بیماری های مهم خیار گلخانه ای و روش های پیشگیری آن

آفات مهم خیار گلخانه ای
مهم ترین آفات خیار شته، تریپس، کنه، مگس سفید و مینوز هستند. کنه ها هوای گرم و خشک را دوست دارند. علائم صدمه کنه با نقاط قهوه ای تا سیاه روی برگ و سپس برگ ها نقره ای و گرد آلود و تار عنکبوتی دیده می شوند و در نهایت برگ ها زرد و خشک می شوند.

مگس سفید در پشت برگ های پایینی دیده می شود. حشره بالغ و لارو از شیره گیاه تغذیه می کند و شیره غلیظ روی برگ و میوه می نماید. پروانه مینوز تخم خود را روی سطح زیرین برگ و کنار رگبرگ قرار می دهد و تخم ها پس از سپری شدن دوران جنینی به شکل لارو سن اول از سطح زیرین تخم خارج و وارد لایه میانی سطح برگ شده و پس از تغذیه از آن برگ را به صورت راه راه و حالت توری مانند در می آورند.

روش های پیشگیری از خسارت آفات

1. از بین بردن مورچه ها و لانه آنها با استفاده سموم حشره کش تأثیر بسیار مهمی در تاخیر ظهور شته ها و کاهش جمعیت آنها دارد.
2. قراردادن ظرف حاوی ملاس چغندرقند بین ردیف بوته ها باعث جلب بسیاری از آفات می شود.
3. تهویه و خنک کردن گلخانه باعث جلوگیری از طغیان کنه ها می شود.
4. از بین بردن علف های هرز داخل گلخانه و اطراف گلخانه باعث کاهش جمعیت آفات در داخل گلخانه می شود.
5. قراردادن مقوا یا پلاستیک زرد و آبی آغشته به مواد چسبنده در بین ردیف های گیاهان باعث به دام افتادن بسیاری از حشرات می شود.

بیماری های مهم خیار گلخانه ای
آنتراکوز(پوسیدگی میوه یا خال سیاه): این بیماری یکی از مخرب ترین بیماری های قارچی خیار در نواحی و فصول باران خیز می باشد و به تمام قسمت های بوته خیار حمله می کند و از مرحله گیاهچه تا مرحله تولید میوه گیاه را مورد حمله قرار می دهد.

علائم آن از نظر ظاهری شباهت زیادی به لکه های دراز، سطحی به رنگ سبز، مایل به خاکستری بروز می کند. شرایط طغیان این بیماری رطوبت و حرارت می باشد. لکه های روی ساقه اغلب شکاف برداشتهو بعضی مواقع صمغ نیز از آنها ترشح می شود.

در گوجه فرنگی لکه های کوچک دایره ای و کمی فرو رفته روی میوه رسیده ایجاد می شود. برای پیشگیری از بیماری، ضدعفونی خاک، استفاده از ارقام، تأمین مواد غذایی و جلوگیری از ریزش قطرات آب توصیه می شوند.

بیماری سفیدک دروغی(درونی)
علائم بیماری به صورت موزاییکی شدن برگ ها می باشد. در آب و هوای مرطوب در سطح زیر برگ در مقابل لکه ها یک لایه از قارچ به رنگ ارغوانی ظاهر می شود. ابتدا علائم در روی برگ های جوان ظاهر شدهتر برگ ها از بین می روند.

از روش های مبارزه با این بیماری می توان کاشت گیاهان با فاصله مناسب (تراکم مناسب)، زهکشی خوب و کاشت گیاهان در مکان هایی با جریان هموا (تهویه مناسب) اشاره نمود.مهم ترین را مبارزه با بیماری استفاده از قارچ کش های مانب و گوگرد، مانکوزب و متالاکسیل است.

سفیدک سطحی (پودری، حقیقی، آشکار)
علائم بیماری به صورت لکه های سفید یا خاکستری زیر برگ ظاهر می شود. در حالت پیشرفته از زیر برگ به سمت بالای برگ سرایت می کند و پوشش سفید رنگی را که حالت پودری دارد روی برگ به وجود می آورد. این بیماری سطح فتوسنتز کننده را از بین می برد و برگ ها قهوه ای و خشک می شوند.

جهت کنترل این بیماری روش های که در سفیدک کاذب بیان شد کاربرد دارد. از دیگر بیماری های قارچی در خیار و گوجه فرنگی می توان به پوسیدگی اسکروتنیایی، گموز خیار(جرب)، کپک خاکستری، لکه برگ، پوسیدگی میوه، پوسیدگی سیاه طوقه و ریشه و پژمردگی فوزاریومی را نام برد.

ویروس موزاییک خیار
یکی از مهم ترین و خطرناک ترین بیماری های خیار می باشد. این ویروس بیشتر به خانواده کدوئیان و بادمجان و گیاهان زینتی حمله می کند. همچنین میزبان های متعددی از جمله علف های هرز چند ساله و یک ساله دارد و توسط باد و حشرات مکنده مثل شته ها از بوته ای به بوته دیگر منتقل می شود.

در گوجه فرنگی و خیار به رنگ سبز مایل به زرد روشن به لکه های برجسته سبز تیره به نظر می رسند. در رطوبت بالا و دمای 17 تا 20 درجه سانتی گراد بیماری طغیان می کند.

برای کنترل این بیماری، کنترل آفات و علف های هرز و استفاده از ارقام مقاوم و نشاء سالم، تناوب زراعی، حذف و خارج کردن بوته های آلوده و جلوگیری از کشیدن سیگار درون گلخانه بیماری های باکتریائی و مبارزه با مگس سفید به عنوان راهکارهای پیشگیری بایستی مد نظر قرار گیرد.

عوارض مهم فیزیولوژیکی در خیار گلخانه ای
تلخی میوه های خیار
عواملی همچون افزایش ناگهانی درجه حرارت، زیادی رطوبت خاک، هرس شدید و یکباره بوته ها، انجام عمل تلقیح در ارقام پارتنوکارپ، استفاده از کود، سم و استفاده از ارقام نامطولوب همگی از عواملی هستند که می تواند باعث تلخی میوه شوندکه برای پیشگیری از این موارد بایستی عوامل بالا را کنترل نمود.

بدشکلی میوه خیار
بدشکل شدن میوه ممکن است در اثر کمبود برخی عناصر غذایی ایجاد می شود.معمول ترین آنها کمبود برخی عناصر غذایی ایجاد می شود. معمول ترین آنها کمبود نیتروژن است که سبب باریکی انتهای میوه شده و کمبود پتاسیم که ناحیه اتصال میوه به ساقه باریک می شود.

مراحل پایانی تولید
به منظور آماده سازی گلخانه برای اقدامات بعدی لازم است تمام اندام های گیاهی اعم از ریشه، ساقه، برگ را جمع کرده و به بیرون از گلخانه منتقل کرد. بهترین روش استفاده از این بوته ها تبدیل آن ها به کمپوست در سطح زمین یا گودال می باشد.

برای این منظور کف گودال تهیه شده را مقداری شاخه می ریزیم (جهت هوادهی) سپس به ارتفاع 50 سانتی متر بوته ها را اضافه می کنیم وپس از آن 10 درصد وزن بوته ها را کود گاوی تازه و یا همراه با خاک به آن اضافه می کنیم و به همین ترتیب ادامه می دهیم تا به تمام بوته ها برسیم، سپس روی آن را با پلاستیک پوشانده و لبه های پلاستیک را زیر خاک می کنیم.

دو هفته یکبار رطوبت توده را کنترل کرده و پس از 3 ماه کمپوست آماده می شود. بهتر است در این مدت زمان 1 تا 2 مرحله کمپوست را زیر رو کنیم. این کود به عنوان یک بستر خوب برای محصولات گلخانه ای قابلیت استفاده را دارد که خصوصیاتی چون بهبود تهویه بستر، بافت فیزیکی بهتر خاک، تعدیل PH، کاهش افات، توسعه بهتر ریشه و…دارا می باشد.