معامله مارجین، روشی برای خریدوفروش و معامله دارایی است که از سرمایه ای که توسط شخص ثالث تامین و فراهم می شود، بهره می گیرد. در مقایسه با انواع روش های معمولی معامله، حساب های مارجین به معامله گران با استفاده از اهرم ها، امکان دسترسی به مقادیر بیشتری از سود (و همچنین ضرر) را می دهند. در ادامه با ارز دیجیتال همراه باشید تا نگاه دقیق تری به مفهوم مارجین تریدینگ بیاندازیم.
سرمایه گذاران نترسی که احساس می کنند نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال به اندازه کافی هیجان انگیز نیست، می توانند از امکانات معاملات مارجین که امروزه بسیاری از صرافی ها آن را ارائه می دهند، استفاده کنند.
معاملات مارجین با استفاده از اهرم، می تواند از لحاظ تئوری سود بسیاری را به ارمغان آورده و همچنین ممکن است نقطه مقابل آن نیز رخ دهد که سرمایه ای بیش از حد انتظارتان را از دست بدهید. به همین ترتیب، برخی از صرافی ها، انتظار بیشتری از تریدرهای مارجین داشته و در تأیید هویت آنها سخت گیری بیشتری را اتخاذ کرده یا حتی شروطی را برای واجد شرایط بودن آنها تعیین می کنند.
اکنون قصد داریم نگاه مختصری به تعریف مارجین تریدینگ و نحوه انجام آن انداخته و خطرات و مزایای احتمالی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
معاملات مارجین به زبان ساده
معاملات مارجین در ارزهای دیجیتال، تفاوت عمده ای با معاملات مارجین مربوط به اوراق بهادار سنتی تر مانند سهام و اوراق قرضه ندارد. ایده اصلی این است که شما سرمایه اولیه خود را توسط قرض گرفتن پول و استفاده از اهرم، افزایش می دهید. این مسئله معمولاً توسط یک نسبت، بیان می شود.
برای مثال، سپرده گذاری 5 دلاری به وسیله اهرمی با نسبت 5:1 (یک به پنج) به این معناست که شما در بازار آزاد به میزان 25 دلار شرط می بندید. اما نکته ای که وجود دارد این است که شما باید در هر حال، پول قرض گرفته شده را بازگردانید. پس در تمام معاملات مارجین، سود به دست آمده باید به گونه ای تخمین زده شود که علاوه بر وام دریافت شده، کارمزد مربوط به پول اضافی قرض گرفته شده را نیز تحت پوشش قرار دهد.
معامله مارجین می تواند برای هر دو موقعیت فروش استقراضی (short) و خرید استقراضی (long) مورد استفاده قرار گیرد. موقعیت خرید استقراضی نشان دهنده این فرض است که با افزایش قیمت دارایی معامله گر سود می کند و موقعیت فروش استقراضی درست برعکس آن با کاهش ارزش دارایی معامله گر به سود می رسد.
فرض کنید که فردی یک بیت کوین دارد. او پیشبینی می کند که قیمت بیت کوین از 3,000 دلار به 5,000 دلار برسد و یک معامله مارجین با اهرم 5 انتخاب می کند. در این صورت، گویی که فرد مورد نظر حالا 5 بیت کوین دارد و اگر قیمت به 5,000 دلار برسد سودش 5 برابر بیشتر از وقتی است که با یک بیت کوین سرمایه گذاری کند. اما از سوی دیگر، اگر این فرد اشتباه کرده باشد و قیمت کاهش یابد، صرافی از پول اولیه او نسبت به ضرر صورت گرفته کم می کند یا حتی ممکن است تمام پول او را بردارد.
دو قسمت اصلی برای بازار مارجین تریدینگ وجود دارد. اولین قسمت، معاملات مارجین در بازار نقدی است.
در این گونه از معاملات، مبالغ قرض گرفته شده باید به محض اتمام معامله عودت داده شود. این ساز و کار معمولاً توسط صرافی ها و از طریق سیستم وام دهی همتا به همتا انجام می پذیرد. به عبارت دیگر، یک نهاد دادوستد مجزا مبالغ قرض گرفته شده را تأمین کرده و انتظارات از این نهاد برای تأمین پرداخت ها (با بهره یا کارمزد معامله) بالاست.
این مسئله به نوبه خود باعث ایجاد آستانه تسویه خواهد شد. اگر میزان بدهی معامله کننده بیشتر از ارزش کل تضمین باشد، وام دهنده می تواند فراخوان مارجین (margin call) انجام دهد تا مطمئن شود که خواهد توانست پول قرض داده شده خود را پس بگیرد. این مسئله به خودی خود به دو سطح تقسیم می شود.
اولین بخش یک حد مجاز اولیه که معامله گران را از ایجاد موقعیت های نامعقول بازمی دارد و حد مارجین پایین تر که در صورت نزول معامله گر به قلمرو خسارت است، یک مارجین کال فوری را فراخوانی می کند.
دومین بخش عمده معاملات مارجین، مبادله مشتقات است. مشتقات، همانطور که از نامشان پیداست ابزارهایی مالی هستند که در لایه ای بالاتر از دارایی اصلی ایجاد شده اند که آشناترین نوع آن، معاملات آتی هستند. هنگامی که تریدر یک معامله مارجین را در بازار مشتقات انجام می دهد، خود دارایی اصلی دست نخورده باقی مانده و طرفین متقابل قرارداد آتی انتخاب می شوند.
همچنین، وامی وجود ندارد که خود به خود بازگردانده شود. با این حال، صرافی باید خود را در مقابل برخی از معاملاتی که ضرر ده هستند مصون نگه دارد. صرافی های مختلف، مکانیزم های متفاوتی برای دوری از این مخاطرات دارند. برخی از آنها به هنگام فراخوان مارجین از تریدرها جانب داری می کنند در حالی که سایر صرافی ها، بدهی های حاصله را از منابع بیمه خود تأمین می کنند.
موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی
به کارگیری موضع معاملاتی خریدوفروش استقراضی، در بطن معاملات مارجین قرار دارد. در موضع معاملاتی خرید فرض بر این است که ارزش دارایی تحت معامله درنهایت افزایش خواهد یافت در حالی که در فروش استقراضی پیش فرض معامله این است که ارزش دارایی ها با گذر زمان کاهش خواهد یافت. هر دوی این مفاهیم می توانند در اهرم به کار گرفته شوند.
مواضع معاملاتی خرید مفاهیم آشنایی هستند. به این معنا که وقتی یک تریدر، ارزهای دیجیتالی یا سهام دیگری را خریداری کرده و منتظر می ماند تا قیمت آن از قیمت خرید خود بالاتر رود، در واقع از این مفهوم استفاده کرده است. در واقع، این مسئله همان جمله مشهور «خرید در قیمت پایین، فروش در قیمت بالا» را بیان می کند.
معاملات مربوط به فروش استقراضی در ابتدا نامعقول به نظر می رسند. در واقع یک تریدر با استفاده از ابزار مالی، ارزهای دیجیتال یا اوراق بهاداری را می فروشد که فعلاً مالک آنها نیست. در این گونه معاملات هدف این است که دارایی های فروخته شده را هنگامی که قیمتشان به طور قابل توجهی پایین آمد، بازخرید کنید.
شاید این مفاهیم کمی گنگ به نظر برسند اما مقایسه ساختار این معاملات، در درک آن به شما کمک خواهد کرد. مواضع معاملاتی خرید، نوعی از معامله است که در آن مطمئن هستید که با خرید کنونی یک دارایی و فروش آن در آینده، به سودآوری خواهید رسید. اما در معاملات فروش استقراضی، معامله کننده بر این باور است که دارایی موردنظر در طی زمان افت قیمتی خواهد داشت.
مخاطرات و مزایای احتمالی
معامله کردن به صورت مارجین، ذاتا خطرناک تر و پرریسک تر از معامله معمولی است؛ اما وقتی صحبت از ارزهای دیجیتال است، ریسک این نوع معامله بیشتر هم می شود. با توجه به نوسان بسیار زیاد در بازار ارز دیجیتال، تریدرهای مارجین ارز دیجیتال باید بیشتر مراقب باشند.
حقیقت این است که اهرم بکار گرفته شده در معاملات، حکم پول را داشته و یا حداقل در مورد معاملات مشتقات که باید دارایی استفاده شده در معامله، قرض گرفته شود نهایتاً باعث ایجاد موقعیت مطلوبی خواهد شد. چیزهای کمی در دنیا رایگان هستند. خصوصاً زمانی که صحبت از پول باشد. پس یک تریدر باید انتظار خروجی های بزرگی را از معاملات خود داشته باشد تا بتواند اصل مبلغ وام گرفته شده، به همراه کارمزدهایش را به راحتی تسویه کند.
خطر واقعی زمانی رخ می دهد که فراخوان مارجین صادر شده باشد. تریدر، در معرض خطر از دست دادن تمام سرمایه گذاری اولیه خود قرارگرفته و حتی در شرایطی که فراخوان مارجین به موقع صادر نشود تا از ورود تریدر به منطقه ضرر جلوگیری کند، می تواند باعث شود که وی بیش از آنچه که سرمایه گذاری کرده است را از دست بدهد. پس معاملات مارجین یکی از معدود روش های مبادله است که ممکن است در آن مبلغی را بدهکار شوید که ارزش آن بیشتر از سرمایه اولیه تان بوده است. در دنیای قماربازان، این روند به عنوان دامنه ای از پول های قرض داده شده با ربا شناخته می شود. وامی با درصد سود بالا که برای اهداف مشکوکی مثل شرط بندی با خطر بالا، گرفته می شود. قماربازان امیدوارند مبلغی که برنده خواهند شد، آن وام و درصد ربای وام را پوشش دهد. اگر درنهایت این گونه نباشد، زمینه برای ایجاد فیلم های کلاسیک مافیایی مناسب خواهد بود.
معاملات ارزهای دیجیتال، به خودی خود کاملاً خطرناک نیستند ولی در حوزه مارجین تریدینگ، هنوز هم خطر از دست دادن سرمایه بسیار بالاست. صرافی های بسیاری درنتیجه ارائه خدمات معاملات مارجین، به دستکاری بازار متهم شده اند.
در پایه این مفهوم، جهش قیمتی وجود دارد. جهش قیمتی زمانی رخ می دهد که تقاضا برای خرید یک ارز دیجیتال بالا بوده و عرضه آن محدود باشد. هنگامی که سری متوالی از تقاضا انباشته شود، جهش سریع قیمت ها را به دنبال خواهد داشت. این اتفاق باعث خواهد شد که معاملات استقراضی دیگر به موقعیت فراخوان مارجین رسیده، قیمت ها بالاتر و بالاتر رفته و جهش های قیمتی بیشتری به وجود آید. سر انجام در پایان روز معاملاتی، یک جهش قیمتی باعث نوسانی بزرگ در افزایش قیمت خواهد شد.
بنا به گزارشات، برخی از صرافی ها در ایجاد این طعمه های استاپ-لاس (stop-loss) برای جمع آوری کارمزدهای فراخوان مارجین، مشارکت می کنند. با این حال، نهنگ ها یا همان تریدرهایی که موقعیت های ویژه ای در بازار ایجاد می کنند، اغلب اوقات باعث شرایط بحرانی بازار هستند. برای ایجاد یک جهش قیمتی، نهنگ نیازمند ایجاد موقعیت استقراضی است که به اندازه کافی بزرگ باشد تا با به کارگیری بخشی از این موقعیت، یک جهش قیمتی را پدید آورد. سپس بقیه موقعیت های استقراضی خود را به تدریج و با برنامه ای مشخص در بازار وارد می کند تا روند صعودی قیمت را حفظ کند. درنتیجه ارز دیجیتال موردنظر شاهد افزایشی مصنوعی در قیمت خود بوده و نهنگ موردنظر، روز معاملاتی خود را با سود بسیار بالای به دست آمده از بازی دادن موقعیت استقراضی خود تمام می کند.
یک بازی حرفه ای
با توجه به دشواری هایی که در ایجاد یک معامله حساب شده مارجین وجود داشته و پتانسیل شدید ضرر و زیان موجود در معامله ها که توسط صرافی ها یا معامله گران ایجاد می شود، تعداد محدودی از صرافی ها مانند بیتمکس و بایننس معاملات مارجین را ارائه می دهند. این صرافی ها اغلب از معامله گران مارجین درخواست می کنند که مدرکی معتبر از وضعیت مالی شان ارائه دهند. برای صرافی ها مناسب به نظر می رسد که این حوزه از دنیای وسیع بی قانون ارزهای دیجیتال را، خودشان قانون گذاری کنند. خطرات معاملات مارجینی که قانون گذاری نشده اند، این است که فقدان سرمایه در این معاملات می تواند به چند برابر موقعیت اولیه تبدیل شده و نقدینگی بازار ارزهای دیجیتال را در معرض خطر قرار دهد.
مارجین تریدینگ یک بازی حرفه ای است که مخاطرات و ریسک های آن نیز حرفه ای می باشد. با این وجود باید آگاه باشید که صرف نظر از توانایی های تریدینگ شما، بازار ممکن است بر خلاف پیش بینی های شما حرکت کند. جهش های مصنوعی قیمت ارزهای دیجیتال حتی ممکن است با تلقین روند صعودی، معامله گران عادی را به دام بیاندازد. البته این جهش مصنوعی به محض اتمام معاملات کاذب، به سرعت فروکش خواهند کرد.