کاربرد و نقش نخ پلی استر در قالیبافی

پلی استر

الیاف پلی استر برای اولین بار توسط آقای کاروترز در سال 1928 تولید گردید. از جمله خواص بارز پلی استر در آن زمان می توان به مقاومت بالا در برابر حرارت و رطوبت اشاره نمود از سال 1928 به بعد تحقیقات و مطالعات وسیعی در زمینه بهبود خواص الیاف پلی استر صورت گرفته که دارای تأثیر بسزا در بهبود خواص الیاف پلی استر بود.

الیاف پلی استر به خاطر زیردست بسیار نرمی که در بافت های دارای ساختار کات پایل (خاب برش خورده) ضخیم دارند، مورد توجه هستند. این الیاف به سادگی تمیز شده و در برابر لکه های محلول در آب مقاومت خوبی دارند.

خاب کف پوش پلی استر نیز همانند سایر الیاف مصنوعی در محل های پر رفت و آمد برگشت پذیری خوبی ندارد. پلی استر پلیمری زیبا، مقاوم در برابر سایش و با شستشوی آسان است. کف پوش های پلی استر نسبت به پشم و نایلون ارزان تر است.

ساختار پلی استر و نحوه سنتز پلی استر

پلی استر به عنوان نوعی ماده پلیمری متشکل از واحد های مونومری تحت عنوان اتیلن ترفتالات بوده که جهت تولید آن از پروسه پلیمریزاسیون تراکمی "condensation polymerization" اسید ترفتالیک و اتیلن گلایکول استفاده می شود. ماده پلیمری حاصله به صورت چیپس و یا گرانول جهت تولید فیلامنت پلی استر مورد استفاده قرار می گیرد.

n+1) R(OH)2 + n R´(COOH)2 → HO[ROOCR´COO]nROH + 2n H2O)

نحوه تهیه فیلامنت پلی استر از چیپس PET

به طور کلی از روش های ذوب ریسی جهت تبدیل چیپس و یا گرانول پلی اتیلن ترفتالات به فیلامنت پلی استر استفاده می شود. در ابتدای پروسه چیپس PET تحت حرارت به صورت مذاب در آمده، در ادامه مذاب پلیمری از اسپینرت یا ریسنده عبور نموده و تحت جریانات هوای سرد مذاب پلیمری به صورت جامد در می آید. در ادامه پروسه کششی بر روی فیلامنت اعمال شده، فیلامنت های حاصله به دور بوبین پیچیده می شوند.

انواع فیلامنت پلی استر

بسته به میزان سرعت ریسندگی یا ذوب ریسی و میزان کشش اعمالی می توان انواع مختلف فیلامنت پلی استر را تهیه نموده که به ترتیب زیر می باشند

• POY یا نخ های دارای آرایش یافتگی جزئی: سرعت ذوب ریسی در حدود 5000min/m و یا کمتر از آن می باشد.
• FOY و یا نخ های دارای آرایش یافتگی کامل: سرعت ذوب ریسی بیشتر از 7000min/m است.
• FDY یا نخ دارای آرایش یافتگی کامل کشیده شده: در این موارد سزعت ریسندگی بالاتر از 7000min/m بوده و در حین ذوب ریس نخ نخ تحت کشش می باشد. این نوع نخ عموما دارای براقیت بیشتری در قیاس با نخ های فیلامنت POY، LOY و FOY می باشد.
• LOY و یا نخ دارای آریش یافتگی پائین: سرعت ذوب ریسی کمتراز m/min 3000است.

خواص و ویژگی های انواع نخ فرش پلی استر

از جمله خواص و ویژگی های بارز پلی استر می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• عدم پرزدهی
• عدم حساسیت زایی
• براقیت یا Luster
• ثبات شستشویی بالا
• ثبات نوری بالا
• ثبات سایشی بالا
• نرمی و لطافت (زیر دست مطلوب)
• عدم رشد قارچ و باکتری
• ثبات بالای گرمایی و حرارتی
• مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی
• پایداری بالاتحت شرایط اسیدی
• فاقد ضرر بر سلامت

میزان تولید پلی استر در دنیا و ایران

بر اساس آمار ارائه شده از سوی Fiber Year در سال 2013؛ میزان تولید الیاف مصنوعی با رشدی 5/6 درصدی به 50/8 میلیون تن در سال 2012 رسید. در آمار ارائه شده؛ تولید الیاف مصنوعی استیپل و فیلامنت به ترتیب دارای رشد سالانه 1/9 و 7/6 درصدی نسبت به سال 2011 بوده است.

الیاف پلی استر بیشترین سهم را در تولید الیاف مصنوعی با سهمی معادل 41 میلیون تن به خود اختصاص داده و الیاف نایلون و پروپیلن در رده های بعدی قرار دارند.بر اساس آمار ارائه شده؛ در سال 2012 تولید فیلامنت پلی استر با افزایش 9/1 درصدی به 27/3 میلیون تن در سال رسیده که این نیز خود حاکی از رشد مداوم متوسط 8/6 درصدی در تولید این نوع فیلامنت در هفت سال اخیر می باشد. چین به عنوان عمده تولید کننده فیلامنت پلی استر در دنیا به شمار می رود. از جمله عمده مصارف فیلامنت پلی استر می توان به صنایع فرش ماشینی ومنسوجات نساجی اشاره نمود.

با توجه به حجم بالای تولید فیلامنت پلی استر و روند روبه صعود آن در 27 سال اخیر می توان به اهمیت بالای آن در دنیا و گستردگی مصارف آن در صنایع نساجی مانند صنایع فرش ماشینی، پوشاک، منسوجات نساجی و …. پی برد.

با توجه به روند روبه صعود تولید فیلامنت پلی استر در دنیا، در چند سال اخیر شاهد روند روبه بهبودی در تولید این نوع الیاف در ایران نیز بوده ایم که این نیز خود همراه با افزایش میزان اشتغال در این زمینه کاری گردیده است. از جمله مزیت های مهم فیلامنت پلی استر می توان به داخلی بودن مواد اولیه مصرفی جهت تولید پلی استر و عدم نیاز به واردات مواد اولیه در این حوزه اشاره نمود.