در دنیای فرش ها، فرش هایی که با الیاف طبیعی بافته شده اند از ارزش زیست محیطی بیشتری برخوردارند و امروزه طرفداران زیادی در طراحی داخلی فضاها پیدا کرده اند. اگرچه فرش های طبیعی مثل فرش پشمی در کشور ما قدمت زیادی دارند، اما برخی از مدل های فرش طبیعی که از الیاف گیاهی تهیه شده اند، به ویژه فرش ماشینی گیاهی در سال های اخیر باب شده اند.البته دوست داران فرش های گیاهی باید بدانند دستشان در انتخاب باز نیست، زیرا این نوع فرش ها تنوع زیادی ندارند. در این مقاله می خواهیم به معرفی چند نمونه ی رایج از فرش ماشینی گیاهی بپردازیم.
فرش با الیاف گیاهی seagrass
فرشی که با گیاه seagrass بافته می شود، فرشی صاف و آنتی استاتیک است. این گیاه در شرایطی مثل گیاه برنج رشد می کند و همان طور که از اسمش پیداست، در زمین هایی کشت می شود که هرساله در فصل رشد در آب دریا غوطه ور می شوند.
الیاف سخت این متریال تقریباً غیرقابل نفوذ است و این یعنی گیاه seagrass در مقابل لکه، آلودگی و تغییر رنگ مقاوم است. از طرف دیگر این موضوع سبب می شود فرش بافته شده با این گیاه رنگ پذیر نبوده و تنها در رنگ طبیعی خود موجود باشد. برای ایجاد رنگ در چنین فرش هایی، گاهی الیاف های رنگی در بافت آن ها به کار می رود.
یکی از اصلی ترین مشکلات فرش ماشینی گیاهی با الیاف seagrass، آسیب پذیری در برابر رطوبت است که باعث می شود در محیط های مرطوب، مستعد رشد قارچ و کپک باشد. بنابراین در صورت ریختن مایعات بر روی این نوع فرش، باید سریع تمیز و خشک شود. ضمناً گزینه ی مناسبی برای آشپزخانه، حمام و سرویس بهداشتی نیست.ازآنجاکه فرش گیاهی seagrass، صاف و لغزنده است، استفاده از آن در مکان هایی مثل پله توصیه نمی شود.
الیاف گیاهی کوار در تولید فرش
یکی از متریال های نسبتاً ارزان برای تولید فرش ماشینی گیاهی، کوار است که از پوسته ی بیرونی نارگیل تهیه می شود. ظاهر زبر و خشن این متریال برای سبک های روستیک و کلبه ای مناسب است. این الیاف را می توان در طرح های پیچیده هم بافت.
به دلیل بافت ساینده و خشن، از این متریال عموماً در تولید کیسه و فرش های پادری استفاده می شود و برای فضاهایی مثل اتاق خواب و اتاق کودک که نیاز به فرش های نرم و راحت است، مناسب نیست. این ویژگی، فرش گیاهی کوار را به بهترین گزینه برای مکان های پرتردد مثل راهروها و نشیمن ها تبدیل کرده است.
با وجود مقاومت بالا، کوار در برابر لک و رطوبت آسیب پذیر است. بنابراین بهتر است همیشه خشک باشد و در محیط های مرطوب به کار نرود. بافت شل الیاف های این فرش، آن را برای استفاده در راه پله ناامن می کند.
فرش ماشینی گیاهی جوت
جوت، پارچه ای بافته شده از یکی از گونه های گیاه Corchorus است که در مناطق نیمه گرمسیری آسیا رشد می کند. از این نوع پارچه بیشتر در تولید طناب و همچنین به عنوان ماده ی پشت فرش استفاده می شود.
جوت یکی از نرم ترین و ارزان ترین الیاف های طبیعی برای تولید فرش گیاهی ماشینی است. دلیل نرمی این الیاف، استفاده از ساقه های گیاه به جای برگ های آن است. متأسفانه سطح نرم این متریال باعث کاهش مقاومت آن و در نتیجه ساییدگی و پارگی زودهنگامش می شود. بنابراین بهتر است در فضاهای کم تردد مثل اتاق خواب استفاده شود.
فرش گیاهی سیزال
سیزال، الیافی نرم و در عین حال مقاوم است که از گونه ی گیاهی به نام Agave sisalana تولید می شود. این متریال به آسانی رنگ می پذیرد و در نتیجه ی این ویژگی و تنوع بالا، برای استفاده به عنوان کفپوش مناسب است. فرش سیزال با گذشت زمان زبر و ناخوشایند نمی شود و برای مکان های پرتردد گزینه ی خوبی است؛ اما چون به مرور و با استفاده، لیز و لغزنده می شود، برای راه پله ها مناسب نیست.
سیزال به دلیل تنوعی که در رنگ و طرح دارد، می تواند با هر فضا و دکوراسیونی هماهنگ شود. البته نباید فراموش کرد رطوبت به الیاف آن آسیب می زند و به راحتی نیز لکه می گیرد. سیزال متریالی گران است؛ گران تر از کوار ولی ارزان تر از پشم.
فرش گیاهی بامبو
از ساقه ی بامبو الیافی تولید می شود که امروزه در بسیاری از صنایع نساجی به کار می رود. این الیاف دارای خواص طبیعی زیادی است؛ از جمله خاصیت ضدمیکروبی بودن و قابلیت تجزیه در محیط زیست. ویژگی اخیر باعث می شود این الیاف آلودگی زیست محیطی ایجاد نکرده و به طبیعت صدمه نزند.
یکی از محصولات تولیدشده با الیاف بامبو فرش های ابریشم نما است. متأسفانه فرش هایی که با نخ بامبو بافته می شوند، ثبات رنگ بسیار پایینی دارند و پس از شستشو از شدت رنگ ها بسیار کم می شود. نازک بودن فرش گیاهی بامبو، دلیل دیگری است که افراد کمتری سراغ این فرش می روند.