1- فروش عرضه اولیه سهام از منظر تئوریک
از منظر تئوریک و بر اساس آنچه در دنیا رایج است قیمت فروش عرضه اولیه سهام را به گونه ای تعیین می کنند تا شرکت کنندگان در عرضه اولیه بتوانند از بازدهی 10 تا 20 درصدی بهره مند شوند.
لازم به ذکر است که شرکت هایی که خواهان ورود به بورس هستند از طریق نهادهای مالی هم چون شرکت های تأمین سرمایه و یا شرکت های مشاور سرمایه گذاری مورد تائید سازمان بورس، ارزش گذاری می گردند و پس از آن سهامداران عمده با توجه به ارزش ذاتی به دست آمده قیمتی را جهت ورود به بورس به سازمان بورس ارائه می دهند.
2- فروش عرضه اولیه سهام در عمل
آنچه در عالم واقع اتفاق می افتد بسیار متفاوت تر از آن چیزی است که پیش از این خدمت شما بیان شد و دارای جزییات بسیاری است که در ادامه خدمت شما تشریح خواهد شد. در ادامه توجه شما را به نکات ذیل جلب می نماییم:
3- به تحلیل بنیادی انجام شده درباره شرکت توجه نمایید
خوشبختانه با ورود اینترنت در معاملات بورس و گسترش آن شاهد انتشار رایگان تحلیل بنیادی سهام عرضه اولیه در سایت های مختلف تحلیلگری و کارگزاری هستیم. حتماً دو تا 5 تحلیل بنیادی از سایت هایی که به آن ها اطمینان دارید، مطالعه نموده و برآیند نظرات در رابطه با ارزش ذاتی آن سهام را در نظر بگیرید.
این موضوع می تواند نسبت به دیدگاه شما در رابطه با فروش عرضه اولیه مهم و مؤثر باشد. البته گاهی اوقات در تحلیل های انجام شده گران بودن قیمت سهام در عرضه اولیه نتیجه می شود.
در این حالت چنانچه از چشم انداز صنعت و یا خاص نبودن سهامدار عمده مطمئن هستید می توانید در عرضه اولیه خرید نمایید.
برای مثال سهم پرداخت الکترونیک سامان کیش با نماد سپ که دارای حاشیه هایی در زمان عرضه اولیه بود گران ارزیابی شد با این وجود این سهم حدود 50 درصد بازدهی ایجاد کرد.
4- به اندازه شرکت عرضه شده توجه نمایید
لازم به ذکر است که برای تعیین اندازه شرکت بایستی تعداد سهام شرکت را در قیمت پایانی سهام( در مورد سهام آماده عرضه، قیمت تعیین شده در عرضه اولیه) ضرب نمایید و از این دریچه ارزش بازار سهام را محاسبه نمایید.
معمولاً اگر ارزش ریالی به دست آمده کمتر از 1000 میلیارد ریال بشود می توان گفت که این شرکت در سهام کوچک دسته بندی می گردد و چنانچه بین 1000 تا 5000 میلیارد ریال شود در دسته شرکت های متوسط قرار گرفته و بالاتر از آن را معمولاً جزو شرکت های بزرگ به حساب می آوریم.
برای مثال به دو سهم کشاورزی و دامپروری بینالود با نماد زبینا و پتروشیمی پارس با نماد پارس توجه فرمایید.
تعداد سهام زبینا: 400 میلیون سهم
سقف قیمت سهم در عرضه اولیه: 1524ریال
ارزش بازار شرکت کشاورزی و دامپروری بینالود:
400000000 * 1524 = 609600000000
بنابراین زبینا جزو سهام کوچکی بوده که در بورس عرضه شده است.
تعداد سهام پارس: 6 میلیارد
سقف قیمت سهم در عرضه اولیه: 24000 ریال
ارزش بازار شرکت پتروشیمی پارس:
6000000000 * 24000 = 144000000000000
همان طور که مشاهده می کنید ارزش بازار شرکت پتروشیمی پارس در زمان عرضه اولیه 144 هزار میلیارد ریال بوده است.
نکته حائز اهمیت اینکه معمولاً شرکت های بزرگی مانند پتروشیمی پارس در زمان عرضه اولیه تنها به میزان ارزش ذاتی خود رشد می کنند و معمولاً هیچ رفتار هیجانی در معاملات این سهام رؤیت نمی گردد. در حالی که در معاملات سهام کوچک چنین امری روی نمی دهد و بعضاً شاهد تحقق بازدهی های بالای 50 درصد هم در آن بوده ایم.
برای نمونه سهم زشگزا که متعلق به شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد است پس از عرضه اولیه بازدهی 74 درصدی را محقق کرده است.
5- روند فعلی بازار را مدنظر قرار دهید
بازار بورس مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر دارای دوره های متفاوتی از رکود، رشد و رونق دارد و پس از آن مجدداً شروع روند نزولی را شاهد هستیم و این سیکل طی زمان به صورت متوالی اتفاق می افتد.
اگر شرکتی در زمان رکود و یا نزول بازار عرضه گردد معمولاً به دلیل خروج سرمایه حجم تقاضا برای عرضه اولیه افت پیدا می کند و به همین دلیل چون جو عمومی بازار منفی هست تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین تر از دوران رونق خواهد بود.
اما در دوران رونق و صعود شدید بازار (مانند شهریور سال 1397) زمانی که یک سهم عرضه اولیه می شود از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان است عموماً تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد می گردد که در نهایت می تواند برای مدت طولانی شاهد تشکیل صف های خرید سنگین در آن سهم باشیم.
6- رفتار سهامداران عمده را در ایام معاملات سهم پس از عرضه اولیه رصد نمایید
همان طور که پیش از این نیز ذکر گردید به دلایل مختلف تقاضا برای خرید سهام پس از عرضه اولیه در سقف قیمتی ایجاد می شود و بعضاً شاهد تقاضای چند صد میلیونی نیز هستیم.
اما از آنجایی که تعداد معدودی از 5 تا 10 درصد از سهام شرکت در دست سرمایه گذاران بازار بورس قرار دارد و هم چنین با توجه به روش بوک بیلدینگ در عرضه اولیه تعداد سهام هر فرد نیز بسیار معدود است در نتیجه این وظیفه سهامدار عمده است تا از سهم حمایت کند و از طریق عرضه سهام به متقاضیان معاملات روزانه سهم انجام می گیرد.
در این رابطه ذکر دو نکته ضروری است:
1- چنانچه سهم عرضه شده در بازار بورس مورد معامله قرار گیرد، آنگاه سهم دارای حجم مبنا خواهد بود. بنابراین یکی از وظایف سهامداران عمده این هست تا عرضه روزانه را به گونه ای انجام دهند تا به اصطلاح حجم مبنا پر شود و در نتیجه قیمت پایانی نیز مثبت کامل بخورد.
با این وجود مواردی رؤیت شده که به دلیل عدم حمایت لازم از سوی سهامدار عمده معاملات روزانه سهم تازه عرضه شده به اندازه حجم مبنا انجام نمی شود و در نتیجه قیمت پایانی کمتر از 5 درصد رشد می نماید.
اگر این موضوع برای دو الی سه روز ادامه پیدا کنه ممکن است که اثر منفی بر تقاضای سهام بگذارد و این موضوع موجب خالی شدن صف خرید سهم بشود.
2- بعضاً مشاهده می شود که یک سهم طی چند روز کاری صف خرید سنگینی دارد و در آن ایام به صورت معمول معامله می شود. اما در یک روز معاملاتی با وجود اینکه صف خرید سنگینی وجود دارد اما به دلیل عرضه سنگین از سوی سهامدار عمده که از آن تحت عنوان عرضه آبشاری نیز یاد می شود به یک باره صف خرید به طور کامل عرضه می شود و بعضاً شاهد افول قیمت آخرین معامله نیز هستیم.
در این صورت لازم است تا شما اقدام به تصمیم گیری کنید تا با سهم می مانید و یا اینکه از آن خارج می شوید.
7- وضعیت فعلی و آینده صنعت و شرکت را ارزیابی کنید
هر شرکتی که عرضه می گردد دارای محصولاتی است و در صنعت خاصی فعال است. شما به عنوان یک سرمایه گذار بهتر است تا در مورد محصولات اصلی این شرکت ها و چشم انداز آینده آن، صنعتی که در آن فعال است و وضعیت آن صنعت و اینکه آیا روند روبه رشدی را می توان از آن انتظار داشت و یا این صنعت موردحمایت دولت قرار دارد یا اینکه وابسته به اقتصاد جهانی است و … تحقیق کنید تا از این دریچه بتوانید تصمیم گیری بهتری در رابطه با فروش عرضه اولیه، ماندن با آن و حتی خرید سنگین تر در آن و … اتخاذ کنید.
برای مثال شرکت کشت و دام قیام اصفهان با نماد زقیام در تاریخ 25 تیرماه 1397 در قیمت 2369 ریال عرضه اولیه شد و بازدهی اولیه حدود 45 درصدی (با لحاظ سود نقدی) محقق کرد (لازم به ذکر است که به این بازدهی در بازار، بازدهی اولیه می گویند) پس از آن معاملات سهم متعادل شد.
اما با توجه به افزایش نرخ ارز و به تبع آن انتظار رشد قیمت فرآورده های گوشتی می توانستید در آن قیمت ها خرید سنگینی را انجام بدهید و بعد از حدود 11 ماه سود حدود 500 درصدی را نصیب خود نمایید.
اولین عرضه، همیشه سودآور نیست!
با هم گفتیم که در بیشتر موارد، اولین عرضه برای سرمایه گذاران سودآور است. اما گاهی هم خرید سهم در عرضه اولیه می تواند به ضرر شما تمام شود.
بازار بورس شاهد چندین نمونه از عرضه های اولیه بوده است که بعد از عرضه، نه تنها رشد زیادی نکردند بلکه دچار افت قیمت هم شده اند. این افت قیمت دلیل های گوناگونی دارد.
مثلا قیمت سهم در هنگام اولین عرضه، تفاوت چندانی با ارزش واقعی آن سهم نداشته یا سهم هنگامی عرضه شده که شرایط کلی بازار مناسب نبوده است.
پس اجازه ندهید باور سودآور بودن این سهم ها مانع از بررسی دقیق قبل از خرید شود.
بررسی یک نمونه آگهی اولین عرضه
در ادامه می توانید آگهی اولین عرضه نماد «تاصیکو» را مشاهده کنید. در این اطلاعیه موارد زیر آورده شده است:
برای اطلاع از اولین عرضه شرکت ها باید اخبار سایت های بورسی و کانال های خبری را پیگیری کنید. بیشتر کارگزاری ها نیز این عرضه ها را به مشتریان خود اطلاع می دهند.
پس از اینکه از تاریخ اولین عرضه اطلاع پیدا کردید، حوالی ساعت 10 صبح همان روز سایت «tsetmc» را باز کرده و اطلاع رسانی های ناظر بازار را دنبال کنید.