استفاده صحیح و اصولی از اره خوب به اندازه کیفیت تیغ اره عمود بر اهمیت دارد؛ اما با وجود این همه تنوع موجود در بازار، چگونه تیغ اره مناسب و با کیفیت را انتخاب می کنید؟ در ادامه با ما همراه باشید و نحوه انتخاب تیغ اره مناسب را یاد بگیرید تا مشکلات رایجی مانند شکستن یا سوختن چوب و شکستن بیش از حد آن رفع شود.
TPI چیست؟
دغدغه ی بیشتر نجارها و کسانی که با چوب سر و کار دارند انتخاب مجموعه ای از تیغه ها است که برای اره های موجود در کارگاهشان مناسب باشد. فرقی نمی کند که درباره ی کدام اره (اره میزی، فلکه، دیسکی، گردبر و یا عمودبر و غیره) حرف می زنیم، هدف نهایی همه ی نجارها انتخاب تیغه هایی است که بهترین برش را داشته باشند.
نجارها به سرعت متوجه می شوند که تعداد تیغه ها در هر اینچ تأثیر به سزایی در نوع برش آن ها دارد. قانون کلی این است: «هرچه تعداد دندانه بیشتر برش بهتر». اما جواب همیشه به همین سادگی هم نیست. کمی بعد متوجه تأثیر و نقش تعداد دندانه در کیفیت برش تیغه اره خواهید شد.
تیغ اره با دندانه های کم
هر دندانه ای که روی تیغه وجود دارد هنگامی که با سرعت به قطعه کار برخورد می کند، مانند اسکنه یا مغار بافت یا دانه های چوب را جدا می کند و به طور معمول هرچه تعداد تیغه بیشتر باشد برش صاف تری خواهیم داشت. این قانون برای بیشتر اره ها از جمله اره رومیزی، اره فارسی بر، اره گردبر و اره عمودبر صدق می کند. برای رسیدن به برش صاف تر و تمیزتر، سرعت قربانی می شود زیرا این برش های صاف و تمیز محصول سرعت کمتر تیغه است.
تیغ اره با دندانه های کم تر، با سرعت و شدت بیشتری برش می زند اما برش خشن، ناصاف و ناهموار خواهد بود. این مسئله بدین دلیل است که تیغه با دندانه ی کم تر فاصله ی بیشتری بین دندانه ها دارد و به طبع آن با شدت بیشتری بافت چوب را جدا می کند؛ به عبارتی دیگر می توان گفت سرعت انجام کار با میزان دقت و تمیزی کار رابطه عکس دارد.
تیغ اره با دندانه های زیاد
در سرعت یکسان، در تیغه ای که تعداد دندانه ی بالایی دارد، هر دندانه مقدار کمتری از بافت چوب را برش می دهد و در نتیجه برش صاف و تمیزی شکل می گیرد. به همین منظور تیغه های برش سنگین با تعداد دندانه ی کم تر (TPI کم تر) برای برش قطعاتی به کار می روند که در ظاهر کار مشخص نیستند و محل بریدگی در کار مخفی می شود.
در نجاری ظریف با چوب سخت، صافی و تمیزی برش از اهمیت بیشتری برخوردار است درنتیجه تیغه هایی باکیفیت تر و دندانه های بیشتر استفاده می شوند. البته برش صاف و تمیز تیغه های باکیفیت آسان به دست نمی آید. به دلیل سرعت و شدت کمتر برش، احتمال سوختگی چوب بر اثر اصطکاک بیشتر وجود دارد. همچنین به دلیل فاصله ی کم بین دندانه ها و سرعت کم تخلیه ی خاک اره احتمال گیر کردن تیغه اره در چوب وجود دارد.
قطر تیغ اره
یکی از نکات مهمی که در انتخاب و خرید هر نوع تیغ اره ای باید مد نظر قرار دهید قطر تیغ اره و سازگاری آن با انواع اره است. اره ها در مدل تیغه با هم تفاوت دارند اما یک سری موارد کلی در مورد تمام آن ها صدق می کند که عبارتند از:
سایر عوامل موثر بر کیفیت برش تیغه اره
عوامل موثر دیگری در کیفیت برش تیغ اره وجود دارد. انحراف به بیرون دندانه ها نسبت به بدنه «ست» نام دارد. تیغه با ست بیشتر برش قوی ترو در عین حال مصرف چوب بیشتری دارد؛ زیرا برش ایجاد شده پهن تر است. اگر چوبی که تهیه کرده اید گران است این نکته را در نظر داشته باشید که استفاده از تیغه اره با ست بالا سبب هدر رفت بیشتری از چوب می شود.
یزی تیغه اثر مستقیم و به سزایی بر برش دارد. وقتی تیغه کند باشد احتمال سوختگی چوب بالا می رود زیرا دندانه ها آن طور که باید بافت چوب را برش نمی زنند. تیغه ی کثیف هم همین داستان را دارد. وقتی شیره ی چوب بر سطح تیغه بچسبد مجدداً احتمال سوختگی چوب بالا می رود. برای دستیابی به برشی صاف و تمیز همیشه تیغه ی دستگاه را تمیز و عاری از هر گونه آلودگی نگه دارید.
اولین کار این است که تیغه را بررسی کنید تا از تمیز بودن آن اطمینان حاصل کنید. تیغ اره ها به مرور زمان با برش الوار به چوب و رزین آغشته می شود. این لایه های انباشته شده روی تیغه یکی از دلایل ایجاد علائم سوختگی روی چوب در هنگام برش است. تیغه را می توانید با شوینده های مخصوص تیغ اره تمیز کنید؛ اما هنگام تمیز کردن باید مراقب باشید. اگر تمیز کردن تیغه تأثیری در از بین بردن علائم سوختگی روی چوب نداشت ممکن است علت کندی تیغه باشد.
استفاده از تیغه کند باعث ایجاد حرارت زیادی بین تیغه و چوب و در نتیجه سوختن آن می شود. برای این منظور شکستگی، دندانه های از بین رفته یا گرد شده را بررسی کنید. در چنین شرایطی باید تیغه کند شده را با یک تیغه نو و تیز تعویض کنید. تیغه هایی که کیفیت بالایی دارند معمولا وسیله یا امکانی برای تیزکردن تیغه هم دارند. اگر پس از رفع این مشکل باز هم هنگام برش متوجه سوختن چوب شدید، باید به دنبال یافتن مشکل دیگری در ابزار خود باشید.
نکات مهم در مورد تیغه اره
طبق قاعده ی کلی، هر نجاری باید چندین نوع مختلف تیغه را در دست و بال خود داشته باشد. برای مثال، بهتر است برای اره رومیزی 25 سانتی، یک تیغه ی 40 دندانه برای مصارف عام و کلی و یک تیغه 80 دندانه برای تخته سه لا و ونیر و یک تیغه ی مخصوص برای برش های طولی داشته باشیم.
بر روی اره نواری، تیغه هایی با ضخامت مختلف و بسته به زاویه ی منحنی هایی که قرار است برش زده شود داشته باشید. برای مثال تیغه ی 6 میلی متری برای منحنی های تنگ، تیغه ی 12 میلی متری برای برش های معمولی اره نواری و تیغه 25 میلی متری برای کاهش ضخامت الوار.
تیغه های 12 و 25 میلی متری باید باید حداقل 3 دندانه در هر اینچ داشته باشند. در حالی که تعداد دندانه های تیغه های نازک باید بیشتر باشد.همچنین برای اره های برقی دستی مانند اره گردبر تیغه های متنوعی تهیه کنید. تیغه ای که برای گردبرها استفاده می شود برای اره میزی ها هم قابل استفاده است.