سیکلون (Cyclonic separation) دستگاهی است که برای استفاده در محیط های صنعتی، جهت غبارگیری و جمع آوری ذرات معلق موجود در فضا مانند هوا یا گاز یا مایعات و مواد ریزی که به دلیل فعالیت های ماشینی ایجاد شده اند، طراحی شده است.در این دستگاه، از دو نیروی چرخش سیال و گرانش برای جداسازی ذرات معلق استفاده می شود تا ذرات جامد از سیال جدا شوند که اصطلاحا به آن رطوبت گیر گفته می شود.
نحوه عملکرد دستگاه سیکلون
اغلب این دستگاه، به نام یک دستگاه دو مرحله ای خوانده می شود، زیرا این دستگاه بر خلاف دستگاه های گردگیر دیگر دو نقطه جمع آوری برای گرد و غبار و خاکروبه دارد. اولین نقطه ی جمع آوری دستگاه، برای خاکروبه ها و ذرات سنگین تر است. دومین نقطه جمع آوری دستگاه، برای مواد و ذرات ریزتر به کار می رود.
این دستگاه از نیروی سانتریفیوژی به عنوان ابزار اصلی جدا سازی ذرات مواد استفاده می کند.
جریان هوا به محض وارد شدن به دستگاه به یک مارپیچ سانتریفیوژی یا اسپیرال منتقل می شود. این اقدام ذرات بزرگ تر را با فشار از جریان هوا به نقطه جمع آوری اول می راند. ذرات ریزتر با جریان هوا به دومین عنصر فیلتر مرحله ای می روند. بعد ذراتی را که فیلتر جمع آوری کرده، در نقطه جمع آوری دوم، جمع می شوند.
کاربردهای دستگاه سیکلون
این دستگاه در صنایع مختلف مانند کارخانه سیمان، کارخانه های گچ، فولاد، قند و در همه صنایعی که به نحوی با ذرات گرد و غبار سر و کار دارند کاربرد چشمگیری دارد.
این دستگاه جداساز عموما قادر به جمع آوری ذرات درشت تر از 10 میکرون با راندمان 90 درصد می باشند.
انواع سیکلون
امروزه در تمام صنایع گوناگون، این دستگاه به عنوان یکی از اصلی ترین و کم استهلاک ترین تجهیزات سیستم تهویه صنعتی شناخته شده است. با توجه به کاربرد های این دستگاه طراحان و تولیدکنندگان، مدل های مختلفی از آن را در بالاترین استاندارد های ساخت، به بازار عرضه کرده اند. برخی از انواع این تجهیزات عبارتند از:
مزیت های استفاده از دستگاه
این تجهیزات به دلیل داشتن توانایی های منحصر به فرد، مزایای فراوانی را برای کاربران خود به همراه دارند. اول آن که کیسه جمع آوری مواد این دستگاه استاندارد است که هنگام خالی کردن گرد و غبار، استاندارد بودن خود را نشان می دهد.
همانطور که گفتیم، نقطه جمع آوری مواد سنگین تر و ریزتر از همدیگر جدا است. ذرات خاکروبه و مواد سنگین تر در نقطه اول جمع می شوند، که به همین دلیل، خالی کردن کیسه جمع آوری نقطه اول بسیار سریع تر و تمیزتر است.
هدف اصلی سیکلون ها جمع آوری ذرات بسیار ریزی است که با عنصر فیلتر ارتباط دارند، به همین دلیل می توان گفت که تکرار پاکسازی و یا جایگزینی یک فیلتر گران قیمت تاحد بسیار بالایی کاهش می یابد.
عوامل موثر بر انتخاب سیکلون
در انتخاب سیکلون های غبارگیر، مواردی مثل شرایط محیط، نوع ماشین آلات و مقدار و حجم غبار باید در نظر گرفته شود. این عوامل در انتخاب مصالح مورد نیاز تأثیر گذارند.