صادرات به آفریقا

صادرات به آفریقا:
قاره آفریقا با دارا بودن 54 کشور دومین قاره وسیع و پرجمعیت (1.3 میلیارد نفر) جهان محسوب می شود. ساختار اقتصادی این قاره نیز ناهمگون بوده و کشورهای آن از سطوح توسعه متفاوتی برخوردارند. با این وجود نرخ رشد اقتصادی این قاره در مقایسه با میانگین جهانی بالاتر بوده و به همین جهت این قاره به عنوان یکی از بازارهای بالقوه آتی جهان به شمار می رود.

در سال 2018 صادرات آفریقا به جهان حدود 497 میلیارد دلار و واردات آن نیز حدود 547 میلیارد دلار بوده است که کمتر از 3 درصد تجارت جهانی است. این در حالی است که حجم تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران با این قاره در بهترین شرایط و در سال 1396حدود 1.2 میلیارد دلار بوده است.

آمارها نشان می دهد که بیش از 50 کشور آفریقایی در طول سال حدود 1000 میلیارد دلار تجارت دارند که حدود 600 میلیارد دلار آن به واردات و 400 میلیارد دلار آن به صادرات اختصاص دارد.

میزان فراموشی این بازار مهم در اقتصاد ایران وقتی مشخص می شود که بررسی ها نشان از آن دارد که آمار تجارت ایران در سال با تمامی کشورهای آفریقایی حدود یک میلیارد دلار است. از این عدد 600 میلیون دلار به صادرات و 400 میلیون دلار به واردات اختصاص دارد و عملا ایران از این بازار 1000 میلیارد دلاری هیچ سهمی ندارد.

بررسی وضعیت واردات کشورهای آفریقایی در سال 2018 نشان می دهد که این کشورها در یک سال حدود 576 میلیارد دلار واردات داشته اند. در بین این کشورها، آفریقای جنوبی با حدود 93 میلیارد دلار بزرگ ترین وارد کننده بوده و پس از آن مصر با 80 میلیارد دلار، مراکش با 51 میلیارد دلار و الجزایر با 48 میلیارد دلار واردات قرار دارند.

آمار دقیق تجارت ایران با آفریقا نشان می دهد که تاجران ایرانی در این سال 651 میلیون دلار به آفریقا صادر کرده اند. مصر با واردات 215 میلیون دلار بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و پس از آن کنیا با 137 میلیون دلار، سودان با 59 میلیون دلار و آفریقای جنوبی با 37 میلیون دلار در رده های بعدی هستند.

به این ترتیب ایران به آفریقای جنوبی به عنوان اصلی ترین اقتصاد این قاره و بزرگ ترین واردکننده تنها 37 میلیون دلار صادرات داشته که در واردات 93 میلیارد دلاری این کشور، عملا هیچ سهمی را نشان نمی دهد.

در کنار آن ایران به مصر بیشترین صادرات را داشته که در 40 سال قبل روابط دیپلماتیک خاصی با آن نداشته و این نشان می دهد که ظرفیت موجود بسیار بالاست اما هیچ کس سراغ آن نرفته است.

موانع صادرات به آفریقا:
دو مساله مانع از رشد حضور ایران در آفریقا شده است؛ نخست بعد مسافت و دشواری فراهم کردن مقدمات زیرساختی حمل و نقل در این مسیر که مانع از توسعه صادرات شده و از سوی دیگر محدودیت هایی مانند تعاملات بانکی و دشواری نقل و انتقال ارز ایران امروز بیش از آنکه به نفت متکی باشد، به صادرات غیرنفتی خود نیاز دارد و در این عرصه بازارهای جدیدی برای عرضه خود نیاز دارد که احتمالا آفریقا بکر ترین گزینه برای آینده تجارت ایران به شمار می رود.

عمده ترین کشورهای هدف صادراتی:
عمده ترین مقاصد صادراتی ایران در آفریقا در 10 سال گذشته کشورهای به ترتیب مصر، سودان، کنیا، آفریقای جنوبی، تانیزانیا، جیبوتی، موزامبیک، مراکش، نیجریه، سومالی، الجزایر و تونس بوده است