فورواردری به خدماتی اطلاق می شود که طی آن شخص یا یک شرکت حقوقی در قبال دریافت اجرت، مقدرات انتقال کالا از یک کشور به کشور دیگر را فراهم می کند و در اصطلاح فورواردر یک شرکت واسطه برای ارسال بارهای عمده و گروپاژ هست.
خدمات فورواردی به 4 بخش تقسیم می شود:
- فورواردری هوایی
- فورواردری دریایی
- فورواردری زمینی
- فورواردری ریلی
در قوانین بعضی کشورها مانند آلمان فوروارد تعریف و وظایف آن مشخص شده است در حالی که در بسیاری کشورها تعریف قانونی از فورواردر تعاریف مختلفی به شرح ذیل به عمل آمده است:
1- فورواردر عبارت است از شخصی که چگونگی حمل کالا را از طرف مشتری خود طراحی می نماید. بدون این که خود الزام نقش حمل کننده را داشته باشد. در کشورهای مختلف با اسامی مختلف مانند نماینده، متصدی حمل و نقل، فورواردر و غیره نامیده می شود ولی نقش هماهنگی و طراحی او در سطح بین المللی مورد قبول واقع شده است.
2- سازمان فیتا با توجه به تفاوت در سیستم های مختلف حقوقی کشورها فورواردر را بر اساس وظایف محوله به شرح ذیل تعریف نموده است:
- فورواردر کسی است که کلیه سئوالات صاحب کالا را در زمینه حمل کالا پاسخ می گوید و سعی نماید کالا را در سریع ترین زمان و با امنیت کامل به مقصد برساند.
- شبکه وسیع نمایندگان فورواردر در دنیا و کارگزاران آن ها باعث می شود فورواردر بتواند بهترین و ساده ترین مسیر حمل را تعیین و در ارتباط با پرداخت بهای کالا نیز خدماتی ارائه نماید.
- فورواردر به عنوان متخصص حمل و نقل روش های مختلف حمل مرکب را مورد بهره برداری قرار می دهد و در رابطه با تشریفات اداری اداری و تهیه اسناد اقدامات لازم را معمول می دارد.
- فورواردر با بهره گیری از امکانات توزیعی که در اختیار دارد و با توجه به اطلاعاتی که از حمل و نقل داخلی و بین المللی دارد مشاور مناسبی برای آن ها ایجاد نماید.
بنابراین براساس تعریف سازمان فیاتا فورواردر کسی است که بتواند وظایف فوق را انجام دهد.
3- در مقررات (1) UNCTAD/ICC برای اسناد حمل ترکیبی کالا، فورواردر به کسی اطلاق می گردد که قرارداد حمل را منعقد نموده و مسئولیت اجرای آن ار به عنوان متصی حمل به عهده می گیرد. محدوده مسئولیت متصدی حمل ترکیبی از زمان در اختیار گرفتن کالا در مبدا حمل تا زمان تحویل آن در مقصد نهایی می باشد. فورواردر مسئول هر نوع فعل یا ترک فعل مستخدمین و کارگزاران خود در محدوده انجام وظیفه آن ها می باشد.
4- بنابراین فرواردر را می توان به شرح زیر تعریف نمود:
فورواردر شخصی است که حمل را طراحی نموده و از طرف خود یا از طرف شخص دیگری به عنوان اصیل نه به عنوان نماینده (حمل کننده یا صاحب کالا) قرارداد حمل را با قبول مسئولیت به انجام می رساند. فورواردر بارنامه خود را صادر نموده و مسئولیت حمل را از مبدا تا مقصد به عهده می گیرد.
مسئولیت های فورواردر در پروسه ی حمل و نقل کالا:
- کسب اطلاعات و دستورات لازم از مشتری برای صدور پیش برگ ( پروفرما)، بارنامه و سایر اسناد حمل و نقل و انعقاد قرارداد حمل و خدمات فورواردی.
- انعقاد قرارداد اجرای عملیات ترابری ( حمل و نقل) طبق دستورات مشتری
- نظارت بر امور عملیات حمل، تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز به مشتری از قبیل اعلامیه حمل
- تحویل کالا به گمرک مقصد، امضا صورت مجالس کسر یا اضافه تخلیه یا آسیب دیدگی و فقدان کالا
- اخذ صورت مجالس از حمل کننده کریری و ارائه به مشتری
- تسویه حساب با مشتری، شخص حمل کننده یا پیمانکاران ذی و سایر وجوهی که وصول آن به عهده فورواردر است.
- اعلام ورود کالا به مشتری و صدور ترخیصیه های کلی یا تفکیکی کالا
- انجام تشریفات گمرکی ترخیص کالا در صورت لزوم و حسب قرارداد منعقده
- تحویل کالا در نقطه مقصد و عملیات حمل از گمرک تا انبار صاحب کالا در صورت توافق نسبت به حمل یکسره
- اخذ پروانه ورود موقت کانتینرهای واردشده به کشور از گمرکات و عودت آن ها در مهلت تعیین شده است.
- شرکت های فورواردر در جهت تأمین کامیون های مورد نیاز، مجاز به انعقاد قرارداد یا توافق مستقیم با خود راننده ( به استثنای رانندگان تحت پوشش خود) نیستند و صرفاً از طریق شرکت های کریر بایستی اقدام به این امر نمایند.
- فورواردر بایستی مسئولیت های مدنی خود را بابت خدمات فورواردی که به عهده می گیرد بیمه نماید.
- وظایف محوله سمت کارگزار فورواردی (R.A) در حد مفاد قرارداد همکاری شامل انجام تشریفات مرزی، تحویل و تحول گمرکی و حمل و نقل کالا در حد عرف و یا حسب قرارداد منعقده با فورواردر اصلی می باشد.
- بیمه باربری جزء وظایف فورواردر نیست مگر آنکه در قرارداد منعقده صراحتا قید گردیده و پرداخت حق بیمه جدای از هزینه حمل و نقل توسط مشتری تعهد شده باشد.
- ارائه خدمات محوله به عنوان کارگزار از طرف فورواردر اصلی از قبیل انجام تشریفات گمرکی در مرز و یا در گمرک مقصد و یا انجام عملیات ترانزیت داخلی یا بین المللی با رعایت مقررات و ضوابط حاکم
- همکاری در تهیه صورت جلسه ها و گزارش های لازم در مواقع بروز خسارات احتمالی یا فقدان کالا و مساعدت در پیگیری جبران خسارت در این قبیل موارد
- انعقاد قرارداد خدمات فورواردی از جمله جم آوری کالا، انبارداری، بیمه باربری، بسته بندی کالا صادراتی، تفکیک و توزیع کالا، اظهار کالا به مراجع رسمی، دریافت وجوه و تهیه اسناد مربوط به کالا برای مشتری
