجی های نوار آبده می شوند.
ازت یا کود سرک از مهم ترین عناصر مورد نیاز گیاه می باشد که بیش از سایر عناصر مورد مصرف قرار می گیرد. میزان و چگونگی مصرف آن روی کمیت و کیفیت محصول هندوانه و خربزه اهمیت خاص دارد. ازت عنصر متحرک و قابل شستشو هنگام آبیاری است، لذا مصرف بی رویه و غیر اصولی آن علاوه بر کاهش بازده کود مصرفی، می تواند از مهم ترین عوامل آلودگی، منابع آب های زیرزمینی باشد.
از آنجا که مدیریت مصرف کود در کنترل آفات، بیماری ها و علف های هرز موثر است لذا توجه به نظرات کارشناسان مربوطه در این ارتباط ضروری می باشد و توصیه می شود کود در دفعات بیشتر و به مقدار کم به گیاه داده شود. کود سرک را می توان همزمان با آبیاری با استفاده از تانک کود و یا پمپ تزریق با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای به زمین داد.
توصیه می شود انجام کود آبیاری یک ساعت پس از شروع آبیاری آغاز و 2 ساعت قبل از خاتمه آبیاری قطع شود تا فرصت کافی برای شسته شدن لوله ها و نوارهای آبده وجود داشته باشد.
چنانچه از مخزن کود برای کودآبیاری استفاده شود، بایستی نیاز کودی هر واحد آبیاری محاسبه و در آب مخزن کود حل گردد و در یک نوبت آبیاری به زمین داده شود تا میزان کود داده شده به زمین یکنواخت انجام شود و می توان در هر نوبت آبیاری نیاز کودی خاک را همزمان با آبیاری تأمین نمود.
استفاده از پمپ تزریق یا دستگاه مشابه برای وارد کردن کود محلول به داخل لوله ها باعث می شود که امکان تهیه محلول کودی به مقدار زیاد وجود داشته باشد و مقدار کودی که باید به هر واحد آبیاری داده شود، با مدت زمان کوددهی کنترل شود.
استفاده از پمپ تزریق یا دستگاه های مشابه برای وارد کردن کود محلول به داخل لوله ها باعث می شود که امکان تهیه محلول کودی به مقدار زیاد وجود داشته باشد و مقدار کودی که باید به هر واحد آبیاری داده شود، با مدت زمان کوددهی کنترل شود.
سرویس و نگهداری سیستم آبیاری قطره ای در طول فصل آبیاری
از موارد مهمی که بر کارایی و طول عمر مفید سیستم آبیاری قطره ای مؤثر است، مدیریت صحیح بهره برداری از سیستم می باشد. بازدید ها و سرویس های روزانه، هفتگی، ماهانه و فصلی که در بر گیرنده بازدید قطره چکان ها، فیلترها شیر فلکه ها، اتصالات، قطعات و ادوات کنتزل و … می باشد، بسیار ضروری است و بهره بردار باید در طول مدت بهره برداری مورد توجه قرار دهد.
اصولاً این موارد توسط مشاورین هنگام انجام مطالعات طراحی جهت بهره برداری به صورت مکتوب در گزارشات مربوطه ارائه می شوند تا کشاورزان در زمان استفاده از سیستم رعایت نمایند. بنابراین تأکید می شود سرویس های لازم به دقت اعمال گردد و در صورت عدم دسترسی به دستورالعمل های فنی بهره برداری از سیستم آّیاری قطره ای، حتماً از کارشناسان آبیاری کمک گرفته شود.
نتیجه گیری
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
