آموزش کارهایی که با اور فرز نجاری می توان انجام داد(بخش اول)

چه به هنگام ابزار زدن و فرم دهی به گوشه ها هنگام قاب سازی و چه به منظور اجرای یک اتصال به خصوص، شکل دادن به لبه ها یکی از پرکاربردترین موارد استفاده ی اور فرزها است. نحوه ی حرکت دادنِ دستگاه در طول قطعه کار به نوع تیغه ای که مورد استفاده قرار گرفته بستگی خواهد داشت. هنگام استفاده از تیغه های بلبرینگ دار، بلبرینگ هدایت کننده ی دستگاه در هنگام برداشت از لبه های چوب خواهد بود و عملیات ابزارزنی را به صورت پیوسته حفظ خواهد نمود.

اما هنگام کار با تیغه هایی که فاقد بلبرینگ در قسمت انتهاییِ تیغه هستند، می بایست از لبه گیر استفاده کرد. بدین ترتیب، پایه ی دستگاه روی سطح چوب مورد نظر قرار گرفته و لبه گیر، پیوستگی ابزار زنی را بر عهده خواهد داشت. هر دو روش هنگام ابزار زدن قطعات راسته کاربرد دارند اما هنگام کار روی قطعات منحنی و دایره، باید حتما از تیغه های بلبرینگ دار استفاده کرد. همواره باید به خاطر داشت، تا زمانی که بلبرینگ با لبه ی کار تماس پیدا کند امکانِ لگد زدن دستگاه وجود دارد. بنابراین، هنگام شروع کار باید دستگاه را با نیروی بیشتری مهار کرد.

یکی از موارد بسیار مهم هنگام ابزار زنی و کار با اور فرز، جهت حرکت دادنِ دستگاه است. به طور کلی، جهت حرکت دادن دستگاه روی قطعه کار باید در خلاف جهت گردش تیغه ی آن باشد. پیش از شروع کار حتماً قطعه چوب مورد نظر باید به میز کار به طور صحیح با گیره بسته شود.حرکت دادن دستگاه در جهت نادرست ممکن است به لگد زدنِ دستگاه و یا تکه شدنِ تراشه های سطحی چوب منجر شود. در بیشتر مواقع، دستگاه باید در خلاف جهت گردش تیغه به حرکت درآید. برای ابزارزنیِ لبه های خارجی چوب، دستگاه اُور فرز را باید بر خلاف جهت عقربه های ساعت به حرکت درآورد.

اما برای شکل دادن به لبه های داخلی، باید دستگاه را در جهت عقربه های ساعت حرکت داد. به این علت که حرکت دادن در خلاف جهت ذرات چوب باعث می شود تا از هر گونه شکست یا جدا شدن تراشه های چوب جلوگیری به عمل آید. همواره می بایست در جهت ایستاد تا حرکت دستگاه به طرف داخل باشد تا خارج؛ چرا که می توان در هر لحظه تیغه ی دستگاه را زیر نظر داشت. در تمام مدت باید دستگاه را با دو دست محکم نگه داشت و با وارد آوردن فشارِ اندکی به سمت چوب، عملیات ابزارزنی را ادامه داد.

برای ابزارزنیِ قطعات منحنی شکل، ابتدا قطعه کار را به میز کار با گیره محکم به نحوی می بندیم که به فاصله ی چند سانتی متر از لبه ی مورد نظر خارج از میز قرار گیرد. اُور فرز را با دو دست محکم نگه داشته و پایه ی آن را روی سطح چوب قرار می دهیم. با حفظ فاصله ی چند سانتی متری بین تیغه و لبه ی کار، دستگاه را روشن نموده و به آرامی به سمت لبه ی چوب هدایت می کنیم تا بلبرینگ زیر تیغه با لبه ی چوب تماس برقرار کند. برای برداشت عمیق تر از لبه ی چوب، می بایست دستگاه را دو یا سه بار به صورت رفت و برگشت روی لبه حرکت داد. هنگام ابزارزنیِ گوشه ها، تیغه ی اُور فرز به طور کامل بار را از لبه ی چوب خالی نکرده و باید پس از عملیات ابزارزنی، گوشه ها را به کمک مغار خالی کرد.

برای ابزارزنی و برش کاری با استفاده از تیغه های فاقد بلبرینگ می بایست از گونیای دستگاه استفاده کرد. میله های گونیا یا همان لبه گیر به صورت کشویی داخل پایه ی دستگاه قرار گرفته و سطح بیشتری را برای تراز کردنِ پایه ی دستگاه با سطح چوب مورد نظر در اختیار قرار می دهد. سپس گونیا را به لبه ی چوب تکیه داده و میله های آن روی سطح چوب قرار می گیرد. در این حالت دستگاه در جای خود ثابت شده و می توان ابزار زنی را انجام داد.

برش های مربوط به اتصالات به کمک اور فرز نجاری

اگرچه با استفاده از هر اٌور فرزی می توان بر ش کاری مربوط به اتصالات محتلف را انجام داد، اما استفاده از اٌور فرزهای با پایه ی متحرک برای این منظور سهولت بیشتری را به همراه خواهد داشت. به این دلیل که می توان برش کاری را در وسط قطعه کار متوقف نمود. پایه ی دستگاه را روی سطح چوب مورد نظر قرار داده و فشار دادن دستگاه به سمت پایین، تیغه ی آن وارد سطح چوب شده و تا نقطه ی اتمام کار دستگاه را روی سطح چوب در مسیر معین شده به حرکت در می آوریم.

سپس با بالا کشیدنِ دستگیره های دستگاه، تیغه ی آن از چوب خارج شده و برش کاری پایان می یابد.با اُور فرز معمولی باید دستگاه را با حفظ فاصله ای میان تیغه ی آن و سطح چوب، بالاتر از آن نگه داشته، و تیغه را آهسته و با حرکت دادنِ دستگاه به سمت و جلو و عقب وارد قطعه ی مورد نظر کرد.در صورت کار با هر دو نوع اُور فرز باید قسمت های اضافی در نقطه ی اتمام برش کاری را به کمک مغار خالی کرد. در اکثر برش های مربوط به اتصالات از تیغه های صاف و بدون زاویه استفاده می گردد. عمق برداشت نیز به میزان سختیِ چوب استفاده شده و همچنین قدرت اُور فرز بستگی خواهد داشت.

البته یک راه حل بسیار ساده برای سوراخ کاریِ عمیق در چوب های سخت، برداشت از سطح چوب در دو یا سه مرحله و به میزان کمتر است. به کمک این شیوه موتور دستگاه و یا تیغه ی آن دچار آسیب نخواهند شد. همچنین برای ایجاد برش کاری مربوط به اتصالاتی که نیازمند شکافی عریض تر از قطر تیغه ی اُور فرز موجود در کارگاه هستند، می بایست برداشت را در چند مرحله و در عرض تکرار نمود؛ بدین شکل که پس از هر مرحله برداشت، باید گونیای راهنمای برش را دقیقاً به میزان قطر تیغه جابجا کرد و مجدداً سوراخ کاری و برداشت را انجام داد.

کندن کام به کمک اُور فرز نجاری

پس از علامت گذاری محل دقیقِ کام روی سطح چوب مورد نظر، یک تکه چوب را به گونیای دستگاه اضافه می کنیم تا تیغه به لبه ی چوب نزدیک تر شده و کام کنی به کمک گونیا و با دقت هر چه بیشتر صورت گیرد. از یک سمت به آرامی دستگاه را حرکت داده به نحوی که در تمام مدت تماس بین تکه چوب با لبه ی قطعه کار برقرار باشد.

کندن شیار به کمک اُور فرز نجاری

اور فرز شیار زن: به کمک گیره، قطعه چوب مورد نظر را روی میز کار بسته و محل شیار را علامت گذاری می کنیم. تیغه را با خط راهنمای برش تنظیم نموده و یک تکه چوب را به عنوان راهنمای برش روی قطعه کار با گیره می بندیم؛ به نحوی که لبه ی آن با پایه ی اُور فرز مماس باشد. لازم به ذکر است که علاوه بر صاف بودن لبه ی تکه چوب، طول آن نیز باید از طول شیار بیشتر بوده و بر قطعه ی کار کاملاً عمود باشد.

به منظور پیشگیری از جدا شدنِ تراشه های چوب در محل ورود و خروج تیغه به چوب، بهتر است دو تکه چوب در ابتدا و انتهای چوب مورد نظر بسته شود. همچنین می توان با چسباندن یا اتصال تکه ای بلندتر، از آن به عنوان یک گونیای دست ساز و مفید استفاده نمود.

کندن شکاف در وسط قطعه کار با اورفرز

ابتدا طرح مورد نظر را روی قطعه کار ترسیم کرده و با قرار دادنِ تیغه روی خط راهنمای طرح، تکه ای چوب را مماس به لبه ی پایه ی دستگاه قرار می دهیم تا راهنمای برش در حین کندن باشد. عملیات فوق را برای سایر خطوط نیز تکرار کرده تا در تمامی طرفین، یک تکه چوب راهنما روی قطعه کار با گیره بسته شده باشد.

برای کندن با اُور فرز با پایه ی متحرک، کار را از یک گوشه آغاز کرده و پایه ی دستگاه را مماس به تکه های چوب قرار می دهیم. سپس با پایین آوردن قسمت بالای دستگاه، تیغه ی آن به آرامی وارد چوب می شود. با حرکت دادن دستگاه [به نحوی که تماس پایه ی آن با تکه چوب های راهنما حفظ شود] کندن را ادامه می دهیم تا دورِ شکاف مورد نظر به طور کامل کنده شود.

در حین کنده کاری می بایست به خاطر داشت که جهت حرکت در جهت حرکت عربه های ساعت باشد. برای تکمیل کندن نیز، اضافات باقی مانده را تراش می دهیم. جهت حرکت دادنِ دستگاه به طور کلی بهتر است بر خلاف جهت تراشه های چوب باشد.

به منظور کندن با کمک اُور فرز معمولی و با پایه ی ثابت، می بایست دستگاه را ابتدا به صورت کج روی سطح قطعه کار قرار داد؛ به نحوی که تیغه و قسمتی از پایه ی آن رو چوب قرار گیرند. دستگاه را روشن کرده و تیغه را به آهستگی داخل چوب فرو می بریم و با حفظ تماس بین پایه ی دستگاه با لبه ی تکه چوب های راهنما، عملیات کندن را انجام داده و درست مانند آنچه در مورد کندن با اُور فرز پایه متحرک گفته شد، آن را به اتمام می رسانیم.

کندن دایره به کمک اُور فرز نجاری

به کمک میله ای که با یک مرکز ثابت، فاصله ی دستگاه را از یک نقطه حفظ می نماید، می توان شکاف های دایره ای و منحنی شکل را در قطعات چوب کنده کاری کرد و یا حلقه هایی تزئینی را روی یک سطح چوبی ایجاد نمود.

در حالی که لوازم جانبی مختلفی در بازار برای کنده کاری دایره ای وجود دارد، اما می توان برای کندن دایره های بزرگ تر روی صفحات چوبی از یک راهنمای دست ساز در کارگاه استفاده کرد. برای مثال، قسمتی از یک صفحه فیبر 4 میلی متری که وسط آن دارای یک سوراخ [برای پیچ شدن به قطعه کار به مرکز دایره ی مورد نظر] و یک سر آن دارای سه سوراخ [درست در محلی که پایه ی دستگاه اُور فرز روی آن قرار گرفته و با پیچ به آن متصل گردد] می باشد.

ابزار زدن و کندن الگوهای مختلف با اُور فرز نجاری

ابزار زدن از روی الگو یکی از روش های سریع تولید چند قطعه ی مشابه بهم است. این روش ابتدا شامل پیاده کردن طرح روی قطعه ای کم ضخامت مانند فیبر، و سپس استفاده از آن به عنوان الگوی کار می باشد. بهتر است الگوی ترسیم شده روی قطعه فیبر و یا تخته چندلا، با کمک اره فلکه و یا اره عمود بر برش داده و سپس به کمک سمباده برقی، لبه های آن را کاملاً تمیز کرد؛ چرا که هر گونه نقص در الگو به قطعات تولیدشده منتقل می شود.

پس از برش های اولیه و آماده شدن الگو، از اُور فرز برای نهایی کردنِ ابزار زنی استفاده می گردد. باید این نکته را نیز در نظر گرفت که در اُور فرزهای با پایه ی ثابت می بایست از یک محافظ تیغه ی یدکی استفاده نمود که طبق تصویر، زیر پایه ی دستگاه بسته می شود.این قطعه ی یدکی از تماس بین میله ی تیغه با الگو جلوگیری کرده و موجب می شود تا ابزار زنیِ قطعه کار دقیقاً همانند الگو انجام گیرد.

ضخامت قطعه ای که به عنوان الگو مورد استفاده قرار می گیرد، می بایست اندکی بیشتر از ارتفاع این قطعه ی محافظ یدکی باشد. ابزار زدن قطعات مختلف با الگو، هم با اُور فرز پایه ثابت و هم با اُور فرز پایه متحرک را انجام داد. اگر با مدل پایه متحرک کار می کنید بهتر است پیش از روشن کردن دستگاه ارتفاع تیغه ی آن را تنظیم نموده و در همان ارتفاع دستگاه را قفل کنید. در مورد مدل پایه ثابت نیز درست همانند حالت عادی ارتفاع تیغه را تنظیم نمائید.