کولیس ساعتی یا کولیس عقربه ای یکی از ابزارهای اندازه گیری است که از آن برای اندازه گیری های دقیق استفاده می شود. مشخصه اصلی این ابزار، یعنی عقربه، باعث سهولت استفاده آن شده و همچنین خواندن مقادیر اندازه گیری به مراتب راحت تر شده است. این قابلیت منجر به افزایش محبوبیت کولیس ساعتی نسبت به کولیس ورنیه گردیده است.
در این محصولاز مکانیزم چرخ دنده و دنده شانه ای استفاده شده که تغییر اندازه دهانه کولیس را به عقربه منتقل می کند.مقدار مشخص شده بر روی عقربه با اندازه ای که در روی خط کش اصلی مشاهده می شود جمع می شود و اندازه مورد نظر به دست می آید.
نحوه اندازه گیری به این صورت می باشد که ابتدا دهانه کولیس ساعتی را به اندازه وسیله مورد نظر باز می کنیم.در قدم اول به مقدار نمایش داده شده روی خط کش اصلی نگاه کرده و مقدار آن را به خاطر می سپاریم.خط کش اصلی که روی دسته کولیس ساعتی قرار دارد نشان دهنده مقدار بر حسب میلیمتر است.
در قدم بعدی مقدار نمایش داده شده بر روی عقربه را می خوانیم. در اغلب کولیس های ساعتی هر خط نشان دهنده 0.02 میلیمتر می باشد.سپس دو عدد به دست آمده را با هم جمع می کنیم.
مقدار قابل اندازه گیری با کولیس ساعتی
اغلب کولیس های عقربه ای می توانند تا 150 میلی متر یا 6 اینچ را اندازه گیری کنند.اما به طور کلی این محصول کولیس های عقربه ای در محدوده اندازه گیری بین 100 تا 300 میلی متری تولید می شوند.هنگام خرید این محصول باید بیشترین مقدار اندازه گیری مورد نیاز خود را نیز در نظر داشته باشید.
به عبارت دیگر اگر نیاز به اندازه گیری وسایل بزرگ تری دارید باید کولیسی تهیه کنید که محدوده اندازه گیری بیشتری دارد.دقت کولیس ساعتی 0.02 میلیمتر یا 0.001 اینچ می باشد. این مقدار کوچک ترین اندازه ای است که می توان با کولیس عقربه ای اندازه گیری کرد.
نقاط قوت کولیس ساعتی
این محصول نیازی به باتری ندارد.از آنجایی که در کولیس ساعتی از مکانیزم چرخ دنده و دنده شانه ای استفاده شده که به عقربه متصل است و تغییرات دهانه کولیس را نشان می دهد، نیازی به باتری ندارد. به همین علت این ابزار از لحاظ زیست محیطی و اقتصادی بسیار به صرفه تر می باشد.
می توان از آن در محیط های مرطوب و خیس به راحتی استفاده کرد.با اینکه تمامی کولیس های عقربه ای ضد آب ساخته نمی شوند، اما توانایی تحمل هوای مرطوب را دارند.می توان تمامی اندازه ها را به وضوح مشاهده کرده و آنها را خواند.اصلی ترین تفاوت این محصول، وجود یک عقربه می باشد که خواندن و مشاهده مقیاس اندازه گیری شده در آن به شدت راحت تر از کولیس ورنیه می باشد.
معایب کولیس عقربه ای
به دلیل استفاده از مکانیزم چرخ دنده و دنده شانه ای کاربر باید کاملا مراقب کولیس باشد.در صورتی که این ابزار از دست فرد رها شود ممکن است پس از برخورد آن با زمین، چرخ دنده و دنده شانه ای از تنظیم خارج شده یا تغییر حالت دهند.در این صورت اندازه گیری ها دقت خود را از دست داده و دیگر کولیس ساعتی قابل اعتماد نخواهد بود.
در چنین شرایطی کالیبره کردن دستگاه نیز سخت و مشکل ساز خواهد شد.مقیاس اندازه گیری در این محصول تنها از یک واحد تشکیل شده است.به این معنی که یا باید کولیس متریک تهیه کنید یا اینچی. در واقع نمی توان دو واحد را به صورت همزمان در عقربه مشاهده نمود.در صورت نیاز به تبدیل واحد ممکن است فرد دچار اشتباه شود.