استفاده از بستر کشت هیدروپونیک یکی از مهم ترین مباحث کشاورزی روز در دنیا است. امروزه متخصصین زیادی در این زمینه فعالیت می کنند تا بتوانند اطلاعات دقیق تری از کشت هیدروپونیک را به دست آورده و از این طریق راندمان تولید محصولات کشاورزی را بالا ببرند.
با گذر زمان و افزایش جمعیت، بحث امنیت غذایی بیشتر از قبل مهم خواهد شد لذا متوسل شدن به هر روشی که شرایط را برای تولید حداکثری فراهم نموده و در عین حال با محیط سازگارتر است، باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد و در این میان انواع بستر کشت هیدروپونیک گزینه انتخابی خوبی خواهند بود.
معرفی بستر کشت هیدروپونیک
در ابتدا لازم است در مورد کشت هیدروپونیک بیشتر صحبت کنیم. از نظر لغوی، هیدروپونیک دارای اصالت یونانی است که اولین بار توسط دکتر گریک در کالیفرنیا معرفی شد. هیدروپونیک از دو واژه هیدرو به معنای آب و پونوس به معنای تلاش و تشکیل شده که در این روش، نیازی به بستر خاک برای کاشت گیاهان نیست بلکه سه حالت برای کشت هیدروپونیک وجود دارد:
- استقرار ریشه گیاه در محیط آبی
- قرار گرفتن ریشه گیاه در هوا منوط بر این که همواره مرطوب باشند.
- رشد ریشه در محیط جامد غیر از خاک که قابلیت نگهداری آب در اطراف ریشه گیاهان را دارد.
اما همان گونه که متوجه شدید در هر سه روش، اساس کار کشت هیدروپونیک بر آب است به این معنا که باید آب کافی در اختیار داشته باشید تا این سیستم کشت بتواند به خوبی جواب دهد. تمامی مواد غذایی مورد نیاز گیاه در بستر ر وارد شه و به صورت محلول در اختیار گیاه قرار می گیرد.
مزایای استفاده از بستر کشت هیدروپونیک
شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد تا زمانی که خاک وجود دارد، چرا باید به سراغ بستر کشت هیدروپونیک برویم چرا که انسان ذاتا تجربه کافی برای کشت در خاک را دارد و قطعا در این روش موفق تر خواهد بود. اما این باور شما، به دلیل عدم آگاهی از مزیت های کشت هیدروپونیک است که در ادامه به تفصیل بیان خواهیم کرد:
- شما در روش کشت هیدروپونیک برای تغذیه یکنواخت گیاهان مشکلی نخواهید داشت چرا که انواع کود و مواد مغذی در آب حل شده و با توزیع یکنواخت در اختیار تمام گیاهان قرار می گیرند.
- از طرفی چون عناصر غذایی به فرم محلول در اطراف ریشه قرار دارند لذا جذب سریع تری داشته و رشد و عملکرد گیاه بهتر خواهد شد.
- به کمک استفاده از انواع بستر کشت هیدروپونیک شما در واقع کمک میکنید تا آب همواره در اطراف ریشه وجود داشته و تنش خشکی رخ ندهد.
- یکی از مشکلاتی که در کشاورزی اهمیت زیادی داشته و عملکرد گیاهان را تحت شعاع قرار می دهد، علف های هرز است که در کشت هیدروپونیک کنترل ساده تری خواهند داشت.
- قطعا را تهیه بستر کشت هیدروپونیک نیازی به شخم زدن خاک و تهیه زمین نخواهد بود لذا حجم کار کم شده و کشت و کار آسان تر خواهد شد.
- جالب است بدانید که با کمک کشت هیدروپونیک شما می توانید هر گیاهی را در منطقه مسکونی خود پرورش دهید.
- یکی از مسائلی که رشد ریشه گیاهان را تحت تأثیر قرار می دهد، خصوصیات شیمیایی محیط کشت است که در بستر کشت هیدروپونیک به راحتی می توانید کنترل شیمیایی محیط را در دست گرفته و محیطی سازگاری برای ریشه فراهم نمایید.
معایب استفاده از بستر کشت هیدروپونیک
این یک گفته غیر منطقی است اگر بگوییم که کشت هیدروپونیک عاری از هر گونه عیب است. به هر حال هر متد در کشاورزی دارای مزیت ها و معایب خاص خود است که در زمان انتخاب، باید بررسی کنیم در کدام روش، مزیت ها نسبت به معایب برتری دارد. در مورد بستر کشت هیدروپونیک لازم است بدانید که:
- اولین مسئله که در انواع بستر کشت هیدروپونیک باید مورد توجه قرار گیرد، تهویه مناسب محیط کشت است چرا که ریشه گیاهان همواره در آب بوده و اگر اکسیژن کافی به آن ها نرسد، خفه می شوند. لذا در کشت هیدروپونیک باید کنترل دقیقی بر روی تهویه وجود داشته باشد.
- قطعا هزینه راه اندازی یک گلخانه با بستر کشت هیدروپونیک بالا خواهد بود چرا که شما به تجهیزات خاص این روش کشت همانند انواع پمپ، استخر، حوضچه، کانال های آبرسانی و... نیاز خواهید داشت. بنابریان باید سرمایه کافی در اختیار داشت هباشید تا بتوانید کشت هیدروپونیک موفق را راه اندازی کنید.
- لازم است بدانید که در بستر کشت هیدروپونیک خاصیت بافری برای عناصر غذایی وجود نخواهد داشت.
- راه اندازی کشت هیدروپونیک کار هر کس نیست بلکه باید از نیروهای متخصص برای تهیه انواع محلول و بستر کشت کمک بگیرید در غیر این صورت ممکن است تمام سرمایه شما در اثر یک خطای کوچک از بین برود.
بررسی انواع بستر کشت هیدروپونیک
انواع مختلف روش های کشت هیدروپونیک به منظور کشت گیاهان متنوع وجود دارد که در ادامه به معرفی هر یک خواهیم پرداخت:
کشت هیدروپونیک در بستر آبی
- متداول ترین نوع بستر کشت هیدروپونیک آب است که ریشه گیاه همواره در داخل آب قوطه ور است لذا گیاهانی باید برای این منظور انتخاب گردند که به حضور پیوسته در آب حساس نباشند.
کشت هیدروپونیک در هوا
- در این روش برخلاف قبل، ریشه در هوا قرار دارند و آب به صورت مداوم بر روی ریشه اسپری می شود تا خشک نگردد. این روش حساسیت بالایی داشته و نیاز به کار پیوسته دارد.
کشت هیدروپونیک در ورمی کولیت
- نوع بستر کشت جامد در کشت هیدروپونیک است که به دلیل پتانسیل ماتریک منفی، آب را در اطراف ریشه گیاه نگه خواهد داشت.
کشت هیدروپونیک در پشم سنگ
- بستر کشت پشم سنگ، از یک نوع سنگ آتشفشانی به نام بازالت به دست می آید که غنی از مواد معدنی است. جالب است بدانید که حاصلخیزی بالای این نوع بستر کشت کشت هیدروپونیک در کنار تخلخل بالا، کمک می کند تا بهترین شرایط رشدی برای ریشه گیاه فراهم گردد.
کشت هیدروپونیک در گاتر
- گاترها در واقع کانال هایی هستند که با مواد ساختمانی مختلف ساخته شده و سپس شما می توانید بستر کشت هیدروپونیک را در داخل آن قرار دهید. با این کار رسیدگی به محیط کشت و گیاهان خیلی ساده تر خواهد بود.
