چرا استهلاک در دستگاه کمپکتور بالاست؟
به همان اندازه که در مورد انتخاب و نحوه خرید یک وسیله مکانیکی حساسیت وجود دارد، در مورد نگهداری، تعمیر و محافظت از آن نیز حساسیت و انتظاراتی وجود دارد. بسیاری از خریداران با توجه به ویژگی فضای امور پیمانکاری و قیمت های شدیداً رو به رشد اجناس در بازار امروز، معمولاً انتظار دارند تا وسیله خریداری شده عمر بالایی داشته باشد اما گاهاً برخلاف میل خریداران وسیله به سرعت در معرض خرابی و نقص فنی قرار می گیرد.
یکی از موضوعات مهم در پیش بینی عمر یک وسیله، داشتن اطلاعات کافی در مورد عملکرد و ساختار فنی آن است. همین موضوع باعث شد تا ما سراغ کمپکتور رفته و با نگاهی به نحوه عملکرد آن، میزان استهلاک و علل آن را بررسی کنیم. پس اگر شما نیز صاحب یک کمپکتور هستید یا حتی قصد خرید آن را دارید، برای متوجه شدن کلیات این موضوع، تا انتها با ما همراه باشید.
دورنمایی از کمپکتور
با بررسی نحوه عمل و ماهیت کمپکتور در دایره اهداف این بحث نیست اما به روال همیشگی در جهت ایجاد نگرشی مناسب در مورد خود بحث به عنوان پیش نیاز ماهیت کمپکتور را بررسی خواهیم کرد.هدف اصلی از به کار گرفتن این وسیله، فشرده سازی خاک و در اصطلاح تسطیح آن است؛ همانطور که احتمالاً شنیده باشید، اولین گام در راه سازی کوبیدن خاک نرم زیرین و ایجاد لایه ای مستحکم از آن است. این کار به کمک کمپکتور انجام می شود.
این وسیله با لرزش (در کمپکتور صفحه ای) و ضربه (در کمپکتور قورباغه ای)، نیروی لازم جهت فشرده کردن خاک و سفت شدن لایه سطحی آن را فراهم می کند. نیروی لازم برای این کار توسط یک موتور تأمین می شود. خال با وجود دورنمایی از ماهیت این وسیله بهتر می توان استهلاک در آن را بررسی کرد.
استهلاک در کمپکتور صفحه ای؟ ارتعاشات هزینه زا هستند
در کمپکتور صفحه ای، موتور با چرخش یک شفت خروجی که متصل به محوری ناموزون است، ارتعاش ایجاد می کند. در این روش وزن نامتوازن تحمیل شده به سانتریفیوژ خروجی موتور، باعث ایجاد ارتعاش خواهد شد.
ارتعاش ایجاد شده به خودی خود استهلاک زا است. اساساً یک ارتعاش از منظر مکانیک به معنی نوسان مداوم یک جسم حول یک نقطه خاص می شود؛ این نقطه خاص همان نقطه تعادل است. دقت کنید که ارتعاش کمپکتور صفحه ای میرا نیست، یعنی به طور مداوم تکرار شده و توسط یک منبع انرژی آن تأمین می شود. در هر دوره از ارتعاش مجموعه ای از قطعات وسیله با هم برخورد می کنند زیرا بدون برخود اساساً خود ارتعاش ایجاد نخواهد شد.
این برخورد مداوم قطعات و ذرات مواد باعث می شود تا وسیله شما به مرور دچار استهلاک شود. این همان میزان از استهلاکی است که مثلاً در کمک فنر ماشین قابل مشاهده است اما با این تفاوت که سرعت بیشتری دارد زیرا در ارتعاش کمپکتور صفحه ای، انگار همان کمک فنر در لحظه هزاران بار دست انداز و بالا و پایین شدن را تجربه می کند.
تصور کنید اگر ماشین شما به طور مداوم ساعت ها با سرعت از دست انداز عبور کند چه اتفاقی برای کمک فنرها و اتاق ماشین رخ می دهد؛ شک نکنید به سرعت از هم می پاشد و در نقاطی شکاف و در نقاطی دیگر شکستی می دهد.
دقیقاً به همین علت است که در طراحی وسایل مکانیکی تلاش می شود تا ارتعاش به صفر برسد هر چند نه تنها این در عمل ممکن نیست، بلکه در وسیله ای مانند کمپکتور صفحه ای این ارتعاش است که اساس کار وسیله را تشکیل می دهد.
استهلاک در کمپکتور قورباغه ای؟ به قانون سوم نیوتن رجوع کنید
اساس کار در کمپکتور قورباغه ای به جای ارتعاش های ریز، ضربات متعدد است(البته نباید فراموش کرد که این هم از نظر مکانیکی نوعی ارتعاش است اما در اصطلاح عامه خیر). در این وسیله نیروی خروجی پیستون موتور صرف بالا و پایین شدن مداوم یک میله در راستای عمود خواهد شد. حرکت رفت و برگشتی میله باعث می شود تا کمپکتور قورباغه ای ضربات متعددی را توسط کفشک زیر به سطح خاک وارد کند. به قانون سوم نیوتن رجوع کنید:
هر عملی عکس العملی برابر و در خلاف جهت دارد.
این یعنی هر ضربه محکمی که کمپکتور قورباغه ای به زمین وارد می کند، یک نیرو با همین قدرت و در خلاف جهت به خود کمپکتور قورباغه ای وارد خواهد شد. پس با این اوصاف این فقط زمین نیست که زیر قدرت بالای کمپکتور قورباغه ای فشرده و در اصلاح له می شود بلکه خود کمپکتور قورباغه ای نیز ضربات سنگینی را تجربه می کند.
اینکه به طور مداوم ضربات سنگینی به وسیله وارد شود بدیهتاً باعث استهلاک بالای آن خواهد شد. پس اگر در مورد استهلاک کمپکتور قورباغه ای صحبت می کنیم، در واقع سخن از نیروی زیادی است که زمین به شکل عکس به آن وارد می کند. این فقط بخشی از مسئله است، از طرفی دیگر عملکرد خود وسیله نیز همراه با حرکات مداوم قطعات مختلفی است که ایجاد اصطکاک می کنند؛ اصطکاک مادر استهلاک در وسایل مکانیکی است.
وسیله ای درگیر با ارتعاش و تنش مداوم
در نهایت باید گفت که آنچه عامل اصطکاک شدید زمین کوب می شود، تنش مداوم، فشار مداوم و اصطکاک مداومی است که وسیله در حین کار با آن ها دسته و پنجه نرم می کند. دقت به این موضوع و بررسی آن باعث می شود تا ما متوجه شویم که این تنش ذاتی در قطعات کمپکتور که تا این حد بالاست تا حدی احتناب ناپذیر است اما ما به عنوان کاربران این وسیله می توانیم با رعایت برخی نکات، استهلاک وسیله را کاهش دهیم.
شاید شرح دقیق نحوه کار با این وسیله در حوصله متن نباشد اما بیان این نکته الزامی است که پیروی از نکات و قواعد عملی کار با این وسیله برای حفظ سلامت و کاهش شدت استهلاک آن الزامی است. این در تمام وسایل مکانیکی متحرک الزامی است اما در وسیله ای با چنین سطحی از تنش و فشار، بیش از سایرین مهم بوده و در افزایش طول عمر مؤثر است.
جنس متریال و کیفیت ساخت
غیر از کاربری صحیح، جنس متریال دخیل در ساخت کمپکتور، ساختار فنی و طراحی مکانیکی آن نیز بی اثر نیست. به همین علت است که برخی برندها در شرایط برابر نیز همواره قیمت بیشتری برای محصولات خود در نظر می گیرند چون متریال مرغوب و طراحی مهندسی شده، منجر به افزایش قیمت وسیله خواهد شد.این یک شعار نیست؛ برای داشتن یک وسیله مقاوم تر با طول عمر طولانی باید پول بیشتری نیز بپردازید.